Türk tarihinin en nadide sanatlarından biri olan tezhip, günümüzde icra edilmeye devam ediyor. Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcısı unvanına sahip 44 yaşındaki Ayşegül Devecier, İzmir’de tarihi Kemeraltı Çarşısı’ndaki atölyesinde tezhip saratını 26 yıldır devam ettiriyor.
Devecier, tezhibi birçok nesne üzerine işliyor. 1999 yılında Süleyman Demirel Üniversitesi Klasik Türk El Sanatları Kısmı Tezhip ve Minyatür Ana Sanat Dalı’nda eğitim görmeye başladığını belirten Ayşegül Devecier, şu sözleri kullandı:
“Tezhiple böylece başlayan maceram hala devam ediyor. Sanatım işim, işim sanatım oldu. Klasik sanatlara olan ilgim aslında anneannelerimizin yaptığı dantellerdeki, halılardaki motiflerin dikkatimi çekmesiyle başladı. Tezhip sanatında doğayı tasvir ederiz, kendi bahçelerimi oluşturmak istedim. Tezhipte en kıymetli materyalimiz altın, altının cazibesine kapılarak tezhibi seçtim”
2007 yılında Marmara Üniversitesi’nde Klâsik Türk El Sanatları Kısmı Tezhip Ana Sanat Dalı’nda yüksek lisansa başladığını, hocalarından çok şey öğrendiğini aktaran Devecier, “Bu sanat, usta-çırak alakasıyla ilerleyen bir sanat. Hala da çıraklarıyım diyebiliriz” dedi.
“BAŞLI BAŞINA BİR SANATTIR”
Hat ile tezhip sanatının bir bütün olduğunu tabir eden Ayşegül Devecier, şöyle konuştu:
“Hocalarımdan biri tezhip sanatını ‘hattın gelinliği’ olarak söz eder. Çizginin etrafını süslediğimiz üzere biraz da çizgiden çıkararak, kendi bahçelerimizi tamamlamaya başladık. Bunun da olabilmesi için geleneğe çok yeterli hakim olmak gerekir. Evvel klâsik eğitimi alıp, o geleneğe sahip çıkarak, kuralları bilerek günümüzde de bunu çok daha farklı şeylere uyarlamaya çalıştık. Yazıdan bağımsız olarak mobilyaların, mücevher kutularının, deniz kabuklarının, derinin üzerine, her türlü nesneye çalışabiliyoruz. Yalnızca sınırın sanatı değil, başlı başına bir sanattır tezhip”
Tezhip sanatının 9’uncu yüzyılda Uygur Türkleri ile başladığını ve günümüze kadar eklene eklene bilfiil devam ettiğini lisana getiren Devecier, “Bu çağda unutulmaya yüz tutan sanatımızı yaşatmaya çalışıyoruz. Bizler üzere akademik ve atölyede eğitim alan beşerler dersler vererek gençlere bu sanatı öğretmeye çalışıyor. Birinci atölyemi İstanbul’da 2003 yılında açmıştım, 11 yıldır İzmir’deyim, 2018’den beri tarihi Kemeraltı Çarşısı’nda atölyem var. Yaklaşık 250 öğrenci yetiştirdim” dedi.
“SAHİP ÇIKILMASI GEREKİYOR”
Tezhip sanatına olan ilginin çok yüksek olduğunu söyleyen Devecier, şöyle devam etti:
“Tezhip sanatını farklı nesnelere uygulayarak daha yaygın hale getirdikten sonra biraz daha ilgi de arttı. Pandemi de tesirli oldu, pandemi ile insanların içsel seyahati başladı ve üretme başladı. Tezhip cet sanatımız, öz kültürümüz, sahip çıkılması gerekiyor. Herkes bir sanatla uğraşmalı. Sanat terapidir hepimizin gereksinimi var.”
