Çin merkezli Temu ve Shein üzere e-ticaret devlerinin çok süratli büyüyüp pazarı ele geçirmesi ile Türkiye hudut ötesi alışverişlerdeki vergi muafiyeti için harekete geçti.
AKP iktidarına yakın kaynaklara nazaran, 30 euroluk gümrüksüz alışveriş hududunun büsbütün kaldırılması gündemde. Bu durumda, yurt dışından alınan her eser gümrük mevzuatına tabi olacak.
Yeni sistemde sabit vergi yerine, eser cinsine nazaran değişen gümrük vergileri uygulanacak.
Buna ek olarak yüzde 20 KDV, kimi eserlerde ÖTV, ayrıyeten gümrük sunum fiyatı ve damga vergisi üzere ek masraflar da eklenecek.
Böylece 30 euro üzeri alışverişler daha kıymetli ve karmaşık hale gelecek.
Türkiye’de hâlihazırda 30 euroya kadar olan siparişlerde kolaylaştırılmış bir vergi sistemi uygulanıyor. AB ülkelerinden gelen eserlerde yüzde 30, AB dışından gelenlerde yüzde 60 oranında tek gümrük vergisi alınıyor. Fakat bu hudut aşıldığında, ürünün cinsine nazaran olağan ithalat vergileri devreye giriyor.
Bu da gümrük vergisine ek olarak yüzde 20 KDV, birtakım eserlerde ÖTV, gümrük sunum fiyatı ve damga vergisi üzere ek maliyetler manasına geliyor. Yani 30 euro üzeri alışverişlerde hem süreç karmaşıklaşıyor hem de toplam vergi yükü artıyor.
“TAHAMMÜL EDİLECEK TARAFI KALMADI”
Ekonomim’den Yener Karadeniz’e konuşan bir kaynak şunları söz etti:
“Konu Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin de gündeminde. Çin kaynaklı e-ticaret sitelerinin Türkiye’ye satışları aylık 300 milyon doları geçti. Her gün 10 milyon dolar demek bu. Mevzuata muhalif eserler çok daha rahat bir halde giriyor. 30 euroluk limitin sıfırlanması ile ilgili çalışma devam ediyor. Bu husus ile ilgili her eser gümrük mevzuatına tabi olmalı. Bunun için Ticaret Bakanlığı yetkilileri çalışıyor. Tahammül edilecek tarafı kalmadı. Gelen her eser gümrük mevzuatına tabi olmalı”
AVRUPA BİRLİĞİ DE TEMU’DAN RAHATSIZ
Avrupa Birliği (AB) de misal adımlar atmaya hazırlanıyor. AB, Türkiye üzere 150 euroluk muafiyet eşiğini 2028’e kadar büsbütün kaldırmayı hedefliyor.
Fransa ise bu süreci daha erken başlatmak için bastırıyor.Tüketiciye direkt gönderilen her paket için 2 euro, depoya gönderilenlerde ise 0,50 euro süreç fiyatı alınması da planlanıyor.
2024’te Avrupa’ya 150 euro altı 4,6 milyar dolarlık paket girişi oldu. Bu, 2023’e nazaran iki, 2022’ye nazaran üç kat artış manasına geliyor. Gönderilerin yüzde 91’i Çin’den geldi. Temu’nun Avrupa’da 92 milyon, Shein’in ise 130 milyonun üzerinde kullanıcısı bulunuyor.
TEMU REKOR KIRDI
Temu, Temmuz 2025’te Türkiye’de 29 milyon ziyaretçiye ulaşarak Amazon Türkiye’yi geçti. Bu, Hepsiburada’nın kullanıcı sayısının yaklaşık yarısı kadar. Gemius Audience datalarına nazaran Temu’nun erişimi yalnızca bir yıl içinde dört katına çıktı.
Bankalararası Kart Merkezi dataları de bu büyümeyi doğruluyor. 2025’in birinci 6 ayında e-ithalat harcamaları, geçen yıla nazaran yüzde 65 artarak 155,3 milyar TL’ye yükseldi. Tıpkı devirde e-ihracat ise sadece yüzde 7,4 artarak 83 milyar TL oldu.
Temu’nun bilhassa çocuklar ortasında bir toplumsal medya bağımlılığı üzere kullanılmaya başlanması da dikkat çekiyor. Pek çok kesimde, bilhassa dokuma, züccaciye ve elektronik alanında yerli üreticiler önemli zorluklar yaşıyor.
TEMU NASIL BU KADAR UCUZ?
Temu’nun düşük fiyat siyasetinin ardında pek çok strateji var. Şirket, Çin’deki üreticileri direkt platforma entegre ederek aracıları devre dışı bırakıyor. Böylelikle maliyetler önemli oranda düşüyor.
Ayrıca Temu’nun sahibi PDD Holdings, Çin iç pazarındaki ölçek avantajını kullanıyor. Bu sayede birtakım eserleri ziyanına bile satabiliyor; çünkü kısa vadeli amaç kâr değil, pazar hissesini büyütmek.
Düşük fiyatların bir öteki nedeni ise vergi muafiyetleri. Avrupa’da 150 euro, Türkiye’de 30 euro altındaki siparişlerde vergi alınmıyor. Temu, küçük paketlerle bu muafiyetlerden faydalanıyor.
Buna ek olarak Çin devleti, e-ihracatı stratejik bir bölüm olarak destekliyor. Devlet sübvansiyonları ve ucuz kargo muahedeleri sayesinde Avrupa ve ABD’ye fiyatsız ya da çok düşük maliyetli gönderim yapılabiliyor.
Temu ayrıca gelişmiş algoritmalarla tüketici talebini anlık izleyebiliyor. Hangi eserin hangi pazarda ne kadar satılabileceğini evvelce kestirim ediyor. Böylece stok maliyetlerini azaltıyor ve üretim riskini düşürüyor.
Şirket, kısa mühlet evvel Türkiye’de temsilcilik açtı ve yerli işletmelerle işbirliği yapmaya başladı.
