Geçtiğimiz yıl ekim ayında başlayan yeni süreç kapsamında TBMM’de ‘Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu’ kurulmasına karar verilmişti.
Komisyonun 6’ıncı toplantısına birtakım baroların liderleri davet edildi. Bu kapsamda kurul üyeleri davet edilen baro liderlerini dinlemeye başladı.
T24’ten Ceren Bayar’ın haberine nazaran; toplantının başlangıcında konuşan Meclis Başkanı Numan Kurtulmuş, ”Başta barolar olmak üzere bu hususla ilgili Türkiye’deki hukuk topluluğuna katkıların yararlı olacağını düşünüyoruz” dedi.
Komisyonun dinleyeceği isimler şöyle:
- Türkiye Barolar Birliği Lideri Erinç Sağkan
- Ankara 2 No’lu Baro Başkanı Gökhan Aydemir
- Bingöl Barosu Lideri Yusuf Ketenalp
- Diyarbakır Baro Başkanı Abdülkadir Güleç
- Hatay Baro Lideri Hatay Tut
- İstanbul 2 No’lu Baro Başkanı Yasin Şanlı
- Malatya Baro Lideri Onur Demez
- Mardin Baro Başkanı Ahmet Duyan
- Mersin Baro Lideri Gazi Özdemir
- Sivas Baro Başkanı Fatih Sevim
- Van Baro Lideri Sinan Özaraz
Türkiye’deki tüm baroların toplantıya katılmasını istek ettiklerini söz eden Kurtulmuş, fiilen bunun mümkün olmadığını da kelamlarına ekledi.
ERİNÇ SAĞKAN ANAYASA’YI HATIRLATTI
Barolar adınan konuşan birinci isim Türkiye Barolar Birliği Lideri Erinç Sağkan oldu.
Anayasa’ya hürmet gösterilmedikçe rastgele bir sorun çözülemeyeceğinden bahseden Sağkan şöyle konuştu:
“Barolar Birliği olarak ulusal birlik ve beraberliğin pekiştirilmesine ön şartının Anayasa’nın içerdiği taban teminatların sağlanması olduğu niyetindeyiz. Yürürlükteki Anayasa’ya hürmet gösterilmedikçe rastgele bir sorunun çözülmesi de mümkün değildir”
Çatışma tahlilleri konusunda temkinli yaklaşımın benimsenmesi yaklaşımında olduklarını kaydeden Sağkan, tahlilin birdenbire esaslı adımların atılmasıyla değil öncelikle karşılıklı itimadın inşası ile mümkün olduğunu söz etti.
Sağkan, muahede sağlanmayan mevzuların sessizce geçiştirilmemesi ve açıklıkla ortaya konması gerektiğini de kelamlarına ekledi.
PKK’lı 30 teröristin silah bırakmasına dair de konuşan Sağkan, “Terör örgütünün ve üyelerinin tüm silah ve mühimmatı büsbütün teslim edip yeni bir isimle yine kurulmayacağını temin etmesi, Türkiye’nin parçalanamaz bütünlüğünü tam riayeti taahhüt etmesi tüm bu sürecin sağlıklı yürümesini ön şartıdır.” dedi.
Yürütmenin de Anayasaya tam riayeti sağlamasının ön şart olduğunu kaydeden Sağkan, toplumun önemli bir kesitinin sürece ihtiyatla yaklaştığını söyledi. Sağkan, şonuşmasını şöyle sürdürdü:
“Meclis çatısı altında toplumsal bütünleşme gerçekleşmesi için özgürlük, demokrasi ve hukuk devleti alanında çalışmalar yapmak maksat olarak ortaya konulurken bir yanda ise birtakım hukuka muhalif yargı uygulamalarıyla idari tasarruflar bu gayenin tam bilakis işlemektedir. Bir tarafta ulusal birliğin ve beraberliği pekiştirilmesi amacı ortaya konulurken başka tarafta hukuka ters gözaltı ve tutuklama kararları, birtakım anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarının uygulanmaması üzere yargısal faaliyetlerle, kayyım uygulamaları, diploma iptali ve Atatürkçü subayların TSK’dan tasfiyesi üzere idari uygulamalar taban tabana zıt bir sürece işaret etmekte, kamuoyunun vicdanını derinden yaralamaktadır.”
4 BAŞLIK BELİRLENDİ
Barolar Birliği’nin belirlediği 4 başlık olduğunu belirten Sağkan, bu başlıkları şöyle sıraladı:
- Keyfi tutuklamalar
- İfade hürriyetine dönük ağır ihlaller
- Bazı yargı kararlarının uygulanmaması
- Kayyım uygulamaları
Bu sorunların tahlilinde atılabilecek değerli adımlar olduğu inancında olduklarını kaydeden Sağkan, Yargıçlar Savcılar Kanunu’nda değişiklik yapılmasını, hâkim ve savcı mülakatlarında kamera kaydının kaldırılması, mülakatların yürütmeden bağımsız kurumlara bırakılması üzere teklifler sundu.
Komisyonun ‘geçiş devri kanunu’ hazırlama muhtemelliğine da dikkat çeken Sağkan, ismi af olmayan fakat sonuçları itibariyle af niteliği taşıyan örtük af biçimlerinin sağlıklı yollar olmadığının altını çizdi. Anayasa Mahkemesi’nin de bu çeşit tavırlara uzaklıklı olduğunu tabir eden Sağkan, “Af niteliği taşıyan formüllerin infaz kanununda değişiklik yaparak değil TBMM’de nitelikli çoğunlukla kıymetlendirilmesi gerekir. Şayet bu çoğunluk sağlanamıyorsa bu bahiste şartlar şimdi olgunlaşmamış demektir” sözlerini kullandı.
Bu hususta yapılacak mümkün düzenleme için Sağkan, “Yapılacak bir düzenlemenin birinci hususunda barış, geçiş devri adaleti ve toplumsal uzlaşının sağlanması emelleri net bir formda ortaya konmalıdır” dedi.
Sağkan ayrıyeten yalnızca geçiş periyodu kanununun kurulun temel gayesine ulaşmasını sağlamayacağını toplumun tamamını kucaklayan adımların atılması gerektiğini kaydetti.
ANKARA 2 NO’LU BARO LİDERİNDEN BİRİNCİ 4 HUSUS HATIRLATMASI
Sağkan’ın peşine kelam alan Ankara 2 No’lu Baro Başkanı Gökhan Aydemir de sürecin ilerlemesinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın katkılarına dikkat çekerek, “Böylece herkesin anayasa, meşruiyet sonları devleti ve milletin bütünlüğüne yasas almak kaydına teklif ve tekliflerde bulunacağımız bir taban meydana geldi ve kamu nizamını temel alan bir kararlılıkla ve inançla atılacak adımlarla gerçekleşecektir” halinde konuştu.
Anayasa’nın değişitirilmez ve değiştirilmesi teklif dahil edilemez olan birinci 4 hususuna vurgu yapan Aydemir, “Bu süreçte atılan hiçbir adımın bu hudutların dışına taşınamaz. Anayasamızın temel prensiplerinin bu barışın hem de birlikte yaşamanın emaneti olduğunu açıktır” dedi.
BİNGÖL BARO LİDERİ’NDEN ANA LİSANDA EĞİTİM VURGUSU
Aydemir’in akabinde komite üyeleri Bingöl Baro Başkanı Yusuf Ketenalp’i dinledi.
Anayasada eşit vatandaşlık ve yurttaşlığın teminat altına alınması gerektiğini söyleyen Ketenalp, şöyle konuştu:
- “Kürtçeye, Zazacaya ve bu topraklarda konuşulan öteki tüm tüm lisanlar üzerindeki baskının kaldırılarak kamusal alanda kullanılması için teşvik edilmesi, dillerimizin yaşatılması için buna yönelik çalışmalar yapılması gerekir.”
Yargının bağımsız ve tarafsız bir biçimde işlemesinin sağlanması gerektiğini kelamlarına ekleyen Ketenalp, “Anayasa Mahkemesi kararları hüküm yorumlaması yapılmadan uygulanmalı. Ve ülkemizin taraf olduğu Avrupa İnsan Hakları Mukavelesi bağlayıcılığı dikkate alınarak Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları uygulanmalıdır” dedi.
DİYARBAKIR BARO BAŞKANI: ÖZEL BİR YASA ZORUNLU
Diyarbakır Baro Lideri Abdülkadir Güleç de bu sürecin kıymetli bir dönüm noktası olduğundan bahsetti. Güleç, komite üyelerine yaptığı konuşmada şunlara yer verdi:
- “Bu doğrultuda, cezaevlerinde tutulan binlerce kişi ile Avrupa’da sürgün hayatı yaşayan yurttaşların toplumsal ve siyasal yaşama tekrar iştirakini sağlamak emeliyle özel bir yasanın çıkarılması zorunludur”
- “Komisyon, bu ayrıştırıcı lisanı reddederek toplumsal kısımları bir ortaya getirmeli; barışın, tahlilin, hukukun ve demokrasinin kozmik pahalarını temel alan kapsayıcı bir anlayışla süreci geliştirmelidir”
Anadilde eğitim hakkından da bahseden Güleç, geçtiğimiz hafta komitede konuşan Barış Annesi’nin kendisini Kürtçe tabir edemediğini hatırlatarak şöyle konuştu:
- “Meclis, Kürtçenin kullanımına inisiyatif alarak müsaade verebilseydi, bu durum Kürtçenin olağanlaşması ve barışın lisanı olması bakımından çok değerli bir adım olabilirdi. Birebir problemlerinin tekrar yaşanmaması ve Kürtçenin olağanlaşması, ana lisanda eğitim hakkının tanınmasıyla mümkündür; Devlet artık Kürtçeyle barışmalıdır”
Güleç atılmasını önerdikleri acil ve somut adımlardan kimilerini şöyle sıraladı:
- Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları uygulanmalı
- Cezaevinde tutulan Selahattin Demirtaş, Osman Kavala, Can Atalay, Bekir Kaya, Figen Yüksekdağ ve gibisi birçok kişinin tahliyesi sağlanmalıdır.
- Hasta tutukluların tahliye edilmesinin tahliye edilmelerini mümkün kılacak düzenlemeler hemen yapılmalıdır.
- Şartlı tahliyelerin önünü kesen uygulamaya dönüşen bu heyetlerden vazgeçilmeli, hukukçuların tartıda olduğu yeni bir konsey yapılanması sağlanmalıdır.
- Belediyelere kayyum atanması ve seçilmiş liderlerin vazifeden alınması uygulamalarına derhal son verilmeli, seçilmiş iradeye hürmet gösterilmelidir.
GÜLEÇ 1921 ANAYASASI’NDAN BAHSETTİ
Yeni Anayasa yapılması gerektiğini de tabir eden Diyarbakır Baro Başkanı son olarak şunları söyledi:
“Toplumsal uzlaşıya dayalı, özgürlükleri temel alan, ana lisanda eğitimin önünü açacak, 1921 Anayasası’ndaki adem-i merkeziyetçi ruhu temel alan ve Kürt sıkıntısının barışçıl tahliline imkân sağlayacak bir anayasa gereklidir.”
Anayasa’ya dair değerlendirmeleri de olan Güleç ve şunları söyledi:
“Toplumsal uzlaşıya dayalı, özgürlükleri temel alan, ana lisanda eğitimin önünü açacak, 1921 Anayasası’ndaki adem-i merkeziyetçi ruhu temel alan ve Kürt probleminin barışçıl tahliline imkân sağlayacak bir anayasa gereklidir.”
HATAY BARO BAŞKANI: KAYYIMLAR, TUTUKLU YARGILAMALAR SÜRECİ ZEDELER
Güleç’in akabinde kelam alan Hatay Barosu Başkanı Hatay Tut da Anayasa’nın birinci dört unsuruna yaptığı vurgu ile konuşmasına başladı.
“Kamuoyunda vakit zaman gündeme getirilen en kıymetli başlıklardan biri Anayasa’nın birinci dört hususu ile ilgili değişiklik dehşetidir. Bu unsurların müzakere konusu yapılması, toplumsal barışa hizmet etmeyecektir” değerlendirmesinde bulunan Tut muhalefet belediyelerine kayyum atanmasını ve belediye liderlerinin tutuklu yargılanmasını eleştirdi ve bu adımların süreci zedelediğini kaydetti.
Tut, kelamlarına şöyle devam etti:
“Gerçek toplumsal barış, tüm topluma eşit yaklaşan adaletli bir irade ile sağlanabilir. Barış süreci sırf silahların susması ile değil tabir özgürlüğünün sağlanması ile mümkündür. Kanılarından ötürü işinden olanların, süreçle birlikte derhal işlerine iade edilmeleri gerekmektedir. Fikir açıklamak hata olmaktan çıkarılmalıdır. İnfaz Kanunu’nda değişiklik yapılırken istikrar gözetilmeli, toplum süreçle ilgili şeffaf biçimde bilgilendirilmelidir.”,
YASİN ŞAMLI’DAN PKK’LILAR İÇİN DÜZENLEME ÇAĞRISI
İstanbul 2 No’lu Baro Başkanı Yasin Şamlı da terör aksiyonlarına katılmamış PKK’lılara yönelik mevzuat düzenlemesi yapılarak, “Güven artırıcı önlemler” alınması gerektiğinin altını çizdi.
Sürece ziyan verecek manipülasyonların fakat kamuoyunun şeffaf halde bilgilendirilmesi ile mümkün olacağına dikkati çeken Şamlı, kelamlarını şöyle noktaladı:
“Terörün büsbütün ülkenin gündeminden çıkarılması, toplumsallaşmanın tam olarak tesisi, ulusal birlik ve kardeşliğin pekiştirilmesi sırf ülkemiz ve bölgemizin değil bütün insanlığın faydasına olacaktır.”
Sürecek…
