Gezi davası tutuklusu iş insanı Osman Kavala’ya Almanya’nın en kıymetli devlet nişanlarından biri olan Goethe Madalyası verildi. Silivri’de 8 yıldır tutuklu olan Kavala ismine mükafatı eşi Ayşe Buğra aldı.
Buğra, madalyayı eşi ismine alırken onun gönderdiği mektubu okudu. Kavala gönderdiği mektupta şu sözleri kullandı:
“Li Yuan ve David Van Reybrouck üzere iki bedelli beşerle birlikte Goethe Madalyası ile ödüllendirilmek bana büyük onur verdi. Heyete seçiminden ötürü teşekkür ediyorum.
“ANADOLU KÜLTÜR İLE GOETHE ENSTİTÜSÜ ORTASINDA UZUN MÜDDETTİR DEVAM EDEN VERİMLİ İŞBİRLİĞİ ETKİLİ OLMUŞ OLMALI”
Yönetim Kurulu başkanlığı yapmış olduğum Anadolu Kültür ile Goethe Enstitüsü ortasında uzun müddettir devam eden verimli işbirliği, benimle ilgili kararda tesirli olmuş olmalı. Hasebiyle bu onuru, ortak yürüttüğümüz projelere değerli katkıları olan çalışma arkadaşlarım, bilhassa de yokluğumda Anadolu Kültür’ü muvaffakiyetle yönetmiş olan Asena Günal ile paylaşmak isterim.
Prof. Dr. Ayşe BuğraGünümüzün yakıcı problemleri, savaşlar, saldırganlıklar, göçler ve baskıcı siyasetler karşısında hakikaten kozmik nitelikte bir hümanizmi savunmanın ve bunun tesisi için çalışmanın her zamankinden daha değerli olduğuna inanıyorum. Bu ülkünün gerçekleşmesinde sanat ve edebiyat yoluyla kurulacak zihinsel ve duygusal köprülerin gerekli olduğunu düşünenler için, Goethe’nin yazdıkları bugünün gerçekliğiyle çok kontaklı ve manalı. Bildiğiniz üzere, 2007’de Goethe Madalyası almış olan Maestro Barenboim ve Edward Said, genç Yahudi ve Arap müzisyenleri bir ortaya getiren orkestra teşebbüslerinde Goethe’nin Doğu-Batı Divanı’ndan, Doğu ve Batı şiiri ortasında, insanlığın paylaştığı bedeller ve hassaslıkları yansıtan bir edebi ve entelektüel köprü olan bu şaheserden ilham almışlardı. Barenboim ile Said’in bu manalı teşebbüsü, Anadolu Kültür’ün Berlin’de Genç Avrupa Klasikleri Müzik Festivali’nde konser vermiş olan Ermenistan Gençlik Orkestrası projesine örnek olmuştu.
Osman Kavala’ya Almanya devlet nişanıCezaevindeyken Goethe’nin yapıtlarından daha birçoklarını ve Profesör Jeremy Adler’in “İnsan Haysiyeti Kavramının Kökenleri” başlıklı zihin açıcı makalesini okuma fırsatım oldu. Bu makalesinde Adler, insan haklarının temelindeki normlar ve bedellerin evriminde son derece değerli bir yeri olan insan haysiyeti kavramının gelişmesine Goethe’nin yaptığı katkıyı anlatıyor.
Adler, Goethe’nin, Kant üzere, haysiyeti insanın özerkliği, özgür davranış yeteneği temeline oturtarak bu kavrama üniversal bir nitelik kazandırdığını belirtiyor. Haysiyet, birinci sefer Goethe’nin yapıtlarında “bedenin ve zihnin içerdiği tüm potansiyeli pahalandırmak tarafında organik biçimde büyüyen, değişen ve gelişen bir insan özelliği” olarak tanım ediliyor. “Wilhelm Meister’in Çıraklık Yılları”nda, Goethe’nin canlı bir kültür ortamını, kültürel faaliyetlere iştiraki ve öteki toplumlarda yaratılan sanat ve edebiyat yapıtlarına erişimi, bu organik öz gelişme için gerekli gördüğünü anlıyoruz.
“HAYSİYET, BİREYİN YURTTAŞLIK STATÜSÜNE AHLAKİ BİR BEDEL EKLEYEREK ONU GÜÇLÜ HALE GETİRDİ”
İkinci Dünya Savaşı sonrasında, Yahudi soykırımının ve insanlığa karşı işlenen öbür cürümlerin yarattığı tesirle, insan haysiyetine hürmet üniversal bir norm haline geldi. Bu kavram, insan hakları için sağlam bir temel oluşturdu.İnsan haklarının insanın tüm varoluşsal potansiyelini toplumsal etrafı ile uyumlu biçimde geliştirmek için gerekli toplumsal, ekonomik ve kültürel kuralların sağlanması olarak anlaşılması, bu hakların kapsamının genişlemesi sürecine katkı sağladı. Adler’in belirttiği üzere, bu yeni normatif kavramsallaştırmada, Goethe’nin anlattığı halde, bireyin kendisini organik bir süreç içinde geliştirmesinin ve bunun haysiyetle yakın ilgisinin yansıması görülebilir. Bu yeni içeriğiyle haysiyet, bireyin yurttaşlık statüsüne ahlaki bir paha ekleyerek onun devlet karşısında daha güçlü hale gelmesini de sağladı.
“GOETHE MADALYASI BENİM İÇİN İNSAN HAYSİYETİNİN TÜM MANALARINI AKLA GETİREN VE GÜÇLENDİREN BİR SİMGE OLACAK”
Ancak, haysiyet kavramının kozmik bir nitelik kazanmasına, iç hukuk metinlerinde ve memleketler arası mukavelelerde haysiyetin dokunulmazlığına dair kararların yer almasına karşın, savaş alanlarında ve siyasi yargılamaların ve cezalandırmaların görüldüğü anti-demokratik rejimlerde insan haysiyeti vahim biçimde ihlal ediliyor. Bununla birlikte, dıştan gelen bu akınların bireyin öz haysiyetinin tahrip olmasına yol açması mukadder değil. Böylesi ağır kaidelerde dahi, insanın kendi haysiyetiyle ilgili hisleri ona güç vermeye devam ediyor, baskı ve eziyete karşı direnme gücü sağlıyor.
Şunu da söylemek istiyorum: Edebiyat yalnızca kavramların gelişmesine katkı yapmıyor, birebir vakitte ve tahminen daha değerli olarak, kavramların içselleştirilmesini mümkün kılan hislerin ve hassaslıkların paylaşılmasını da sağlıyor. Benim cezaevindeki tecrübem bu türlü oldu. Goethe Madalyası benim için insan haysiyetinin tüm manalarını akla getiren ve güçlendiren bir simge olacak. “
