Merhaba değerli okuyucularım,
Türkiye’de toplumsal güvenlik sistemi, kimi vakit en kolay görünen detaylarda en derin adaletsizlikleri üretir. Bunun en çarpıcı örneklerinden biri de Bağ-Kur tescil mağduriyetidir. On binlerce esnaf, çiftçi, küçük işletme sahibi ve kendi ismine çalışan vatandaş, yıllarca vergi dairesine kaydolmuş, meslek odasına üye olmuş, ticaretini sürdürmüş; fakat Sosyal Güvenlik Kurumu bu kayıtları tescile dönüştürmediği için bugün emeklilik kapısında eli kolu bağlı bekliyor.
Sorunun düğüm noktası 1 Ekim 2008’dir. Bu tarihten evvel vergi yahut meslek odası kaydı olanlar, olağanda o günden itibaren sigortalı sayılmalıydı. Lakin fiiliyatta tescil yapılmadığı için, bu insanların yıllarca ödediği vergi, tuttuğu defter, üyesi olduğu oda “yokmuş” üzere kabul ediliyor. Islahat sonrası getirilen yeni sistem, 2008’den sonrasını düzenledi; geçmişteki boşlukları ise görmezden geldi. Yani devlet kendi kayıtlarına karşın vatandaşa, “Sen 2008’den evvel sigortalı değildin” demeye devam ediyor.
Meclis’te bugüne kadar birçok kanun teklifi verildi. Tahlil aslında çok kolay: Vergi ve meslek odası kaydı bulunanlara, geriye dönük Bağ-Kur tescili ve prim borçlanma hakkı tanımak. Lakin bu teklifler komitelerde bekledi, Genel Konsey gündemine gelse bile yasalaşmadı. Geçen dönemin Çalışma Bakanı da çıkıp, “Vergi ve meslek odası kaydı olanların sıkıntıları çözülür, bunlar kolay konular” diyerek sıkıntıyı değersizleştirdi. Meğer alanda gördüğümüz tablo tam karşıtıdır: İnsanların hayatı erteleniyor, hakları yok sayılıyor.
Bugün 60 yaşını aşmış birçok esnaf, “Benim vergi kaydım var, odamda üyeliğim var, dükkanım yıllarca açıktı” diye feryat ediyor. Lakin SGK bilgisayarında bir satır açılmadığı için, 10 yıl, 15 yıl emeği çöpe gidiyor. Bu yalnızca bir bürokrasi problemi değil; toplumsal devletin vatandaşına olan borcunu yerine getirmemesi, adalet hissinin zedelenmesi demektir.
Bu mağduriyet, emeklilik hayalini yıllarca öteliyor, bağlanacak maaşın meblağını düşürüyor, sıhhat garantisinin sürekliliğini bozuyor. Elhasıl, devletin kendi kayıtlarının gerisinde durmaması, vatandaşın ömründen çalıyor. Sorunun tahlili ertelendikçe, “çalıştık lakin yok sayıldık” diyen insanların sayısı artıyor.
Artık bu bahsin ertelenmeye tahammülü yok. Meclis’e gelecek birinci toplumsal güvenlik paketinde, Bağ-Kur tescil mağduriyetine net bir düzenleme getirilmek zorunda. Geriye dönük tescil ve borçlanma hakkı tanınmalı, uygulama tüm ülke çapında eşit ve standart olmalı. Bu yapılmazsa, toplumsal devlet anlayışı kâğıt üzerinde kalmaya mahkûm olur.
Sorulacak soru aslında çok yalın: Vatandaş yıllarca vergi dairesine kaydoldu, meslek odasına aidat ödedi, işyerini açık tuttu. Bugün emeklilik vakti geldiğinde bu kayıtlar niye yok sayılıyor? İnsanların alın teriyle geçen on yılı, on beş yılı bir kalem darbesiyle silinemez. Bu ülkede vergi tahsilatında, aidat toplamada asla gecikmeyen devletin, iş toplumsal güvenliğe geldiğinde vatandaşını yüzüstü bırakması, toplumsal vicdanda derin bir yara açıyor.
Bağ-Kur tescil mağduriyeti, artık sırf ferdî bir sorun değil; ülkenin toplumsal güvenlik sistemine olan inancı zedeleyen bir toplumsal sıkıntı haline gelmiştir. Esnafı, çiftçiyi, küçük işletme sahibini hayata bağlayan şey yalnızca günlük çıkarı değil, geleceğini garantiye alma umududur. Bu umut elinden alındığında, geriye kalan sadece kırgınlık ve güvensizlik olur. Toplumsal devletin varlık sebebi, işte bu kırgınlığı gidermek, vatandaşın emeğini ve kaydını kendi hafızasında korumaktır.
Artık topyekûn bir tahlilin vakti gelmiştir. 1 Ekim 2008 öncesi vergi ve oda kaydı bulunanların sigortalılık başlangıçları tanınmalı, bu devirler için borçlanma imkânı sağlanmalıdır. Bu düzenleme yalnızca bir hak iadesi değil, tıpkı vakitte toplumsal devletin kendi kelamına sadık kalması manasına gelecektir. Aksi halde, toplumsal güvenlik sistemi sayıların toplandığı bir tablo olmaktan öteye geçemez.
Görmezden gelinen her gün, mağdurlar için kaybolan yeni yıllar, toplum için kaybolan inanç demektir. Bu mağduriyetin son bulması, devletin vatandaşına olan sorumluluğunu yerine getirmesi kadar, gelecek nesillere bırakacağımız adalet mirasının da bir gereğidir. Tahlil, ertelenmiş bir vaat değil; gecikmiş bir borcun ödenmesidir.
