Açık hava müzesi niteliğinde çok sayıda medeniyetin kalıntılarını barındıran Anadolu’dan geçmişte yurt dışına kaçırılan yapıtların ana vatanına getirilmesi emeliyle Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde kültür varlığı kaçakçılığıyla uğraş eden takımların çalışması sürüyor. Yurt dışında tarihi eser niteliğindeki varlıkların izini sürüp, envantere kazandırmak için 1980 yılından itibaren 18 ülkede 162 çalışma yapıldı.
Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün ‘Yurt Dışından İadesi Sağlanan Eserler’ datalarına nazaran 45 yılda yurt dışına kaçırılan 26 bin 665 tarihi eser ve kültür varlığı Türkiye’ye getirildi. En çok tarihi yapıtın getirildiği ülkeler sıralamasında Almanya, Hırvatistan, Bulgaristan, İngiltere, ABD ve byer aldı. Listeye nazaran; Almanya’dan 8 bin 670, Hırvatistan’dan 4 bin 147, İngiltere’den 3 bin 744, Bulgaristan’dan 3 bin 61, ABD’den 2 bin 618, Sırbistan’dan 1865 eser getirildi.
2024’TE 1149 ESER GETİRİLDİ
Geçen yıl, 1149 yapıtın Türkiye’ye iadesi sağlandı. Ana vatanına getirilen eserler ortasında Yunanistan’da kaçakçıların elinden kurtarılan Lidya medeniyetine ilişkin 1055 sikke, 1960’lı yıllarda Burdur’daki Boubon Antik Kenti’nde gerçekleştirilen yasa dışı hafriyatlarda yurt dışına çıkarılan milattan sonra 193-211 yılları ortasında karar süren Roma İmparatoru Septimius Severus’a ilişkin bronz heykel başı ile Düver köyü kökenli pişmiş toprak mimari 49 levha, Manisa’nın Bintepeler arkeolojik alanından yurt dışına kaçırıldığı belirlenen yaklaşık 2 bin 700 yıllık kırmızı boncuklu Bintepeler kolyesi, Sultan II. Abdülhamit’in koleksiyonunda yer alan Hattat Pir Hamdullah’ın oğlu Mustafa Dede imzalı, nesih çizgi ile 13 satır halinde yazılan Kur’an-ı Kerim yer aldı.
BU YIL 13 ESER ANA VATANINA GELDİ
Bakanlık tarafından yurt dışındaki yapıtların Türkiye’ye iadesi hedefiyle çalışmalar bu yıl da aralıksız sürdü. 2025’te 13 eser ana vatanına getirildi. Kanada’da yaşayan bir kişinin babasından miras kaldığını söz ettiği Anadolu kökenli testi, 2 kandil, 2 pişmiş toprak kap ve 1 pazubent, Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi Müdürlüğü’nde koruma altına alındı. Ayrıyeten ABD’den, Antik Çağda Anadolu’da yetişkin bireye ilişkin kemiklerinin yahut yakıldıktan sonra küllerinin konulduğu lahdin iadesi sağlandı. İngiltere’deki bir müzayede konutunda yapılan mezatta belirlenen, Adana Ulu Camii’nden 2003 yılında çalındığı bilinen 16’ncı yüzyıla ilişkin altı köşeli İznik çini karo, Ankara Etnografya Müzesi’nde koruma altına alındı.
