Amerika, Avrupa ve Uzak Doğu ülkelerinden gelen talebin her geçen yıl arttığı kuru incirin ülke iktisadına katkısını artırmaya odaklanan K.F.C. Besin, siyah incirleri de ihracat kervanına katmak üzere 2015’te AR-GE çalışması başlattı.
TÜBİTAK Projesi kapsamında Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Siyasetler Genel Müdürlüğüne (TAGEM) bağlı Erbeyli İncir Araştırma Enstitüsü, Ege Üniversitesi ve İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü iştirakiyle yürütülen projeyle gen kaynağı Anadolu’da bulunan 200’e yakın incir çeşidi araştırıldı.
Endüstriyel olarak tarımı yapılmayan bu çeşitler içinde sıhhate yararlı bileşikler içeren, hastalık ve zararlılara sağlam ve kurutulmuş olarak tüketilebilen çeşitler, laboratuvarda tahlillere tabi tutuldu.
Araştırma sonucu siyah orak olarak bilinen çeşidin, başka cinslere nazaran daha yüksek polifenol ve antioksidan aktivite içerdiği, bilhassa esere rengini veren “antosiyanin” pigmentinin antidiyabetik, antikanserojen, antienflamatuvar, antihipertansif ve antimikrobiyal tesirlerine ait çok sayıda bilimsel bilgi bulunduğu belirlendi.
K.F.C. Gıda’nın İzmir’in Bergama ilçesinde oluşturduğu bahçede organik olarak deneme üretimleri yapılan siyah orak incirinin küf kaynaklı aflatoksin gibisi oluşumlara başka çeşitlere nazaran daha dirençli olduğuna ait datalar de elde edildi.
Laboratuvar çalışmalarıyla özellikleri ortaya konulan bu çeşidin kuzey Ege coğrafyasında yaygınlaştırılması için doku kültürü yoluyla fidan üretimine başlayan K.F.C. Besin, yüksek ihracat potansiyeline sahip siyah orak için kontratlı modelle yetiştiricilik çalışması başlattı.
– ABD’NİN SİYAH İNCİRİNE RAKİP OLACAK
AA muhabirine açıklamalarda bulunan K.F.C. Gıda Yönetim Kurulu Lideri Birol Celep, küme olarak 2 fabrikadaki yaklaşık 1200 çalışanlarıyla 63 ülkeye yılda ortalama 100 milyon dolarlık kurutulmuş meyve, domates ve biber turşusu ihraç ettiklerini söyledi.
Türkiye’nin kuru incir ihracatının tamamına yakınının Aydın ve İzmir’de yetişen Sarılop çeşidi incirlerle yapıldığını söyleyen Celep, “En değerli pazarlardan biri olan ABD’de “black mission” çeşidi siyah kuru incirlerin değerli hisseye sahip, lakin Türk firmaları siyah kuru incir pazarından hisse alamıyor.” diye konuştu.
Antioksidan kıymetinin yüksek olması ve şeker oranının daha düşük olmasının siyah orak çeşidini Amerika ve Asya Pasifik pazarında savlı hale getirdiğini anlatan Celep, aflatoksin dayanıklılığına ait dataların de umut verici olduğunu lisana getirdi.
Celep, siyah orak kuru incirinin orta ve uzun vadede kuru meyve ihracatı içinde değerli bir hisseye ulaşacağını ve bunu üreticinin iştirakiyle başarabileceklerini vurgulayarak, kontratlı üretim modeliyle bilhassa İzmir’den Çanakkale’ye uzanan kuzey Ege coğrafyasındaki bahçeleri yaygınlaştırmak istediklerini aktardı.
Doku kültürü metoduyla yaklaşık 1000 dönüm üretim alanına dikilebilecek fidan yetiştirdiklerini, bunun her yıl katlanarak artacağına işaret eden Celep, üreticilerin Bergama’daki deneme bahçesinde eseri görebildiğini ve rakamsal ve ölçülebilir datalarla karşılaştırma yapabildiğinin bilgisini verdi.
Celep, “Bunu, yeni bir oyuncunun alana çıkması üzere pahalandırmak lazım. Daima birlikte, üreticilerimizle hayata geçirmeyi planlıyoruz. Çok kıymetli hocalarımızın referansları, teknik bilgileri, Erbeyli Enstitüsünün dataları ve bizim 63 ülkedeki 31 yıllık deneyimimizle entegre bir yapıyı hayata geçiriyoruz. Biz çiftçiye empati kurarak şunu söylüyoruz, size fidanımızı, her türlü teknik bilgisini verelim, üreteceğiniz malı alalım. Alırken TARİŞ sayılarıyla bir fiyat oluşumu kelam konusu olsun. Bunun başlangıç etabında sizden fidanlarımız için bedel talep etmeyelim. Bedeli, eseriniz geldiği sürece ödeyin. Yani biz finansman dayanağı, maliyet, teknik takviye, hepsine varız. Artık ben bir üretici olarak baktığımda bu türlü garantili bir eseri uzun vadeli toprağıma ekebileceksem bu benim için bir kıymet. Bugün için de bir kıymet, yarın çocuklarım, torunlarım için de bir paha.” formunda konuştu.
– “ÜRETİCİLER DE BU ESERİ ÜRETMEYE BAŞLAYACAK”
Projenin bilim heyetinde misyon alan Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fatih Şen de deneme bahçesinden alınan birinci sonuçların umut verici olduğunu, üreticilerin de bu esere ilgi göstermesini beklediklerini belirterek, gelecek 10 yılda farklı bir noktada olunacağını söyledi.
Siyah oraktaki toplam fenol içeriğinin epeyce yüksek olmasının bu çeşidin dünyada tanınmasını artıracağına işaret eden Şen, şöyle devam etti:
“Özellikle tüketiciler açısından besin içeriğindeki farklılıklar nedeniyle işlevsel besin üzere tanımlanmasına bağlı olarak da bu esere talep artacak. Üreticiler de bu eseri üretmeye başlayacak. Zira sonuçta üretici için karlı sürdürülebilir bir üretim değerli. Daha çok başındayız, eser elde etmeye başlandığında üreticilerin ortasında bunun daha yaygınlaşacağını düşünüyoruz. İhracatçı bir firmanın bu esere sahip çıkması değerli. Şu anda esasen yurt dışında bu eserle ilgili birtakım tanıtım faaliyetleri ve taleplerin olduğunu biliyoruz. Eserlerin bir kısmı yurt dışındaki fuarlara, tedarikçilere gönderildi. İhracata sürat kazandırıp bu eseri iç ve dış piyasada tanıttığımızda bu eser Sarılop’un daha üstü bir fiyatla alıcı bulacak. Bu Sarılop bahçeleri sökülecek manasına gelmiyor. Siyah orak, yeni üretim alanları içinde ve ihracat içinde belirli bir orana sahip olacak.”
– “SİYAH ORAK İNCİRİ, BAŞKA TİPLERE NAZARAN YÜKSEK ANTİOKSİDAN İÇERİYOR”
İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü (İYTE) Besin Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Yemenicioğlu ise laboratuvar çalışması sonucu siyah orak çeşidi incirin, başka tiplere nazaran yüksek antioksidan içerdiğini, esere rengini veren “antosiyanin” pigmentinin antidiyabetik, antikanser, antienflamatuvar ve antimikrobiyal tesirlerine ait çok sayıda araştırmanın bulunduğunu kaydetti.
Yemenicioğlu, siyah incirin üzerinde bu kadar durulmuş olmasının en büyük nedeninin sıhhat tesiri tarafından çok sıra dışı beklentiler içinde olunduğunu söz ederek, kelamlarına şöyle devam etti:
“Çünkü biliyorsunuz incir meyvesi aslında muhteşem meyve kabul ediliyor. Bunun da en değerli nedeni incirin içerdiği ‘pektin’ isimli hidrokolloid. Bu mide, bağırsak hareketi sağlayarak insanların sindirim sisteminin daha sağlıklı çalışmasını sağlayan suda çözünür bir diyet lifi ve eşsiz bir diyet lifi. Kolesterol üzere sıhhate ziyanlı hususları bağlıyor ve mide bağırsak hareketini tetikliyor. Siyah orak incirinde pektin yanında tıpkı vakitte antosiyanin denen renk hususları, doğal antioksidan unsurlar var. Hayli ağır seviyede bu unsurları içeriyor. Hasebiyle mide bağırsak hareketi dışında antikanserogenik, antioksidan tesir, kalp damar hastalıklarına karşı muhafaza üzere tesirleri de bu meyvenin diyete dahil edildiğinde sağlayabileceği düşünülüyor.”
Söz konusu incir çeşidinde deneme bahçesinden alınan eserlerde aflatoksin oluşumunun Sarılop cinsine nazaran çok daha az olduğunun görüldüğüne işaret eden Yemenicioğlu, bu hususta bilimsel çalışmaların sürdüğünü, siyah oraktaki renk hususlarının meyveyi küfe karşı koruduğu tarafında değerlendirmelerin bulunduğunu söz etti.
Yemenicioğlu, siyah orak incirinin 10 yıl içinde kuru incir üretimini 70 bin tonlardan 100 bin tonlara gerçek götürebileceğini, ihracat için yeni bir kuvvet çarpanı olacağına inandığını söyledi.
