Kırşehir’in Kaman ilçesinde uzun yıllar arkeolojik hafriyatlar yürüten Japon arkeolog Dr. Sachihiro Omura, tedavi gördüğü Kaman Devlet Hastanesi‘nde hayatını yitirdi. 1972 yılında Türkiye’ye gelen ve 1985’te Kaman Kalehöyük’te hafriyat çalışmalarını başlatan Omura, Anadolu tarihine yaptığı katkılarla tanınıyordu. Omura için kurucusu olduğu Japon Anadolu Arkeoloji Enstitüsü’nün bahçesinde bir anma merasimi düzenlendi.
Törene Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Gökhan Yazgı, Kırşehir Valisi Murat Sefa Demiryürek, Japonya’nın Ankara Büyükelçiliği temsilcileri, Enstitü Müdürü Doç. Dr. Kimiyoshi Matsumura, Omura’nın eşi Dr. Masako Omura, kızı Sachiko Omura, meslektaşları, öğrencileri ve çok sayıda vatandaş katıldı.
Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Gökhan Yazgı merasimde yaptığı konuşmada şu tabirleri kullandı:
“Bugün, burada sırf büyük bir bilim insanını değil; insanlığa, kültüre ve dostluğa adanmış bir ömrü uğurlamak üzere toplandık. Türkiye’yi bir vatan, biziyse bir aile bildi. Biz de onu yürekten benimsedik, sevgiyle, hürmetle bağrımıza bastık. Kalehöyük’te 40 yıl evvel başlayan hafriyat çalışmalarını bizlere sırf bilimsel olarak değil, insani olarak bir miras bıraktı. Kaman, Yassıhöyük ve Büklükale’de yürütülen her çalışmada Dr. Omura’nın emeği, bilgeliği ve sevgisinin izleri bulunmakta. O artık Türk arkeolojisinin ayrılmaz bir kesimiydi. Bizimle güldü, bizimle ağladı, bizimle birlikte yaşadı.”
Yazgı ayrıyeten, Omura’nın bölgede “Ömer Abi” olarak tanındığını ve farklı kişiliğiyle hafızalarda yer ettiğini vurguladı.
Omura’nın eşi Dr. Masako Omura ise merasimde hislerini şu sözlerle lisana getirdi:
“Sevgili Sachihiro Omura. Bu topraklara ‘yuvam’ dediğin, tarihimizi geleceğe taşıdığın ve dostluğunla kalplerimizde yer ettiğin için sana minnettarız. Seni ebediyen kalbimizde yaşatacağız. Huzur içinde uyu. Bu topraklar seni asla unutmayacak. 45 yıllık hayat arkadaşımı toprağa verdiğim bu topraklarda çalışmalarımıza devam edeceğim. Onun anısını ve bilimsel mirasını yaşatmak en büyük vazifemiz.”
Japon Anadolu Arkeoloji Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Kimiyoshi Matsumura ise konuşmasında Omura’nın kaybı karşısındaki hislerini şu sözlerle aktardı:
“Dr. Sachihiro Omura beyin birdenbire ortamızdan ayrılmasından ötürü çok üzgünüm. Bu ani vefatı hala algılayamıyoruz. Güya burada konuşurken, Omura beyin arttan gelip bana yürek verecek üzere hissediyorum. Buradaki kalabalık, Omura Bey’in ne kadar çok sevildiğini bizlere bir defa daha gösterdi. 52 sene, hayatının üçte ikisini Türkiye’de yaşayarak geçirdi. Çok azimli bir formda çalışarak hayallerini gerçekleştirdi. Omura Bey’e, ‘Siz artık Türk’sünüz’ diyenleri çok oldu. Ömrü boyunca Omura Bey’i destekleyen herkese içten teşekkürlerimi sunuyor, kendisini asla unutmayacağımı bir sefer daha tabir etmek istiyorum.”
Dr. Omura’nın cenazesi, öğrencilerinin taşıdığı Türk ve Japon bayrakları eşliğinde “Güle Güle Omura” sloganlarıyla Kaman’dan Ankara’ya uğurlandı.
SACHİHİRO OMURA KİMDİR?
Japon Prensi Mikasa’nın önerisi ve devrin Başbakanı Turgut Özal’ın teşebbüsüyle Türkiye’ye gelen Omura, 1985 yılında Kırşehir’in Kaman ilçesinde Kalehöyük kazılarına başladı. Akabinde Yassıhöyük ve Büklükale kazılarını da yürüttü. Omura, Türkiye Cumhuriyeti Liyakat Nişanı başta olmak üzere birçok yerli ve memleketler arası mükafata layık görüldü.
Omura, bir röportajında Türkiye’ye geliş sürecini şu sözlerle anlatmıştı:
“19 yaşındayken Japonya’nın en büyük gazetesi Asahi’de, Türkiye’den bir müsteşar geleceğine dair haber gördüm. Onu çok merak ettim. Büyükelçiliğe gittim. Ancak kapıcı kıyafetime bakıp beni içeri almadı. Tam çıktım, gidiyordum gerimden birisi koşa koşa geldi. ‘Çok istiyorsan oteli söyleyeyim oraya git’ dedi. Orada da kapıcı beni sokmadı fakat ‘Telefonunu yaz kağıda bir talihimizi deneyelim’ dedi. Sonraki gün beni aradılar. Arayan Turgut Özal’dı. ‘Türkiye’ye gelmek istediğini yazmışsın. Havalimanına gel. Ben yarın döneceğim’ dedi. Uçak 5’teydi ve ben de o vakte kadar hiç uçağa binmediğim için pasaport ve gümrük işleri nasıl olacak bilmiyordum. Tam 5’te havalimanına gittim. Herkes gitmişti. Çok üzüldüm. Oradaki vazifeli bana baktı ‘Sen Omura mısın?’ dedi. ‘Allah Allah, siz beni nereden tanıyorsunuz?’ dedim. ‘Turgut Özal Bey sizi çok bekledi, niçin gelmedin’ dedi. Sonra benimle irtibat kurdular ve Türkiye’ye geldim.”
Omura, bilhassa Hitit devrine olan ilgisiyle tanınıyordu. Elazığ’da 1973-1976 yılları ortasında vazife yaptıktan sonra Kaman’da 7 farklı medeniyete ilişkin buluntuların gün yüzüne çıkarılmasında büyük rol oynadı. 1998’de kurduğu Japon Anadolu Arkeoloji Enstitüsü (JIAA) ile bölgedeki çalışmalara kurumsal bir kimlik kazandırdı.
Aynı vakitte Kaman-Kalehöyük Arkeoloji Müzesi ve Japon Bahçesi projeleriyle Türkiye–Japonya kültürel iş birliğinin simgesi haline geldi.
2015 yılında yaptığı bir açıklamada, yılın 11 ayını Kırşehir’de, sırf bir ayını Japonya’da geçirdiğini söyleyen Omura, Anadolu’daki arkeolojik zenginliği şu sözlerle anlatmıştı:
“Burada dünyanın tarihi var. Hitit, dünyanın tarihidir. Roma, Bizans, Selçuklu, Osmanlı dünyanın tarihidir, dünyayı çok etkilemişler. O medeniyetlerin kalıntılarında dünya tarihi var. Burada, kazdıktan sonra ortaya çıkan gereçlerin üzerinde çalışmak, dünya tarihini okumak demektir. Dünya tarihi, bir manada burada ortaya çıkarılacak. Bana nazaran Anadolu, o kadar kıymetli. Mesela Mısır’da da ben hafriyat yapmıştım lakin oranın tek kültürü var, Anadolu ve Yunanistan üzere değil. İtalya, o kadar değil. Roma İmparatorluğu var lakin ondan öncesi yok. Halbuki, Anadolu’da Hitit’ten evvel de var. Daha da kat kat kültür var.”
Omura’nın 77. yaş günü anısına bu yıl ocak ayında yayımlanan “It All Began with Stratigraphy and Chronology” isimli kitapta, Orta Anadolu arkeolojisine yaptığı katkılar detaylı biçimde ele alındı.
Yaşamı boyunca arkeoloji ve kültürel diplomasiye kıymetli katkılarda bulunan Dr. Sachihiro Omura, eşi Dr. Masako Omura ile birlikte Japon Anadolu Arkeoloji Enstitüsü’nün konutunda yaşıyordu. Türkiye, onu sadece bir bilim insanı olarak değil, bir dost ve kültürel elçi olarak da hatırlayacak.
Editör: Aziz Turgut Altun
