Avrupa’nın en büyük doğal gaz tedarikçisi pozisyonunda bulunan Gazprom, Ukrayna savaşı öncesinde yaklaşık 50 yıl süren boru sınırı yatırımlarıyla kıtadaki pazar hissesini yüzde 40’a kadar çıkarmıştı.
Savaşın başlamasının akabinde AB yaptırımları ile karşı karşıya kalınca gaz restini çeken Rusya, 2022’ye kadar taşıdığı pazar liderliğini kaybetmiş alternatif plan olarak Türkiye’de güç merkezi oluşturma projesini hayata geçirmek için adım atmıştı.
RUSLAR BORUYU DÖŞEMEKTEN VAZGEÇTİLER
Ukrayna’nın işgali sonrası Almanya’ya uzanan Nord Stream sınırlarının devre dışı kalması ve Ukrayna üzerinden gaz geçişinin 2024’te sona ermesi, Gazprom’un Avrupa pazarındaki aktifliğini sarsıcı formda zayıflattı.
Kayıpları telafi etmek için alternatifleri pahalandıran Gazprom, Türkiye’de yapılması planlanan güç merkezi projesi ile yine AB’ye gaz satışının yolunu açmayı planladı. Bloomberg’e konuşan ve isminin zımnî kalmasını isteyen kimi kaynaklara nazaran, Gazprom aylar süren fizibilite çalışmaları sonrasında projenin sürdürülebilir olmadığını kıymetlendirdi.
Özellikle Türkiye’nin Bulgaristan ve Yunanistan’a mevcut boru sınırı kapasitesinin yetersizliği, planın uygulanabilirliğini sekteye uğrattı. Şirket içinden kimi yetkililer ise projenin en başından itibaren muvaffakiyet talihinin düşük olduğu görüşündeydi.
HEM DE PUTİN’E RAĞMEN
Haberde yer alan bilgilere nazaran, Türkiye’de gaz merkezi kurma fikri direkt Gazprom’a değil, Kremlin’e yakın siyasi çevrelere aitti. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Ekim 2024’te projeyi kamuoyu ile paylaşması, Gazprom yöneticileri ortasında şaşkınlık yaratmıştı.
Şirketin bu açıklamaya hazırlıksız yakalandığı ve planın iç dinamiklerde karşılık bulmadığı belirtiliyor.
Avrupa’ya doğalgaz ihracatından aylık yaklaşık 8 milyar dolar gelir sağlayan Gazprom için Türkiye üzerinden kurulacak bir gaz merkezi, bu kaybın telafisi açısından kritik kıymete sahipti. Lakin projenin rafa kaldırılmasıyla, şirket için bu stratejik geri dönüş planı da büyük ölçüde sona ermiş oldu.
