ABD’de ikinci kez göreve gelen Başkanı Donald Trump, ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell’ı hedef almayı sürdürüyor. Trump uzun müddettir, faizleri indirmemekle suçladığı Powell’ı sert bir biçimde eleştirdi.
Trump kendisine ilişkin toplumsal medya platformu Truth Social üzerinden yaptığı paylaşımda daha evvel Powell’a yönelik savurduğu “görevden alma” tehdidine göndermede bulundu.
“MORON” VE “AHMAK” SÖZLERİ GÜNDEMDE
Paylaşımında Fed Lideri Powell için “moron”, “aptal” ve “ahmak” diyen Trump, şunları kaydetti:
“Yönetim Kurulu neden bu tam ve gerçek moronu devre dışı bırakmıyor, bilmiyorum. Tahminen, yalnızca tahminen, onu kovma konusundaki fikrimi değiştirmek zorunda kalacağım. Lakin ne olursa olsun, misyon müddeti yakında sona eriyor.”
“FAİZ İNDİRİMİ YILDA 1 TRİLYON DOLAR KAZANDIRIR”
Faiz indiriminin ABD iktisadına büyük katkı sağlayacağını savunan Trump şöyle dedi:
“Faiz indirimi, ülkemize yılda 1 trilyon dolara kadar tasarruf sağlar. Kendisine yönelik tenkitlerimin faiz indirmesini zorlaştırdığının farkındayım, lakin bunu farklı yollarla denedim.”
GEÇEN HAFTA “KOVMAYACAĞIM” DEMİŞTİ
Öte yandan, daha evvel kovmakla tehdit ettiği Powell için, Trump, kısa müddet evvel Beyaz Saray’da düzenlenen aktiflikte, vazifeden almayacağını söylemişti.
Trump şöyle demişti:
“Yalan haberler, ‘Onu kovarsan çok makûs olur’ diyor. Neden makus olacağını bilmiyorum lakin onu kovmayacağım.”
FED-TRUMP TANSİYONU TIRMANIYOR
Trump’ın uzun müddettir faiz siyasetleri nedeniyle maksat aldığı Powell ile ortasındaki gerilim, yaklaşan başkanlık seçimleri öncesinde tekrar gündemin üst sıralarına taşındı. Bu çıkış, Fed’in bağımsızlığı ve piyasa üzerindeki siyasi baskılarla ilgili tartışmaları da tekrar alevlendirdi.
TRUMP FED LİDERİNİ UZUN SÜREDİR SIKIŞTIRIYOR
Trump, Fed Başkanı Powell’a faizleri düşürmesi için uzun müddettir baskı yapıyordu. Enflasyon sayılarının düştüğünü savunan Trump, Fed liderini giderek daha fazla maksat almaya başladı. Beyaz Saray’ın Powell’a yönelik tenkitleri dozunu arttırırken Trump’ın açıklamaları, Powell’ın para siyaseti hakkındaki yorumunun akabinde geldi.
Ekonomi Danışmanı Kevin Hassett, Trump’ın Powell’ı vazifeden alıp alamayacağı konusunda değerlendirmeler yaptığını aktarsa da bu pek mümkün görünmüyor. Öteki yandan Fed liderinin vazife mühleti 2026’nın Mayıs ayında bitiyor.
POWELL’I VAZİFEDEN ALABİLİR Mİ?
Öte yandna Trump bundan evvelki açıklamalarında Powell’ın “koltuğunun tehlikede olduğunu” söyleyerek misyondan alma tehdidinde bulunmuştu.
Peki Trump, Powell’ı vazifeden alabilir mi?
Hukuki olarak durum şöyle; Federal Rezerv Kanunu, Fed Lideri’nin vazife mühleti boyunca sadece “geçerli bir neden” ile misyondan alınabileceğini belirtir.
“Geçerli neden”, önemli etik ihlal, misyonunu berbata kullanma ya da yasal sorumluluklardan kaçınma üzere spesifik durumlar için geçerlidir.
Ancak Powell hakkında bu türlü bir neden şu anda mevcut değil.
Yani Trump’ın tek taraflı ve politik münasebetlerle Powell’ı vazifeden alması yasal tabandan yoksun.
Hukuki Belirsizlik: Hukukçular, Trump’ın Powell’ı Fed Başkanı olarak görevden alıp alamayacağı konusunda bölünmüş durumda. Fed Yönetim Kurulu üyeliğinden alınması neredeyse imkansız, zira bu atamalar Kongre onaylı ve müddetli.
Ancak başkanlık konumu (yani şura başkanlığı), farklı yorumlara açık olabilir.
Trump bu türlü bir adım atarsa, dava büyük olasılıkla Yüksek Mahkeme’ye taşınacak ve tarihi bir içtihat oluşabilir.
EKONOMİK SONUÇLAR
Powell’ın vazifeden alınması, Fed’in bağımsızlığına direkt bir müdahale olarak algılanır.
Bu durum beraberinde mümkün olarak şunları getirebilir:
Hisse senetlerinde sert düşüşe,
Tahvil faizlerinde artışa,
Doların zayıflamasına,
Kredi maliyetlerinin yükselmesine yol açabilir.
Goldman Sachs ve öbür kurumlar, bu tıp bir adımın “piyasalar için riskli bir devri tetikleyebileceği” ihtarında bulunuyor.
FED’İN BAĞIMSIZLIĞI NEDEN HAYATİ
Fed’in siyasi baskılardan uzak çalışması, enflasyonla aktif uğraş için kritik.
1970’lerdeki Nixon-Burns örneği üzere siyasi müdahalelerin sonuçları yüksek enflasyon ve ekonomik istikrarsızlık olabiliyor.
Paul Volcker’ın 1980’lerde siyasi baskılara direnmesi, enflasyonla gayrette bağımsızlığın değerini tarihi olarak göstermiştir.
TRUMP’IN EKONOMİK ÇIKMAZI
Trump, ithalata %10 genel ve Çin’e %145 özel gümrük vergisi getirmek istiyor.
Powell ise bu tıp siyasetlerin enflasyonu artırıcı tesirleri olacağı ikazında bulundu.
Dolayısıyla Powell’ın faizleri düşürmesi için baskı yapan Trump, aslında kendi siyasetleriyle faizlerin artmasına neden oluyor.
Trump, Powell’ı amaç alarak aslında ekonomik sorumluluktan kaçıyor üzere görünüyor.
Tüm bunlara bakıldığında Powell’ı vazifeden almak Trump için yasal ve politik bir mayın tarlası olur.
Hukuken hayli tartışmalı ve muhtemelen mümkün değil (en azından meselesiz şekilde), Ekonomik olarak finansal piyasalarda panik yaratabilir. Politik olarak ise bağımsız kurumlara müdahale tartışmalarını tekrar alevlendirir.
Küresel yatırımcı itimadı sarsılır, ABD iktisadı yeni bir belirsizlik devrine girer.
