Kahramanmaraş merkezli zelzeleler, 11 kentte büyük yıkıma yol açtı. 53 bin 725 kişinin hayatını kaybettiği, 107 bin 213 kişinin yaralandığı felaket nedeniyle binlerce bina saniyeler içinde yıkıldı. Yıkılan binalara ait soruşturma ve dava süreçleri hala devam ediyor. Sarsıntıda yakınlarını kaybeden binlerce aile ise geçen müddete karşın adalet arayışını sürdürüyor.
Aradan geçen iki buçuk yıla karşın, yıkılan kimi binalara ait soruşturmalar hala tamamlanmadı. Bu binalardan biri de Adıyaman’ın Besni ilçesi Kaymakam Hasan Tütün Mahallesi’ndeki 21 kişinin hayatını kaybettiği Arı Apartmanı.
YEDİ AKADEMİSYEN TARAFINDAN HAZIRLANDI
Atatürk Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Kısmı’ndan yedi akademisyen tarafından hazırlanan eksper raporu, soruşturma belgesine eklendi. Lakin ortadan geçen vakte karşın iddianame şimdi hazırlanmadı.
“Yapı ruhsatında belirtilen bodrum katının yapılmadığı kanaati oluşmuştur”
Bilirkişi raporunda, “Yapı ruhsatında belirtilen yol makûs altındaki (bodrum) katın yerinde yapılıp yapılmadığı kesin olarak belirlenememiş olmakla birlikte 21 Eylül 2023 tarihli keşifte çekilen fotoğraflardan bodrum katının yapılmadığı kanaati oluşmuştur” denildi.
Raporda, şu değerlendirmelere yer verildi:
“9 Haziran 1995 tarihli Yapı Ruhsatına ve 11 Mart 1999 tarihli Yapı Kullanma Müsaade Evrakına nazaran yapı S.S. Arı Kent Konut Yapı Kooperatifi’dir.
Ruhsatına nazaran yapı, yol düzeyi altı 1 ve üstü 6 olmak üzere 7 katlıdır. Yapı Kullanma Müsaade Dokümanına nazaran binanın yol düzeyi üstündeki kat sayısı 6’dır. Yapı taban artı 5 katlı gözükmekle birlikte taban katta kalorifer, kapıcı dairesi ve olağan katların her birinde 4’er daireden oluşmaktadır. Yapı ruhsatı ve yapı kullanma müsaade evrakları ortasında kat adedi bakımından uyumsuzluk kelam bahsidir. Bina bağımsız kısımları açısından da evraktaki evraklarda uyumsuzluk kelam mevzusudur.
“Dosyada binaya ilişkin mimari, statik proje, hesap raporu ve taban etüt raporu bulunmuyor”
Dosyada yer alan birtakım söz tutanaklarına nazaran yapı müteahhidi Şükrü İşitmen, kimilerine nazaran de Şükrü İşitmen ve Mehmet Nuri Tuğsuz’dur. Evrakta binaya ilişkin mimari, statik proje, hesap raporu ve yer etüt raporu bulunmadığından yapısal tahlil yapılamamıştır.
Depremde binanın gevrek kırılması sonucu katların üst üste çökerek yıkıma uğradığı, pas hisselerinin yetersiz olduğu, etriye aralıklarının uygun olmadığı, etriye sıklaştırması yapılmadığı ve etriye kancalarının 90 derece olduğu görülmüştür. İki karot kıymetinden hareketle bina betonunun 1975-ABYYHY’de belirtilen taban beton sınıfının (B160=C14) karakteristik basınç dayanımını sağlamadığı söylenebilir. Fakat, karot sayısının az olması nedeniyle binadaki betonun dayanımı ile ilgili yapılan bu değerlendirmenin ihtiyatla karşılanması gerekmektedir. Bununla birlikte, heyetimizin bina betonunun kalitesinin düşük olabileceğinin göstergesi niteliğini taşıyan tespitleri de vardır.
“KOLON-KİRİŞ BİRLEŞİM BÖLGELERİ ZAYIF, DONATI DÜZENLEMESİ YETERSİZ”
Taşıyıcı elemanlarda kullanılmış olan çeliklerin şartname ölçütleri; asgarî akma sonu ve asgarî çekme direnci bakımından sağladıkları, lakin azamî akma hududu ve en az ünite kopma uzaması bakımından sağlamadıkları belirlenmiştir. Sünek davranışı etkilediği için donatıların asgarî kopma ünite uzaması bakımından standardın öngördüğü orandan daha düşük kıymetlere sahip olması hususu değerlidir. Zelzele sonrası imajlardan binanın sünek davranış sergilemeyerek yıkıldığı tespit edilmiştir. Binanın bu formda hasar görmüş olması, kolon-kiriş birleşim bölgelerinin zayıflığı ve donatı düzenlemesinin yetersizliği ve materyal kalitesinin yetersizliği ile ilişkilendirilebilir.”
TÜM SORUMLULAR İÇİN “ASLİ KUSUR” TESPİTİ YAPILDI
Raporda, Arı Apartmanı’nın yıkımında sorumluluğu bulunan şahıslarla ilgili kusur değerlendirmesi de yapıldı. Rapora nazaran, müteahhit, statik fenni mesul, yapı sahibi ve belediye vazifelileri için “asli kusurlu” tespiti yapıldı.
