Amerika’nın Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Elçisi Thomas Barrack, Washington’da ABD Dışişleri’nde Bullpen basın mensuplarının sorularını cevapladı.
“Suriye’de yaptırımları büsbütün kaldırmak için Kongre’nin uğraşı da gerekiyor” diyen Barrack, Caesar yaptırımlarının kalkması gerektiğini, devlet dayanaklı terör tanımlamalarının şimdi kalkacak üzere görünmediğini tabir etti. ABD Dışişleri yetkilileri Suriye’deki Al Şara idaresi için bugüne dek “Suriye Geçiş Hükümeti” sözünü kullanırken, Barrack “Suriye Arap Yönetimi” biçiminde tabir edilmeye başlandığını söyledi.
İNSAN HAKLARI VE BELEDİYE LİDERLERİ SORUSU YANITSIZ KALDI
Gazze konusunda Türkiye’den takviye aldıklarını söz eden Barrack, Suriye’nin kuzeydoğusunda dışa açılan güç bir durum olduğunu belirterek Türkiye’nin varlığı ve tampon bölgeye değindi. İsrail’in Suriye’deki rolü ve Lider Donald Trump’ın bakışına dair soruya ise Barrack “Bu husus iki Tylenol -şiddetinde- (Parol şekli ağrı kesici) baş ağrısı olarak başlıyor sonra şiddeti artıyor” biçiminde latife ile karşılık verdi.
Thomas Barrack’a toplantının sonunda Türkiye’deki insan hakları açısından değerlendirmesi soruldu. Neyin kastedildiğine dair İmamoğlu davası akabinde, daha fazla belediye liderinin cezaevine konulduğu hatırlatıldı. Barrack, toplantı bittikten sonra ayaküstü gelen soruya, “F-35’ler ve S-400’ler üzere kıymetli bahisler gündemde” formunda mevzuyu değiştirerek karşılık verdi.
Barrack, Suriyenin istikrara kavuşamamasına dair sorulara;
“Gerçek şu ki, şu anda olup biten her şeyi çok yakından takip ediyoruz. Süreksiz hükümet dediğimiz, şu anki Suriye Arap Hükümeti, bu tıp süreçleri ve prosedürleri hayata geçirebilecek yeterlilikte değil. Yargı sisteminin işlediği, anayasal bir tertibe geçiş için gerekli olan yargı denetimi üzere bahislerde önemli eksiklik var.” cevabını verdi.
“Şimdi çabukla, güya ‘hızlı randevu’ yapar üzere bu etapları geçmeye çalışıyoruz. Diyoruz ki: Anayasa ile başlayalım, adalet sistemiyle başlayalım, mülkiyet sistemiyle başlayalım. Danışmanlar getirelim, askeri sistemin tekrar yapılandırılması için rehberlik edelim — bu büyük bir husus.
“KUZEYDOĞU’DA TAMPON BÖLGE”
Güvenlik temel öge olarak ele alındığında, kuzeydoğuda güç bir durum kelam konusu olan dış etraf sınırınız var… Yani Türkiye… Burada YPG ve SDG işbirliği ile oluşturulmuş bir tampon bölgemiz var, burası kuzeydoğu. Artık, İsrail’in her vakit bir tampon bölge olarak gördüğü Dürzilerle yeni bir çeşit tampon alan oluşuyor, bu bölge Irak ve Ürdün’e kadar uzanıyor. Lübnan’la da hudut uyuşmazlığı ve Captagon ile silah kaçakçılığı yüzünden diğer bir tampon bölge var. İran da iç tehditlerden biri.”
“10 MİLYON SURİYELİ DÖNMEK İSTİYOR”
Barrack Suriye’ye geri dönüşlere dair şöyle devam etti;
“Köylerdeki beşerler geri dönerken güvenliğin sağlanması gerekiyor. Hâlâ sokak çatışmaları yaşanıyor ve bu da başka bir sorun. İç istikrarın sağlanması, olup biteni yakından takip etmemizi gerektiriyor.
Tüm komşu ülkeler bu hususta devreye girmiş durumda ve yardım etmeye çalışıyorlar.
Türkiye bu mevzuda inanılmaz derecede işbirliği yapıyor. Suriye hükümeti de yardımı kabul etme konusunda epeyce işbirlikçi davranıyor. Lakin süreç yavaş ilerliyor.
13 milyon Suriyelinin 10 milyonu geri dönmek istiyor. Vize, pasaport, doğum evrakı, mülkiyet kaydı, mülkiyet hakkı üzere mevzular düşünülmeli. Bu bölgeler yerle bir olmuş durumda. Hatta Şam bile — dünyanın en hoş kentlerinden biriydi — yerle bir olmuş.
Yani “Evinize dönün” denildiğinde, evvel enkazın kaldırılması, kimyasal silahların temizlenmesi gerekiyor. Bu vazifeleri üstlenen gruplarımız var. O bölgedeki davranışlara dair net bir görüşümüz var.”
“Bakan, devlet dayanaklı terörizm tarifini kaldırmayacağını söyledi. Bu Kongre ile birlikte yürütülen altı aylık geriye dönük müşahede sürecini içeriyor. Daha fazla ilerleme görene kadar bunu kaldırmayacak. Hasebiyle tenkitler yersiz. Asıl sıkıntı bu değil. Asıl problem, 30 yıllık baskı ve 15 yıllık fecî idare sonrası, bu insanların muteber bir hükümete kavuşmamış olmaları. Yeni hükümete itimat kazandırmak vakit alacak.”
Barrack, Süveyda’da hayatını kaybeden Amerikan vatandaşı için soruşturmanın sürdüğünü ve El Şaara idaresinin FBI ile çalıştığını, sorumluların cezalandırılacağını da tabir etti.
İSRAİL’İN SURİYE’DEKİ ROLÜ
İsrail’in Suriye’deki rolü ve Şam’ın güneyinde askerden arındırılmış bir bölge kurma niyeti ile Dürzîleri Süveyda’da kendi tarafına çekme uğraşlarının, idaresi işler hale getirme ve istikrar gayesine mani teşkil edip etmediği sorusuna, Barrack latifeyle yanıt verdi.
“Yani, Şam’ın güneyinde bir güvenlik bölgesi oluşturma niyeti ya da Süveyda’daki Dürzilerin durumu. Bu durum, sizin, Körfez ortaklarınızın, Türkiye’nin ve El Şara’nın bölgede yönetişim fonksiyonlarını harekete geçirip istikrar sağlamaya yönelik eforlarını ne kadar engelliyor? Mani teşkil ediyor mu? Bu sürecin önünde bir pürüz mi? Ve bununla nasıl başa çıkıyorsunuz? Ayrıyeten merak ediyorum, Lider bu durumu nasıl pahalandırıyor?” sorusuna Barrack;
“İki tane Tylenol’lük bir baş ağrısı ile başlıyorum, ve lider -bana direktif- verdiğinde, dört tane Tylenol’lük bir baş ağrım oluyor” diyerek, “Başkan her vakit bu mevzuyla ilgili” halinde cevap verdi.
“Şaka bir yana, bu durum işleri karmaşıklaştırıyor mu? Evet, karmaşıklaştırıyor. Nüans nerede pekala? En büyük karmaşıklık bence şu: Yeni bir lider var (Şara). O bir savaşçıydı, uzun müddet orduda önderdi. Ve artık, kendi tabanı için sonda düşman savaşçılar varken tam denetime sahip olmaması çok da uygun görünmüyor. Bizim için güzel olabilir — zira bir tertibe ulaşacağız, bir cins olağanlaşma — lakin onun tabanı için bu bir zayıflık işareti.”
ŞARA TERÖRİST EĞİLİMİ OLANLARDAN ÇABUCAK KURTULURSA RİSK!
“Ve artık lider bakıyor: Düşmanlarım kim? Bu düşmanların birden fazla hâlâ içeride. Onu iktidara taşıyan 14 yıl boyunca yanında savaşmış 25.000 yabancı savaşçı vardı. Lakin artık Batı diyor ki: “O vakitler güzeldi, fakat artık bunları istemiyoruz.Terörist eğilimleri olanları artık devre dışı bırakmanı istiyoruz”. Fakat bunu çabucak yaparsa, bu sefer onu devirmek isteyen diğer bir cephe yaratmış olur…
BARRACK: İSRAİL’İN GAYESİ GOLAN’I GENİŞLETMEK DEĞİL, İRAN’A KADAR İNANÇLI ORTAKLAR ZİNCİRİ
İsrail daha agresifleştikçe — ki bence İsrail yırtıcı davranmıyor, şahsî kanaatim İsrail Suriye’ye odaklanmıyor “Biz Golan Tepeleri’ni İran hududuna kadar genişleteceğiz” demiyor. Onların istediği şey, İran’la bu bölge ortasında kimsenin müdahil olamayacağı emniyetli bir tampon bölge. İran’a gerçek kesintisiz bir görüş sınırı, İran ile ortalarındaki bölgede muteber ortaklardan oluşan pak bir tablo istiyorlar. Bu Suriye olabilir, bu rejim olabilir, kimin yönettiği kıymetli değil; ister Müslüman, ister Hristiyan, ister Yahudi — bu fark etmiyor. Onlar yalnızca “Araya kimse girmesin” istiyor.
Ama bu alışılmış ki yardımcı olmuyor. Zira hâlâ bir anlayışa ulaşabilmiş değiliz. Yani uygun bir soruya karşılık ararken bir yandan da şu zorlukla boğuşuyoruz: İsrail-Suriye münasebeti ne? Birebir vakitte tıpkı sorun Lübnan’la da var. İsrail-Lübnan ilgisi ne? Karar verin. İsrail-Filistin bağlantısı ne? İsrail-Ürdün ilgisi ne? Ürdün şahane bir ülke. Hepimize çok yardımcı oldu. Filistinlilerin sığınağı, Suriyeli mültecilerin sığınağı orası.”
“ALİYEV ÇOK GÜÇLÜ”
Azerbaycan ve Ermenistan ortasındaki barış görüşmeleri ve ABD’nin Zengezur Koridoru olarak bilinen nakliyecilik koridorunda arabuluculuk yapmasına dair, “Bu mevzu yirmi yıldır gündemde ve Aliyev çok güçlü, çok tesirli. Ermenistan’ın bu mevzuda açık bir sorunu ve anayasal bir pürüzü var. Bildiğiniz üzere, biz tekrar bir tahlil önerdik. Maksadımız dürüst bir arabulucu olabilir miyiz diye bakmak.” tabirlerini kullandı.
Bu teklif, barış görüşmelerindeki tıkanıklığın açılması amacıyla yapılmaktaydı.
ABD, Güney Kafkasya genelinde ulaşım altyapılarını geliştirme çalışmalarını desteklediklerini belirtiyor.
Barrack, “Eğer bu 32 kilometrelik alan yüzünden herkes tartışıyorsa, bırakın biz alalım, biz sizin için gözetleyelim. Bir kurul ya da bir otorite kurarsınız, herkes o yolu kullanabilir. Ancak bu, Ermenistan için — halkı açısından, seçmeni açısından ve anayasası açısından — neredeyse ölümcül bir darbe olur.” dedi.
“Ve sanırım her iki taraf da şunu düşünüyor: Hakikaten Amerika’nın Doğu ile Batı ortasındaki en değerli karayollarından birine sahip olmasını istiyor muyuz? Muhtemelen hayır. Yani problem orada duruyor lakin ilerlemiyor. Türkiye bize bu hususta yardımcı olmaya çalışıyor, Türkiye Ermenistan’la ticaretin açılmasını istiyor. Türkiye açısından bu epeyce manalı.
Eğer Suriye tarafında ticaret açıldığını düşünürseniz, şu an hem Arapça hem Türkçe konuşan yaklaşık 4 milyon Suriyeli var. Bu büyük bir şey. Şayet Ermenistan tarafında Kafkaslar’a ve daha kuzeye açılan ticareti başlatırsanız, bu da çok büyük olur. Ancak tüm bu mevzular çok kabileye (etnisiteye dayalı) hale geliyor ve bu da süreci zorlaştırıyor.”
“Katar’ın Hamas’la diyaloğu var, ancak bunu bizim talebimiz üzerine yapıyorlar. Türkiye’nin de Hamas’la bir diyaloğu var ve bu tartışmalarda yardımcı olmaya çalışıyor.” diyen Barrack, “İsrail’in isteği HAMAS ve İran’ı nötralize etmek. Bunun dışında daha fazla toprak yahut etnik paklık dileğine oldukları inandırıcı değil.” tabirlerini kullandı.
