İsrail’in soykırım yürüttüğü Gazze’de silahların akabinde uygulanan ablukayla açlığın da silaha dönüştürülmesinin akabinde Tel Aviv idaresine diplomatik baskılar arttı. Birinci olarak Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un davetiyle başlayan, Filistin Devleti’nin resmen tanınmasını içeren sürece birçok Batı ülkesi takviye verdi. Fransa’nın yanı sıra İngiltere, Almanya ve Kanada üzere ülkelerin de takviye verdiği süreç kapsamında ABD-İsrail ile Batılı müttefikleri ortasında ipler geriliyor.
GÖZLER BM KONGRESİNDE
Sürece dayanak veren ülkeler Filistin Devleti’nin resmen tanıyacakları tarih olarak eylül ayında yapılacak Birleşmiş Milletler Genel Kongresi’ni işaret ediyor. Yakın vakitte da New York’ta iki-devletli tahlil kapsamında bir konferans yapıldı ve dünya çapında birçok ülkenin takviyesiyle iki-devletli tahlil için davet yapıldı.
Peki Filistin Devleti’nin resmen tanınmasını öngören ve ABD-İsrail tarafından kabul edilemez olarak nitelenen ‘İki-Devletli Çözüm’ ne demek?
İki-devletli tahlil en kolayından bölgedeki krizin tahlili için Akdeniz’de yan yana Filistin ve İsrail devletlerinin bulunmasını öngörüyor. İki ülkeden de karşı çıkan bölümler olsa da mevcut diplomatik ortamda iki-devletli tahlil İsrail’in işgali süreci için en ulaşılabilir tahlil olarak bedellendiriliyor.
İKİ-DEVLETLİ TAHLİLDE TEMEL SORUNLAR
İki-devletli tahlilin önündeki mevcut en büyük mahzur İsrail’in Filistin’i işgal ederek bölge halkının kendi devletine sahip olmasını engellemesi. İsrail’in Batı Şeria ve Doğu Kudüs’teki hukuksuz işgali bu tahlil için sorun çıkarıyor.
Uluslararası arenada İsrail işgali altındaki Filistin’in 1967 hudutlarına dönülmesi isteniyor. Buna nazaran Filistin Devleti’nin Batı Şeria ve Gazze Şeridi’ne sahip olması öngörülüyor.
ABD-İsrail ittifakı ise bu fikre radikal formda karşı çıkıyor. İsrail’de Netanyahu hükümetinden Filistin topraklarının yasa dışı biçimde ilhak edileceğine dair peş peşe açıklamalar yapılıyor. Eylül ayındaki BM Genel Kurulu’nda bu hususun görüşülerek Filistin’de İsrail’in yürüttüğü soykırıma karşı bir tahlil aranması bekleniyor.
TEK-DEVLETLİ TAHLİL ÖNERİLERİ
Öte yandan iki-devletli tahlili kabul etmeyen birtakım Filistin ve İsrailliler ise milliyetçilikten arındırılmış, iki ülkenin halklarının birlikte yaşadığı laik bir ülke kurulmasını istiyor. İsrail devleti, Yahudi olmayan bir devleti reddettiği için bu fikre de karşı çıkıyor.
Aynı vakitte İsrail’e yönelik tek-devletli tahlilin zati uygulandığı ve bu devletin İsrail’in apartheid rejimi olduğu eleştirisi yapılıyor. Bu kapsamda İsrail’in yaptığı ırka ve dine yönelik ayrımcılıklar ile Gazze ve Batı Şeria’da yürütülen insanlık dışı uygulamalar münasebet gösteriliyor.
