Bir toplumun en çok güvendiği alanlardan biri eğitimdir. Zira eğitim, yalnızca bireyleri değil, bir ülkenin geleceğini şekillendirir. Toplumun her manada bel bağladığı ve güvendiği kurum eğitim, kişi de öğretmendir. Bu nedenle bir öğretmenin, bir akademisyenin, bir “hoca”nın palavrayla, sahtekârlıkla anılması sırf bir meslek kümesinin değil, bir toplumun çöküşünün işaretidir.
Son periyotta peş peşe ortaya çıkan uydurma diploma skandalları, bu ülkede artık yalnızca bireylerin değil, kurumların da güvenilirliğini yitirdiğini gösteriyor. Lise diploması olmayanların üniversite mezunu üzere gösterilmesi, bireylerin geçersiz dokümanlarla öğretmen, akademisyen yapılması ya da torpille imtihan bypass edilerek yüksek takımlara yerleştirilmesi… Diplomalar geçersiz, unvanlar hileli, atamalar torpilli…
Sahtekârlığın Olağanlaştığı Bir Sistem
Ülkede LGS ile ilgili kuşku ateşi sönmeden, artık de uydurma dokümanlarla akademik unvanların verildiği konusu konuşuluyor. Ve bu bahiste toplumun inanç duygusu tarumar ediliyor.
Bugün rastgele bir üniversitede vazife yapan bir akademisyenin sahiden o unvanı hak edip etmediğini sorgulamak artık hakaret değil, zorunlu bir refleks hâline geldi. Zira liyakatsiz atamalarla bu takımlara gelenler bu inancı kendi eliyle yıktı. Yıllarca çalışıp didinerek yüksek lisans, doktora, doçentlik süreçlerinden geçen beşerler ile bir telefonla, bir referansla, bir uydurma evrakla gelenler birebir koltuklarda oturuyor.
Bazıları geçersiz dokümanlarla doçent, bazıları profesör. Ve ne yazık ki bu beşerler, öğrencilerin karşısına geçip bilim anlatıyor. Meğer ortada ne bilim var ne de prensip.
Bu sistemin en tehlikeli tarafı şu: Artık sahtekârlık istisna değil, “yöntem” hâline gelmiş durumda. Hatta kimsenin yakalanması bile telaş verici değil. Zira sistem gençlere şunu öğretiyor: Yakalanırsan biraz sorun olur fakat amiyane tabirle arkan varsa yırtarsın, yakalanmazsan da ödül seni bekliyor.
Gerçek Akademisyenler Prestij Suikastına Uğruyor
Ben yıllardır köşemde eğitimin her alandaki problemlerini gerçek, eli öpülesi akademisyenlerle konuşuyor, onlarla eğitimin esaslı meselelerine tahlil bulmaya çalışıyorum. Bu bilim insanlarının akademik mesleklerini nasıl çileli bir seyahat sonrasında aldıklarını biliyorum ancak artık, aslında bu unvanlara alın teri dökmeden de kolay yolla nasıl ulaşıldığını görüyor ve kahroluyorlar.
Ya Uydurma Diplomalı Ya da Omurgasız Ol
Bu sistemin en ağır bedelini dürüst olanlar ödüyor. Bilime inanan, yayınlarını kendi emeğiyle yapan, projeler geliştiren gerçek akademisyenler daima dışlanıyor. Birçoğu sadece liyakatsizliği lisana getirdiği için soruşturmalara maruz kalıyor, vazife yerleri değiştiriliyor ya da terfi süreçlerinde terfileri yöntemsiz ve keyfi biçimde engelleniyor. Bu konuda çok da yaratıcılar. Bir üniversitede doçentlik süreci, heyet değişikliğiyle sabote ediliyor. Başkasında, torpilsiz bir öğretim vazifelisi sadece “konuştuğu” için rotasyona gönderiliyor. Tıpkı devirde, düzmece bir dokümanla gelen kişi, bir yıl içinde yönetici yapılıyor.
Gerçek olan cezalandırılıyor, uydurma olan yükseliyor.
Bu sırf akademik bir kriz değil, bir ahlak krizidir. Üstelik bu kriz artık o denli derin ki, genç nesillere emekle değil, kurnazlıkla yol alınabileceği öğretiliyor. Hem de toplumun en güvendiği üniversite kürsülerine, bilim üretmesi gereken en ulu makama gelecek gençlere öğretilen bilim yerine kurnazlık, hırsızlık…
Devletin Kurumsal Sorumluluğu Var.
Göz Yuman, Yol Verir
Sahte diplomalı biri öğretmen, akademisyen olmuşsa, tek hatalı o kişi değildir. Onu atayan, onun dokümanını sorgulamayan, o koltuğu açan herkes bu çarpıklığın kesimidir. Zira bu şahıslar sistemi kandırmıyor; sistem onlara aslında göz yumuyor. Hatta yer yer cesaretlendiriyor.
“Balık baştan kokar.” Şayet üstte liyakate değil sadakate değer veriliyorsa, aşağıda kimse emekle ilerlemek istemez. Şayet kurumların başındakiler, koltukları liyakatle değil münasebetlerle dağıtıyorsa, alttaki memurdan dürüstlük beklemek hayaldir. Elbette ki torpille gelen kişi bilime ve ülkeye değil, onu o makama taşıyan bireylere, cemaatlere, gruplara… boyun borcunu ödemek zorundadır.
Diploma sahtekârlığı sırf ferdi çürüme değil; üstten aşağıya bir idare zaafıdır. Ve bu zaaf sürdükçe, sistemde kimsenin hak ettiği yerde olması mümkün değildir.
Güvenin Ölümü
Artık Doğruya da Kuşkuyla Bakıyoruz
Kamuoyunda “Gerçek profesör mü?”, “Bu kişi hakikaten doktor mu?”, “Bu öğretmen hangi üniversiteden mezun?” üzere sorular artık komplo teorisi değil, legal kuşkular hâline geldi. Zira bu ülke bu sahtekârlığı o kadar çok yaşadı ve affetti. Artık neyin yanlışsız, neyin düzmece olduğunu ayırt edemiyor ve her şeyden kuşku duyuyor.
“Birinci palavradan sonra bütün gerçekler şüphelidir, ikinci palavradan sonra tüm kuşkular gerçektir.” — Küçük Prens
İşte bugün geldiğimiz yer tam da burası. Sahtekârlar güç kazandıkça, doğrular prestij kaybetti. O denli ki, gerçek bir diplomaya, gerçek bir muvaffakiyete bile “acaba?” gözüyle bakılıyor. İşte bu, sahtekârlıktan daha büyük bir kayıptır: İnancın vefatı.
Yetkili Merciler Derhâl Tahlil Bulmalı
Bu tabloyu düzeltmek için yalnızca bireyleri değil, kurumları da sorgulamak gerekir. Sırf geçersiz diplomalıları değil, onları içeri alan yöneticileri, denetlemeyen sistemleri, bunlar ortasındaki ilişkileri…
Atılması gereken adımlar açık:
1. Tüm kamu takımlarında diplomalar ve akademik geçmişler sistematik olarak taranmalı.
2. Geçersiz dokümanla atanan herkesin takımı derhâl iptal edilmeli, hukuk devreye sokulmalı.
3. Liyakate dayalı, şeffaf ve tarafsız bir atama sistemi kurulmalı.
4. Prestij suikastına uğrayan, sistem dışına itilen gerçek akademisyenlerin prestiji ve hakları iade edilmeli.
Unutmayalım:
Eğer sistemi düzeltmezsek, dürüst beşerler kabuğuna çekilir, ülkesine küser, susar.
Sahtekârlar konuşur, kıymetli mevki ve makamlara gelir; daha doğrusu, makamları kendi düzeylerine çekerler.
Ve en nihayetinde kaybeden ülke olur.
Çünkü üniversite hocası da sahtekâr çıkarsa, yalnızca o kürsü değil, ona güvenen tüm toplum çöker.
Ve unutmayın: Balık baştan kokar. Türkiye Hepimizin, Eğitim Hepimizin…
