Halk TV’nin “Görkemli Hatıralar” programı, Serhan Asker’in sunumuyla Antalya Elmalı’nın Tekke Köyü’nde, Abdal Musa Anma Etkinlikleri kapsamında gerçekleştirildi. Görkemli Hatırlar, Abdal Musa’nın dergahı önünde yapıldı.
Programa katılan Müellif Buket Uzuner, Abdal Musa’nın ideolojisine ve Anadolu’nun çok katmanlı kültürel mirasına dair çarpıcı değerlendirmelerde bulundu:
- Gerçekten bu toprakta her türlü bitki büyür. Kâfi ki onu sevgiyle büyütelim. Kâfi ki ayırmayalım tohumları. Her türlü bitkinin yetişeceği bir coğrafya. Benim buraya gelişimde de abdal sözünü evvel abdal kavramını benim üzere sonradan öğrenenlere anlatmak hedefim var.
- Çünkü bu kelimeyi yanlış anlaşıldığı üzere ne olduğunu bilmeden de ona gerekli hürmet gösterilmiyor. Eren demek ermiş demek.
- Benim bildiğim kadarıyla abdal eren demek. Eren ne demek? Derviş bilen, bilgisiyle insanları ayırmadan eşit olarak hak yemeden, hırsızlık yapmadan gece yatağa yatabilmek demek.
- Gerçekten konutunda hak yemeyen insan çocuğuna, annesine, babasına hesap veren insan. İşte o yüzden deminden beri bakıyorum. Burada kaç yüzyıl evvel yaşamış bir eren onun vesilesiyle biz burada toplanıyoruz.
- Ve ister Alevi Bektaşi olun, isterseniz sufi olun, ne olursun yahut olmayın benim üzere.
- Bugün burada toplanmamızın sebebi hak yemediğine inandığımız, herkese eşit davrandığına inandığımız kıymetli bir büyüğün. Bu kim olduğu o kadar kıymetli değil. Bugün burada oluruz. Öteki bir gün öbür yerde oluruz. Onlar bize eren ne demek? Ermiş ne demek? Bize yol gösteren beşerler.
- Yani hepimiz insanız ve hepimizin nefsi var. Aslında bütün edebiyattaki eserler de öyledir. Hata ve ceza da öyledir. İşte Anna Karenina da öyledir. Yaşar Kemal’in yapıtları Adalet Ağaoğlu’nun yapıtları de öyledir. Bize yanlış yapabilen bir canlı olduğumuzu hatırlatır.
ABDAL MUSA’NIN EFSANESİNİ ANLATTI
Eren kavramının, Anadolu irfanındaki yerini anlatan Uzuner, “Benim bildiğim kadarıyla abdal, eren demek. Eren ne demek? Derviş, bilen, bilgisiyle insanları ayırmadan, hak yemeden, hırsızlık yapmadan gece yatağa yattığında diyebilmektir: ‘Bu konuşmayı hak ettiğim için buradayım’.” tabirlerini kullandı.
Uzuner, abdal sözünün manasını da şöyle anlattı:
- “Benim buraya gelişimde de abdal sözünü anlatmak maksadım var. Zira bu söz yanlış anlaşılıyor, ne olduğunu bilmeden de ona gerekli hürmet gösterilmiyor.”
Uzuner, Kaygusuz Abdal’ın kıssasını anlattı. Menakıbnameye nazaran, Alanya Beyi’nin oğlu olan Gaybi’nin, Abdal Musa ile müsabakasını anlatan Uzuner, bir geyiğin peşinden dergâha gelen genç prensin dönüşümü anlatıldı.
Uzuner, efsaneyi şu sözlerle özetledi:
- “Gaybi yani Alanya Bey’inin oğlu bir geyik vuruyor. Geyik de kaçarak bu türbenin içine. O vakit dergaha kaçıyor. Bu dergahın içine yaralı bir geyik geliyor. prensin en büyük emeli o okları, kanlı okları toplayıp arkadaşlarına hava atmak.
- İçeriye geliyor diyor ki geyik buraya kaçtı. Bana o oku verin. Bana o lazım diyor. Çoğun derece küstah bir formda içeride dua eden ya da işte konuşan insanların ortasına giriyor.
- Dışarı çıkması söyleniyor genç prens. O kadar küstah ki ben işte beyin oğluyum diyor. O sırada gürültüyü duyan Abdal Musa üstten iniyor. Nedir bu gürültü diyor. Onun üzerine tekrar anlatıyorlar. O vakit kaftanını açıyor ve ok aslında kendi kalbinde.
- Yani aslında o geyik oymuş diye dönüşüyor öykü.
- Bunun üzerine beyin şımarık oğlu diz çöküyor. Senin öğrencin olabilir mi diyor. “
Uzuner, öykünün devamında Alanya Beyi’nin oğlunu kurtarmak için ordu gönderdiğini, ancak ormandaki ağaçların köklerinden sökülüp yürüyerek ordunun gözünü kör ettiğini lisana getirdi:
- “Bütün ağaçlar köklerinden çıkıyor ve kolları geyik boynuzuna dönüşüyor.”
Abdal‘ın kıssasını anlattıktan sonra da Uzuner şu çağrıyı yaptı:
- “Bunun milletlerarası bir sinema yapılmasını, bundan bilgisayar oyunları yapılmasını istemez miyiz?”
Abdal Musa’nın temsil ettiği pahalara vurgu yapan Uzuner, “Bugün burada toplanmamızın sebebi, hak yemediğine inandığımız, herkese eşit davrandığına inandığımız pahalı bir büyüğün huzurunda olmak” dedi.
