Marmara Denizi’ndeki büyük bir sarsıntının muhtemelliğine dair senaryolar, yeni araştırmalarla tekrar gündeme geldi. Deprem bilimci Prof. Dr. Osman Bektaş, Almanya ve Japonya’dan bilim insanlarının Tekirdağ-Kumburgaz Havzası‘nda gerçekleştirdiği çalışmaların, Marmara Denizi’nin altındaki fayın daha evvel düşünüldüğü üzere “kilitli” olmadığını ortaya koyduğunu açıkladı. Bu durum, sarsıntı senaryolarının tekrar kıymetlendirilmesi gerektiğini gösteriyor.
PARSONS’UN TEORİSİ SORGULANIYOR
ABD’li jeofizikçi Tom Parsons, 2004 yılında yaptığı bir açıklamada Marmara Denizi’ndeki fayın, 0-12,5 km derinliğinde bir “kilitlenme” yaşadığını ve bu nedenle 2034 yılına kadar 7 büyüklüğünde bir sarsıntının olma mümkünlüğünün %35-70 ortasında olduğunu belirtmişti. Bu görüş, uzun yıllar boyunca kamuoyunda büyük bir telaşa yol açmıştı. Fakat, Prof. Dr. Osman Bektaş‘a nazaran, Alman-Japon araştırma kümesinin son devirdeki bulguları, Parsons’un teorisinin gözden geçirilmesi gerektiğini ortaya koyuyor. 2017-2023 yılları ortasında yapılan çalışmalar, Marmara Denizi altındaki fayın farklı bir halde hareket ettiğini işaret ediyor.
“SÜRÜKLENME (CREEP)” NEDİR?
Prof. Dr. Bektaş, araştırmalar sonucunda Tekirdağ-Kumburgaz Havzası’nda belirlenen “sürüklenme (creep)” hareketinin, fay çizgisinin yavaşça ve daima olarak hareket ettiğini, bu sayede zelzeleye yol açacak gücün vakit içinde boşaldığını tabir etti. “Sürüklenme” terimi, fayların birbirine nazaran çok küçük lakin daima bir halde kayarak gerilim birikmesini engellediği bir olgudur. Bu hareket, fay sınırında büyük bir gücün birikmesinin önüne geçerek büyük bir zelzelenin riskini azaltabilir.
BÜYÜK ZELZELE MÜMKÜNLÜĞÜ AZALIYOR MU?
Prof. Dr. Bektaş’ın açıklamalarının, Marmara Denizi’nde büyük bir zelzelenin mutlaka yaşanmayacağı manasına gelmediğine dikkat çekildi. Lakin, sürüklenme hareketinin deprem gücünün kademeli olarak boşalmasını sağlaması, evvelki büyük sarsıntı senaryolarının gözden geçirilmesini gerektirdiğini ortaya koydu. Bu da, 2034 yılına kadar büyük bir sarsıntı mümkünlüğünün eskisi kadar yüksek olmayabileceğini düşündürdü.
UZMANLAR NE DEDİ?
Bu mevzuda farklı görüşler bulunuyor. Kimi uzmanlar, sürüklenme hareketinin fay sınırındaki tansiyonu dengeleyerek, Marmara Denizi’ndeki büyük sarsıntının mümkünlüğünü azalttığını savundu. Fakat, öbür birtakım bilim insanları ise sürüklenmenin sırf fayın makul kısımlarında tesirli olduğunu ve bu hareketin büyük bir zelzelenin büsbütün ortadan kalkmasına neden olmayacağını belirtiyor. Zelzele tehlikesi konusunda kesin bir sonuca varmak için daha fazla araştırma yapılması gerektiği vurgulandı.
