Artvin’in Gürcistan hududundaki Kemalpaşa ilçesinde esnaf, son yılların en dingin periyodunu yaşıyor. Gürcü turistlerin azalması, ilçedeki ticareti neredeyse durma noktasına getirdi.
Kemalpaşa’da optik dükkanı işleten Kardelen Yılmaz, işlerin geçen yıla nazaran önemli oranda düştüğünü belirterek şunları söz etti:
“Optik dalındayım, bir dükkânım var. Geçen seneye nazaran işlerimiz önemli oranda düştü. Gürcistan hudut kapısına yakınız lakin artık Gürcüler gelmiyor. Muhtemelen orada çok fazla mağaza açıldı, bu yüzden buradaki mağazaları tercih etmiyorlar. Maliyetlerimiz çok yüksek ancak satışımız yok. Gelen müşteriler yalnızca bakıyor, alışverişlerini çoklukla internet üzerinden yapıyorlar. Dükkanı açıyoruz, tüm gün oturuyoruz ve sonunda kapatıyoruz. Boşuna elektrik parası ödüyoruz, diğer da bir şey olmuyor”
Mehmet Ali ise altyapı eksikliklerinin turist sayısındaki düşüşün değerli sebeplerinden biri olduğunu lisana getirdi.
Esnafın bitme noktasına geldiğini vurgulayan Ali, şöyle konuştu:
“Turist gelmiyor. Nedenlerinden biri, burada insanların gidebileceği bir tuvaletin bile olmaması. İlerde bir tane var lakin orası da kullanılacak üzere değil. Burası turistik bir alan, o denli değil mi? Turist buraya niçin gelsin? Hoş şeylerin olması, etkinlikler, gezilecek alanlar olması lazım. Burada toplumsal aktivite yapabileceğimiz hiçbir yer yok. Turist gelmeyince biz de iş yapamıyoruz. Vergimizi veriyoruz lakin satışlar az olduğu için vergileri ödemekte zorlanıyoruz”
“ÇİN PAZARI BATUM’A GİRMİŞ DENİLİYOR”
Esnaf Yaşar Altunkaya ise artan dolar bazlı kiraların esnafı zora soktuğunu tabir etti:
“Sezon yaklaşıyor, havalar ısınıyor fakat değişen bir şey yok. Şu anda piyasada kiralar dolar bazında arttı. Evvelce kira TL’ydi, artık dolar üzerinden kira isteniyor. Esnaf, eleman parasını bile ödeyemiyor. Kimi dükkan sahipleri iş yapamadığı için dükkanlarını kapatacak ancak mallarını gönderecek kargo parasını bile bulamıyorlar. Benim kendi şubem var, birini satışa çıkardım ancak bugüne kadar kimse ‘Kaça satıyorsun’ diye bile sormadı. Korkunç derecede iş yok. Siftahsız dükkan kapatanlar var. Sadece birtakım dokumacılık kümeleri iş yapıyor, lakin öteki dallarda, bilhassa giysi ve ayakkabı dışındakilerde durum çok makus. Gürcüler gelmeye başladı ancak bizim beklediğimiz üzere değil. Şu anda Gürcüler 100 Lari bozdurup, bin 400 TL alıyorlar ve bu parayla marketi boşaltıp gidiyorlar. Çin pazarı Batum’a girmiş deniliyor. Şayet bu doğruysa, bizim onlarla rekabet talihimiz hiç yok. Orada 10 Lari’ye ayakkabı satıyorlar. Dayanıklılığı az ancak imajı yeterli olduğu için gençler aldanıyor ve Kemalpaşa’ya gelmiyorlar. Gümrük vergisi de arttı. Gümrükte turistlere kolaylık sağlanmalı, zira orada kuyruk oluşuyor ve bu yüzden turist gelmiyor. Esnaf arkadaşlarımız da gelen turistleri âlâ karşılamalı, indirim yapmalı. Eski pazar geri gelir mi, bilemem”
Normalde durak bile müşteri bekleyecek boşluk olmadığını belirten Taksici Talip Gümüşkaya şunları sarf etti:
“İşlerimiz çok makus. Gürcüler gelmediği için doğal olarak Kemalpaşa esnafı da güç durumda. Geçen yıllara nazaran işlerimiz çok düştü. Besin değerli, giysi değerli, her şey değerli. Sarp Hudut Kapısı’ndaki giriş fiyatı de yüksek. Ülkenin hali ortada, başımızdakiler düzeltirse tahminen işler olağana döner. Bu artırımlara kimse dayanamıyor. Esnafımız resmen ağlıyor”
Alkollü içecek satışı yapan Sedat Yıldız ise fiyat farklarının esnafı zorladığını lisana getirdi:
“İşler çok berbat, şimdi yaz dönemi başlamadı ancak yeniden de kimse alışveriş yapmıyor. Kimse alkol almıyor. Her ne kadar zevk için içiliyor dense de, beşerler artık gereksinimden içmeye başladı. Bu artırımlar insanları gerilime sokuyor. Sonun çabucak ötesinde alkol fiyatları bizim sattığımız fiyatların çok altında. Bizde 2 bin TL’ye sattığımız eserler orada 700 TL. Doğal olarak beşerler Gürcistan’dan alıyor. Sonun ötesindeki ‘free shop’larda vergisiz alkol satılıyor. Biz vergi, muhasebe, kira ödüyoruz fakat müşteri vergisiz eseri tercih ediyor. Giriş fiyatı ödeseler bile yeniden de daha ucuza geliyor”
