Fransa Baas lideri Beşar Esad hakkında kritik bir karar verdi. Fransız basınında çıkan haberlere nazaran, Yargıtay, Paris Temyiz Mahkemesinin Esad hakkında çıkardığı tutuklama buyruğunu dokunulmazlığı olduğu gerekçesiyle yapılan itirazı kıymetlendirdi.
Yargıtay bir devlet liderinin dokulmazlığının kaldırılamayacağına hükmetti. Bu durumda ailesi ile kaçtığı Rusya’da mülteci haline gelen eski cumhurbaşkanı Beşar Esad hakkındaki tutuklama buyruğunun iptaline karar verdi.
MAĞDURLAR İÇİN BÜYÜK BİR ZAFER OLABİLİR
Esad hakkında verilecek karar yalnızca Suriyeliler için değil savaş kabahati işlemiş tüm devlet adamlarının bahtı ve karşılaşacakları yargılamalar için büyük kıymet arz ediyor.
Esad’a karşı açılan davanın taraflarından Suriye Medya ve Tabir Özgürlüğü Merkezi (SCM) Başkanı Mazin Derviş, Yargıtay’ın Esad aleyhine vereceği kararın “mağdurlar için büyük bir zafer” olacağını söylemişti.
Derviş böylesi bir kararın “ilk” niteliğinde olacağını söyleyerek “Bu, yalnızca Suriyeliler için değil hangi ülkeden olursa olsun mağdurlara kapı aralayacak ve birinci sefer bir ulusal soruşturma hakimi, bir devlet başkanı hakkında görevde olduğu periyoda ait tutuklama buyruğu çıkarma hakkına sahip olacak.” tabirlerini kullanmıştı.
Derviş de uzun yıllar Esad’ın cezaevlerinde tutuklu kalmış, çıkarıldığı argüman edilen afların birinde temsili tahliye edilen mahpuslardan olmuştu.
ESAD HAKKINDA FRANSA’DA SORUŞTURMA BAŞLATILMIŞTI
Paris’teki mahkeme, Suriye Medya ve Tabir Özgürlüğü Merkezi (SCM), avukatlardan oluşan Açık Toplum Adalet Teşebbüsü (OSJI) ve Suriye’deki insan hakları ihlallerini kayıt altına alan Suriye Arşivi’nin şikayeti üzerine Esed hakkında soruşturma başlatmıştı.
Soruşturma, 2013’teki Doğu Guta kimyasal hücumlarında insanlığa karşı kabahat ve savaş hatası işlediği kuşkusuyla 2021’de açılmıştı.
Mahkeme, Kasım 2023’te, Esad’ı 2013’teki Doğu Guta kimyasal hücumlarında insanlığa karşı kabahat ve savaş cürmüne paydaşlık etmekle suçlamış ve Esed hakkında tutuklama buyruğu çıkarmıştı.
Fransa Ulusal Terörle Çaba Savcılığı (Pnat) vazifede olan devlet liderlerinin yabancı mahkemeler önünde “yargı dokunulmazlığı olduğu” gerekçesiyle Esed hakkında çıkarılan tutuklama buyruğuna itiraz etmiş ve temyiz yoluna başvurmuştu.
Pnat’ın başvurusunu kıymetlendiren Paris Temyiz Mahkemesi de 26 Haziran 2024’te alt mahkemenin Esad hakkında verdiği tutuklama buyruğunu onamıştı.
Mahkeme kararında “kimyasal silah kullanım yasağının, emredici bir norm olarak milletlerarası hukukun bir kesimi olduğunu hatırlatmış ve bunun “bir devlet liderinin resmi vazifesinin kesimi kabul edilemeyeceğine” hükmetmişti. Mahkeme ayrıyeten Esad’ın “Suriye’de bu kabahatlerden yargılanamayacağını ve ferdî dokunulmazlığından feragat etmeyeceğini” belirterek Fransa’da çıkarılan tutuklama buyruğunun geçerli olduğuna hükmetmişti.
Rusya’da sürgünde olan Esad, Suriye’deki kimyasal ataklara ait kendisine yöneltilen suçlamaları reddetmişti.
DOĞU GUTA KATLİAMI
Suriye idaresi, 21 Ağustos 2013’te başşehir Şam’ın Doğu Guta bölgesinde kimyasal silaha başvurarak 1400’ün üzerinde sivili öldürmüştü.
Katliamda, birden fazla bayan ve çocuk binlerce sivil de zehirli gazlardan etkilenmişti.
Doğu Guta, 2018’de de Suriye idaresinin en sıkı ablukayı uyguladığı, neredeyse tüm silahları kullandığı bölge haline gelmişti.
5 yıllık kuşatmadan çıkan siviller, halihazırda ülkenin kuzeyinde muhaliflerin denetimindeki alanlarda ömür çabası veriyor.
Suriye İnsan Hakları Ağı’nın raporuna nazaran, Şam idaresi, Suriye’de iç savaşın başlamasının akabinde muhaliflerin denetimindeki yerleşimlere 217 sefer kimyasal silah saldırısı düzenledi.
