İsrail ile İran ortasında 13-24 Haziran 2025 tarihlerinde yaşanan ve “12 Gün Savaşı” olarak isimlendirilen çatışmaların akabinde CHP, Ulusal Savunmadan Sorumlu Genel Lider Yardımcılığı aracılığıyla 25 Haziran’da yayımladığı 25 unsurluk güvenlik yol haritasını, Ulusal İstihbarat Teşkilatı’na (MİT) bağlı Ulusal İstihbarat Akademisi’nin (MİA) 1 Ağustos’ta duyurduğu raporla karşılaştırdı.
CHP iki raporu kıyaslayarak kıymetli başlıkları belirleyen bir tahlil yaptı. Tahlilde şu tabirler öne çıktı:
MODERN SAVAŞIN ÇOK BOYUTLU DOĞASI
Her iki rapor, 13-24 Haziran 2025 tarihlerinde gerçekleşen İran-İsrail çatışmasının, hava savunma sistemleri, siber harp, elektronik savaş, insansız sistemler ve algı idaresi üzere alanlarda yeni jenerasyon tehditler ortaya koyduğunu belirtiyor.
CHP’nin yol haritası, dinamik komuta-kontrol sistemleri, siber kapasite ve yapay zekâ dayanaklı karar sistemleri önerirken, MİA raporu da dijital güvenlik, elektronik harp ve insansız sistemlerin kıymetine işaret ediyor.
HAVA ÜSTÜNLÜĞÜ
MİA raporu, İsrail’in çağdaş hava kuvvetleri ve entegre hava savunma sistemleriyle İran’ın zayıf hava savunması karşısında üstünlük sağlaması, hava gücünün kritikliğini göstermiştir.
CHP’nin yol haritası “Güçlü Hava Kuvveti’; erken ikaz, insansız araçlar, sinyal istihbaratı, komuta denetim, lojistik takviye ve elektronik harp kabiliyetleriyle desteklenen muharip hava gücü geliştirilmesini hedefliyor.
HAVA SAVUNMA VE TEKNOLOJİK ÜSTÜNLÜK
MİA raporu, İran’ın hipersonik füze kapasitesinin hava savunma sistemleri karşısındaki sınırlılıklarını tahlil ederek Türkiye’ye alçak irtifa savunma sistemlerine yatırım öneriyor.
CHP’nin yol haritası da entegre hava savunması ve Hisar, Siper üzere ulusal sistemlerle dışa bağımlılığı azaltmayı hedefliyor.
ELEKTRONİK VE SİBER HARP
Her iki evrak, çağdaş savaşta elektronik ve siber harp kapasitesinin kritikliğini vurguluyor ve bu alanda güçlü bir altyapı geliştirilmesini öneriyor.
MIA, İsrail’in İran’ın komuta-kontrol sistemlerini siber taarruzlar ve elektronik harp (EH) teknikleriyle bozmasını örnek gösterirken, CHP yol haritası siber savunma ve taarruz yeteneklerinin geliştirilmesini, elektronik harp ve sinyal istihbaratı için sağlam bir altyapı kurulmasını ve kamu ile ticari şirketlerin bu alandaki yeteneklerinin barış vaktinden itibaren hazırlanmasını öneriyor.
DİJİTAL MANİPÜLASYON OPERASYONLARI
Her iki doküman, siber tehditlere karşı yerli yazılım kullanımı, kritik altyapıların korunması ve algı idaresine karşı ruhsal harekât ünitelerinin kurulmasını öneriyor.
MİA, İran’daki WhatsApp engellemelerini örnek gösterirken, CHP yol haritası bağlantı ağlarındaki manipülasyonlara karşı barış vaktinden itibaren tedbir alınmasını vurguluyor.
SİVİL SAVUNMA VE KRİTİK ALTYAPI
MİA raporu, İran’daki sığınak ve erken ihtar sistemi yetersizliklerini vurgulayarak Türkiye’ye sivil savunma altyapısı kurma daveti yapıyor.
CHP yol haritası da kritik tesis ve kişi muhafazası ile geri bölge emniyetini güçlendirme teklifleriyle bu görüşü destekliyor.
MİLLİ GÜÇ VE İŞ BİRLİĞİ
Her iki rapor, savunma endüstrinin güçlendirilmesi, yerli sistemlerin geliştirilmesi ve kamu-özel bölüm iş birliğinin artırılması gerektiğini belirtiyor.
CHP’nin “Kabiliyetlerin Sinerji Sağlaması” unsuru, çok boyutlu harekât yaklaşımıyla uyumlu olarak Jandarma ve Kıyı Güvenlik Komutanlıklarının TSK ile entegrasyonunu öngörüyor. Ayrıyeten tüm ulusal güç ögelerinin koordineli olarak kullanılması gerektiğini vurguluyor.
İSTİHBARAT VE İSTİHBARATA KARŞI KOYMA
Her iki evrak, çok taraflı istihbarat kapasitesinin geliştirilmesi ve sabotaj ile sızmalara karşı karşı istihbarat tedbirlerinin alınması gerektiğini vurguluyor.
MİA, İsrail’in İran içindeki istihbarat ağlarının stratejik tesisleri ve çalışanı etkisiz hale getirmedeki muvaffakiyetini örnek gösterirken, CHP yol haritası insan, elektronik, sinyal, imaj ve açık kaynak istihbaratının birleştirilmesini ve karşı istihbarat ünitesi kurulmasını öneriyor.
Analizde, raporların farklı ve tamamlayıcı taraflarıyla ilgili ise şu tabirler yer aldı:
KAPSAM VE AYRINTI SEVİYESİ
MİA raporu, 12 Gün Savaşı’nın spesifik tahliline odaklanarak olay bazlı dersler çıkarırken, CHP’nin yol haritası daha geniş bir vizyonla, Türkiye’nin savunma mimarisini baştan sona tekrar yapılandırmayı hedefleyen 25 unsurluk bir çerçeve sunuyor.
CHP’nin “Etkin Seferberlik Sistemi” ve “Askeri Sıhhat Sistemi” üzere birçok unsuru, MİA raporunda direkt ele alınmayan fakat tamamlayıcı nitelikte teklifler içeriyor.
PERSONEL VE TOPLUMSAL BOYUT
CHP yol haritası, işçi moral-motivasyonu, çağdaş eğitim modeli ve “Muhariplik ruhu” üzere insan odaklı ögeleri öne çıkarırken, MİA raporu bu mevzulara daha az değiniyor ve daha çok teknolojik boyuta odaklanıyor. CHP’nin “Milli Güç Ögelerinin Aktif Kullanımı” unsuru, MİA’nın “Toplumsal Uzlaşı” teklifini siyasi, ekonomik ve demografik ögelerle genişletiyor.
UZAY VE YENİLİKÇİ TEKNOLOJİLER
CHP yol haritası, uzay gözetleme sistemleri ve yapay zekâ takviyeli karar sistemlerine özel vurgu yaparak MİA raporuna nazaran daha yenilikçi bir yaklaşım sergiliyor. MİA raporu uzay boyutuna değinmezken, CHP bu alanı çağdaş harekatın ayrılmaz bir modülü olarak tanımlıyor.
SINIR GÜVENLİĞİ
CHP’nin “Çok Katmanlı Hudut Güvenliği” unsuru, MİA’nın hudut güvenliği ve göç risklerine yönelik ihtarlarını daha somut bir çerçeveye oturtuyor. CHP, İHA’lar ve sensör sistemleriyle entegre bir hudut muhafaza modeli önerirken, MİA bu mevzuya daha genel bir perspektiften yaklaşıyor.
