CHP Aydın Milletvekili Hüseyin Yıldız, Türkiye genelinde son aylarda yaşanan zirai don, kuraklık ve su sıkıntısının tarımı felç ettiğini belirterek, iklim krizine karşı acil ve bilimsel temelli tedbirler alınması davetinde bulundu. Yıldız, “Tarım artık iklimin insafına bırakılmış durumda. Üretici tarlasına giremiyor, sulama yapamıyor, eserini kaybediyor. Bu tablo yalnızca çiftçiyi değil, 85 milyon yurttaşı ilgilendiriyor. Zira üretim düşerse sofraya ekmek, manava meyve, pazara zerzevat gelmez” dedi.
Yıldız, yaptığı yazılı açıklamada, Türkiye genelinde son aylarda yaşanan zirai don, kuraklık ve su sıkıntısının tarımı felç ettiğini vurguladı. İklim krizine karşı acil ve bilimsel temelli tedbirler alınması davetinde bulunan Yıldız, iklim değişikliğinin tesirlerinin artık bilimsel bir tartışma değil, somut bir gerçeklik olduğunu lisana getirdi.
BUĞDAYDA BİLE HASAR VAR
Yıldız, yılın birinci çeyreğinde Türkiye’nin pek çok bölgesinde yaşanan afet niteliğindeki hava olaylarına dikkat çekerek, Çukurova üzere yılın neredeyse tamamında üretim yapılan, narenciyenin kalbi olan bölgede şubatta eksi 6-8 derecelerin görüldüğünü; narenciye, patates, karpuz, marul, kayısı, şeftali ve daha birçok eserin don yüzünden büyük ziyan gördüğünü, buğdayda bile hasar olduğunu açıkladı.
Adana’nın Ceyhan ilçesinde bir üreticinin 120 dönümlük buğday tarlasını zirai don sonrası sürmek zorunda kaldığını, yerine ekim yapmak istediği yeni eser için de DSİ’nin su vermediğini aktaran Yıldız, “Bir üretici düşünün; tohum, gübre, mazot masrafını yapıyor, eserini yetiştiriyor fakat dondan sonra tüm emek heba oluyor. Üstüne bir de sulama yapılamadığı için yeni ekim de yapılamıyor. Bu, ziraî iflastır” sözlerini kullandı.
“ÜZÜM, KAYISI, ERİK ÜZERE MEYVELERDEKİ ZİYAN KİMİ YERLERDE YÜZDE 100’E ULAŞTI”
Martın son günlerinde Salihli ve etrafındaki Sultaniye üzüm bağlarında büyük ziyan oluştuğunu belirtti. Yıldız,
“Bağlar erkenden uyanıyor, gözler açıyor, akabinde gelen ani soğuk her şeyi bitiriyor. Üzüm, kayısı, erik üzere meyvelerdeki ziyan birtakım yerlerde yüzde 100’e ulaştı. Üretici bağını söküp patates ekimine geçiyor. Zira bağcılık artık riskli yatırım haline geldi. Bu tablo yalnızca çiftçiyi değil, ihracatı, tarım endüstrisini, istihdamı da etkiliyor”
TARIM BAKANLIĞININ 2025 İTİBARİYLE UYGULAMAYA KOYDUĞU ‘PLANLI ÜRETİM’ SİSTEMİ DAHA BAŞLAMADAN ÇÖKTÜ
Çiftçiye eserin randımanı, pazarı, takviyesi konusunda hiçbir bilgi verilmediği belirten Yıldız,
“Tarım alanlarının yarısına su verilmeyeceği ilan ediliyor fakat çiftçiye hangi eserle kuru tarım yapacağı, o eserin randımanı, pazarı, dayanağı konusunda hiçbir bilgi verilmiyor. Çiftçi belirsizlikle baş başa. Tarım Bakanlığının 2025 itibariyle uygulamaya koyduğu ‘planlı üretim’ sistemi daha başlamadan çöktü.”
Yıldız, Büyük Menderes Havzası’nda 2021’den bu yana her yıl sulama planlaması yapıldığını lakin bu yıl birinci kere tarım yerlerinin yarısına su verilmeyeceği kararının açıkça ilan edildiğini belirterek, “Bu, aslında ‘üretim yapmayın’ demektir. Pekala çiftçi nasıl geçinecek? Tarım dışına itilen bu insanlara alternatif bir planınız var mı” diye sordu.
“TARIMDA SİGORTA SİSTEMİ YİNE ELE ALINMALI”
Tarımda sigorta sistemi tekrar ele alınması gerektiğini vurgulayan Yıldız, konuşmasını şöyle devam etti:
“İklime bağlı risklerin giderek arttığı artık herkesin malumu. Ama bu risklere karşı alınan tedbirler yok denecek kadar az. Felaket sonrası tespit kurulları kuruluyor ancak bu sistem üreticinin ziyanını karşılamıyor. Tarım Sigortaları Kurumunun (TARSİM) kapsama alanı dar, ödemeler yetersiz. Tarımda sigorta sistemi tekrar ele alınmalı. En değerlisi, iklim krizine karşı dirençli bir tarım siyaseti oluşturulmalı. Yeni iklim şartlarına sağlam tohum ve eser çeşitleri geliştirilmeli, havza bazlı üretim planlaması yine tasarlanmalı, sulama altyapısı yenilenmeli. Bilim, üniversite, ziraat mühendisleri bu sürecin merkezine alınmalı.”
“BUGÜN ÜRETİCİNİN TARLASINDA YANAN ESER, YARIN SOFRAYA GELEMEYECEK”
Gıda fiyatları aslında yüksek, üretim düşerse en temel eserler bile ulaşılamaz hale gelir diye belirten Yıldız,
“Bugün üreticinin tarlasında yanan eser, yarın sofraya gelemeyecek. Besin fiyatları zati yüksek, üretim düşerse en temel eserler bile ulaşılamaz hale gelir. Bu nedenle çiftçinin yaşadığı kriz yalnızca bir kırsal sorun değil, ulusal bir krizdir. Açlık ve kıtlık uyarısı yapmak istemiyoruz fakat gidişat bu istikamette.”
Yıldız, Tarım ve Orman Bakanlığını, Etraf ve Şehircilik Bakanlığını ve tüm ilgili kurumları derhal ortak bir “İklim Krizi ve Tarım Güvenliği Aksiyon Planı” hazırlamaya davet ederek, “Çiftçi yalnız bırakılmamalı. Tarım mukadderatına terk edilemez. Bugün adım atılmazsa, yarın çok geç olabilir” sözlerini kullandı.
