İş Sıhhati ve İş Güvenliği Meclisi’ne nazaran 2013 yılından 2025’in birinci beş ayına kadar en az 770 çocuk iş cinayetlerinde hayatını kaybetti.
Yılda yaklaşık 64, ayda beş çocuk…
Bu çocuklardan 509’u 15-17 yaşındaydı.
261’i ise çalışması yasak olan 5-14 yaş ortasındaydı.
Niğde’nin Bor ilçesinden Abdurrahman Özkul, 261 çocuktan biri.
Henüz 14’ündeydi.
Anne ve babası ayrıldığı için dedesinin konutunda büyüdü.
Okulu bıraktı.
Hayali, elektrikli bisiklet almaktı.
Amcası Serkan’ın çalıştığı, Bor Organize Sanayi Bölgesi’ndeki Ateş Polimer isimli geri dönüşüm fabrikasında, vefatından 45 gün evvel işe girdi.
Amcası da sigortasızdı, Abdurrahman da.
Geçen 12 Nisan’da, makineye plastik modül atarken sağ kolunu kaptırdı. Kolu omzundan koptu. Hastanede can verdi.
Üç sanık, üç maymun
Fabrika sahibi İlker Yasin Ateş ile emekçi sorumlusu Emre Yüksel tutuklandı. Ateş ve Yüksel’in yanı sıra işe girişten sorumlu finans elemanı Hakan Gülsoy’a taksirle vefata neden olmaktan Bor 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde dava açıldı.
İddianameye nazaran sanıklar birbirlerini suçladılar ve üç maymunu oynadılar.
Gülsoy, ‘olay tarihinde işletmeye gelen yeni çalışanlar ortasında 14 yaşında bir çocuk olduğunu bilmediğini’ ileri sürdü. ‘Serkan isimli çalışanın yanında yeğenini getirdiğini, birlikte vakit geçireceklerini öğrendikten sonra birşey demediğini’ savundu.
Yüksel de “Çocuğun, vefatından ötürü işletmede bulunduğunu öğrendim. Olay tarihinden evvel çalıştığına şahit olmadım” dedi.
Ateş, emniyette alınan sözünde, ‘çocuğun işletmeye çalışma gayesiyle gelmediğini’ sav etti.
Savcılıkta çark etti.
İki çalışanını suçlayarak, şunları söyledi:
“Normal koşullarda o yaşlardaki çocuğun üretim alanında bulunmaması gerekir. Sorumlu kişi ben değil, Yüksel’dir. Orta ara kontrollerimi yaparım. Ölenin olay tarihinden evvel yaklaşık 15-20 gün kadar çalıştığına dair bilgim bulunmamaktadır. Çalışıyorsa Yüksel ve Gülsoy tarafından tespitinin yapılıp çalışmamasının sağlanması gerekirdi.”
45 gündür çalışıyordu
Üçü de palavra yalan söyledi.
Çünkü Abdurrahman, dedesinin olaydan sonra Evrensel’de yer verilen demecine nazaran, 45 gündür fabrikada çalışıyordu.
Dede Vahap Özkul, şöyle diyor:
“Bizim Apo, sabah sekizde başlar, akşam beşte bırakırdı işi. En az 45 gündür çalışıyordu. Zati fabrikanın iş güvenliği çok zayıftı. Daha evvel öbür yaralanmalar olmuş orada.”
Zaten iddianamede, İş Kanunu’na nazaran 15 yaş altındaki çocukların çalıştırılması yasak olduğu halde “Özkul’un şahit beyanlarına nazaran iş yerinde belirli aralıklı müddetlerle çalıştığı” söz ediliyor.
Tek kural ve yasa ihlal bu da değil.
Makinenin dönel aksamlarına uzuv girmesi ve sıkışmasına dair hiçbir tedbir alınmamış. Tehlikeli bölgeye ulaşılmadan evvel makinenin durdurulmasını sağlayacak koruyucular bulunmuyor.
Bir gün bile yatmazlar
Üç sanık için taksirle vefata neden olmaktan iki yıldan altı yıla kadar mahpus istemiyle dava açıldı. Bu hata şuurlu taksirle işlendiği gerekçesiyle ceza üçte birden yarıya kadar arttırılabilir.
Özetle, sanıklar hakkında Abdurrahman’ın yaşı kadar bile ceza istenmiyor. Ceza alsalar da bir gün olsun içeride kalmayacaklar.
Amcaya sus payı
Dikkat ettim…
Yeğenini müsaadesiz işe getirmekle suçlanan amcası Serkan Özkul, iddianamede almıyor.
Oysa argümanlar doğruysa yargılanması gerekir.
Yok şayet değilse, çocuğun fabrikada ne vakitten beri çalıştığını, kazanın nasıl meydana geldiğini amcadan öğrenebilirdik. Ama tanıklığına da yer verilmemiş.
Merak edip Özkul’u aradım.
Kendimi tanıtıp kazayı bir de kendisinden dinlemek istediğimi söyledim.
Biraz düşünüp kekeledikten sonra “Şimdi müsait değilim, bir-iki saat sonra arayın” dedi. Aradığımda, telefonu meşgule düşürdü ve geri dönmedi.
Suskunluğun nedenini iddianameyi okurken fark ettim.
Meğer Özkul’un sigorta girişi, yeğeninin öldüğü gün yapılmış.
O da muhtemelen sus hissesi olarak…
İddianamede, Abdurrahman’ın ailesinden, ne öbür bir bayanla evlenip kaçan babası ne de ölen yeğeni sayesinde sigortası yapılan amcası, sırf annesi müşteki olmuş.
Haziranda dört çocuk daha
Abdurrahman’dan sonra, haziran ayında 15-17 yaş ortasında üç, 14 ve altında bir çocuk daha iş cinayetlerine kurban verildi.
Gelecek aylar ve yıllarda onlara yenileri eklenecek.
Türkiye’de analar evlat değil, piyasaya köle doğuruyor çünkü!
Çocukları ucuz emek görerek, okullarından ve oyun parklarından koparıp sermayenin ‘çarklarında’ kurban eden bu çarpık sistem değişmedikçe, tarlalar, fabrikalar ve iş atölyelerinden daha binlerce çocuk emekçinin tabutu kalkar.
