İstanbul Planlama Ajansı Lideri Buğra Gökce, İBB operasyonunda gözaltına alınıp tutuklanan isimlerden biri. 23 Mart’tan bu yana Silivri’de ve eksper soruşturmasında tutuklanan Halk TV Genel Yayın Yönetmeni Suat Toktaş’tan boşalan koğuşta kalıyor.
23 Nisan’daki sarsıntının çabucak akabinde, İstanbul’u zelzeleye hazırlayacak eğitimli, donanımla takımların tamamının cezaevinde olduğunu konuşulurken Buğra Gökce’ye gönderdiğim soruların karşılıkları, cezaevi şartları nedeniyle bugün elimize ulaştı.
Gökce, kent rantıyla çaba eden tüm isimlerin tutuklu olmasının -ki bu isimlere ikinci dalga operasyonda İBB İmar Müdürü Ramazan Gülten başta olmak üzere yeni isimler de eklendi- sistematik bir mantıkla kararlaştırıldığını söyledi, “İstanbul’da kent kabahatleriyle uğraş eden arkadaşlarımızı tutukluyorlar” dedi.
Gökce, dedi.
“BİZİM ÇALIŞMALARIMIZLA REJİMİN YALAN PERDESİ ÇÖKTÜ”
–İPA Başkanı iken, İBB’ye dönük operasyonda tutuklandınız. 1 ayı aşkın müddettir cezaevindesiniz. Neden tutuklandınız? (İddiaları ve mahkeme münasebetini değil, sizin bu soruya kendi karşılığınızı merak ediyorum)
Çek Cumhuriyeti’nin birinci Cumhurbaşkanı Vaclac Havel. Tiyatro muharriri, sanatçı, filozof, aydın ve siyasetçi. Bir kitabında motamot şöyle yazıyor: “Bu rejim, kendi palavralarının tutsağıdır. Her şeyi tahrif eder, değiştirir bu rejim. Geçmişi de… Bugünü de… Geleceği de… İstatistikleri de… Bireyler bütün bu palavralara inanmak zorunda değillerdir. Lakin inanıyormuş üzere yapmak kendi haklarında daha güzel olur. Bu nedenle, kendi içlerinde palavrası kabul etmeseler de, palavrada yaşamak zorundadırlar bu rejimde.”
Otoriter / totaliter rejimler hakikat üzerinde monopol kurmak ister. Palavra söyler. Her alanda hakikati tahrif eder. Bunun üzerinden de istek üretir. Bizim yaptığımız çalışmalar rejimin inhisarına güçlü bir alternatif oldu, rejimin anlatısı somut datalarla, bilimsel raporlarla kırıldı. Palavra perdesi çökerken rejim panik halinde bu adımı attı. Büsbütün siyasi sebeplerle yürütülen bir operasyonun büsbütün siyasi sebeplerle özgürlüğünü gasp ettiği insanlarız. Ne anayasaya nazaran, ne meri kanunlara nazaran tutuklanmamızı gerektirecek hiçbir şey yok. Birebir kanıtlar, tıpkı belge dünyadaki rastgele bir demokrasideki rastgele bir mahkemeye sunulsa hepsinde beraat ederiz. Japonya’da da beraat ederiz, Almanya’da da beraat ederiz hatta yarı demokrasi olan ülkelerde bile beraat ederiz. Münasebetiyle alnımız ak, başımız dik. Milletimiz de bu tabloyu görüyor, çok büyük bir dayanak veriyor. Biz de milletimizin özgürlük, adalet ve ekmek gayretinde milletimizin bir kesimi olmaktan gurur duyuyoruz.
“BU DEVİR SİLİVRİ’DE ÜLKEDEKİ KİRİ PASI TEMİZLEMEKLE GÖREVLİYİZ”
–Cezaevinde günleriniz nasıl geçiyor, neler okuyor, neler yapıyorsunuz? Sıhhatiniz, moraliniz nasıl?
Bir yandan günlük rutinleri eksiksiz hallediyorum. Paklık, bulaşık, paspas, çamaşır.. Öteki yandan spor yapmaya çalışıyorum. Lakin en çok okuyor, yazıyorum. Geleceğe ait projeler ve stratejiler geliştirmeye devam ediyorum. Çok fazla okuyorum. Gramsci’den, Livaneli’ye, planlamadan, iktisada, hukuktan tarihe kadar her alanda birebir anda 3-4 kitap okuyorum. 1 ayda 15’i aşkın kitabı bitirdim bile! Bu orta Lefebvre ve Niyazi Berkes okuyorum. Bir anekdot: Cuma sabah Halk TV ekranlarında İsmail Küçükkaya’yı izliyordum. İsmail bey benim Cumhuriyet gazetesindeki “22 metrekare gökyüzü” başlıklı yazıma değinerek, “Tanırım, vatanı, milleti seven çok parlak bir beyindir” gibisi bir cümle kurdu. Duygulandım. Memnun oldum. O orta kendime bir baktım. Koğuşu “paspaslıyordum!” Bence çok ironik. Lakin Silivri de topluca paspas yaparak bu ülkedeki kiri pası temizleyecek insanlarız bence. Bu periyot vazifemiz bu!
“6,2’LİK ZELZELE SON UYARIYDI”
–İstanbul yeniden sarsıntı korkusu yaşadığı günlerden geçiyor. Siz bu sarsıntısı Silivri’deki hücrenizde, tam da zelzelenin merkez üssünde yaşadınız. Ne hissettiniz, ne düşündünüz o anda?
Tek kişilik koğuşum yerinden gitti geldi. Çok korkutucuydu tabi. Çabucak dışarı çıkmak istiyor insan lakin çıkacak bir yer yok! Beton bir kafes içindesiniz, çaresizsiniz! Akabinde sevdiklerine ulaşıp haber almak-vermek istiyor lakin bu da mümkün değil. Televizyondan yıkım olmadığını öğrenene kadar, yere göğe sığmadım. Canım yandı. Çaresizlikten çok bunaldım. Üstelik kriz anında dışarıda değerli misyonlar yapabilecek tüm arkadaşlarımla bir arada içerdeyiz. Halka en faal hizmet edebilecek eğitimli, donanımlı isimlerin böylesi bir ortamda eli-kolu bağlı olması halk için de haksızlık olsa gerek. Bu devlet bizleri böylesi vakitlerde hizmet edebilelim diye de yetiştirmedi mi?
Ancak ne yazık ki bu süreçte hizmetimize bu 4 duvar ortasında, bu beton kafeste muhtaçlık duyuluyor!
Ailemden gece 11’de haber getirebildi avukatım. Uygun olduklarını öğrendim memnun oldum, lakin hiçbir şey sevdiklerine ulaşma konusunda dahi çaresiz olma durumunu açıklayamıyor. Şükür ki yıkım, kayıp olmadı. Fakat bu son ikazdı. Yüzde bir bile olsa büyük zelzele ihtimali varsa bizim tüm gücümüzle buna hazırlanmamız lazım. O yüzden televizyonlardaki zelzele olacak mı, ne büyüklükte, ne vakit olacak sorularını abes ve anlamsız buluyorum. İstanbul’u daha fazla büyüten, bu hale getirip azmanlaştıranlar hala Kanal İstanbul diye ısrar ederken biz İstanbul’u küçültme ve rehabilite etme stratejileri tartışmalıyız. İstanbul’dan Anadolu’da yeni oluşturacağımız odaklara desantralizasyonu, memlekete dönüş ve buna dair teşvikleri konuşmalıyız. Bu iktidarın bizi hapsettiği alandan çıkmalıyız. Diğer İstanbul yok! Diğer Türkiye yok!
“AKP MİLLETLE İNATLAŞIYOR, SEN DEĞİL HÂKİM OLAN BENİM DİYOR”
—Sizlerin tutuklanmasının çabucak akabinde Kanal İstanbul projesinin sürat kazandığı ortaya çıktı. Halbuki seçim devrinde Murat Kurum ‘İstanbullunun gündeminde olmayan hiçbir şey bizim de gündemimizde olmayacak’ demişti. Sizin için şaşırtan oldu mu projenin sürat kazanması?
2019 yılında AKP, Kanal İstanbul projesini yapmak için bu projenin mimarlarından eski bir Başbakan olan Binali Yıldırım’ı aday gösterdi. Ne oldu? Halkımız hayır dedi. Sn. Ekrem İmamoğlu’nu iş başına getirdi.
Sindiremediler. 4 oy pusulasından 1 tanesi hileli dediler, seçimleri iptal edip yenilediler. Bu sefer halkımız 800 binden fazla oy farkı atarak Ekrem İmamoğlu’nun çok daha güçlü bir biçimde iş başına getirdi.
O tarihten itibaren İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ni engellemek için ellerinden gelen her şeyi yaptılar. Başaramadılar.
31 Mart 2024 seçimlerde Kanal İstanbul projesinin adeta proje müdürü olan Murat Kurum’u AKP aday gösterdi. Sayın Ekrem İmamoğlu da yeniden “Ya Kanal Ya İstanbul” diyerek sokağa çıktı. 1 milyondan fazla oy farkı atarak seçimleri kazandık.
Yani halkımız Kanal İstanbul projesini 1 değil 3 sefer çok büyük bir güçle reddetti. Olağanda bu projenin rafa kaldırılması gerekiyordu fakat AKP halkımıza hürmet duymuyor, kendisini halkın üstünde görüyor. Ulusal iradeyi baskı altına alarak, güçle, kudretle kendi bildiğini yapmaya çalışıyor. Milletle inatlaşıyor. Millete “egemen olan sen değilsin, hâkim olan benim” diyor. Münasebetiyle bu projeyi gündeme getirmeleri hiç şaşırtan değil. AKP mantığı içerisinde dengeli bir adım. Biz de bekliyorduk.
Cumhurbaşkanı adayımız Ekrem İmamoğlu’nu tutuklayarak, 19 Mart darbesinden sonra 50 milyar dolar rezerv harcadılar. Şu an her zamankinden daha fazla paraya muhtaçlıkları var. Kanal İstanbul’u bir finansman projesi olarak görüyorum. Yatırım için bir ölçü kamu kaynağı harcanacak ancak arsa-arazi satışı ve imar rantlarından büyük beklentileri de var! Üstelik daha evvel ne kelamlar verildiğini bu kelamların takvimini de bilmiyoruz. Sıkışmış olabilirler yani. O manada hazır Ekrem lider ve Kanal İstanbul’a açıkça karşı çıkan ve bunu her ortamda seslendiren kent plancıları (Emrah Şahan, Gürkan Akgün, Tayfun Kahraman, Murat Çalık ve ben) tutsakken bu projeyi hayata geçirmek daha kolay diye düşünmüş olabilirler. Fakat bizim üzere binlerce kent plancısı – mimar – mühendis ya da toplum odaklı düşünen meslek adamı var. İBB çalışanları var, yol arkadaşlarımız var. Yok o denli yağma!
“AKP DİYOR Kİ RANT ÜRETMEMİZE MANİ OLANLAR HEDEFTEDİR”
—İstanbul’u zelzeleye hazırlayacak isimlerin neredeyse tamamı şu anda cezaevinde. Tayfun Kahraman tutuklandığında İBB Sarsıntı Risk İdaresi ve Kentsel Düzgünleştirme Daire Başkanı’ydı. İstanbul’un sokak sokak sarsıntı haritasını çıkarmıştı. Tayfun Kahraman’dan sonra vazifeye gelen Gürkan Akgün de tutuklu. Siz kent planlama uzmanısınız ve buradasınız. İPA’nın sizden önceki başkanı, yine şehir plancısı olan Şişli Belediye Başkanı Emrah Şahan tutuklu. Can Atalay ve uzun mühlet tutuklu kalan Mücella Yapıcı’yı da sayabiliriz bu kümede. Hepinizin Silivri’de buluşması tesadüf mü?
Burada sistematik bir mantık var. İstanbul’da kent hatalarıyla uğraş eden arkadaşlarımızı tutukluyorlar. Zira AKP İstanbul’a bir rant üretim ve transfer merkezi olarak bakıyor. Erdoğan “İstanbul’a ihanet ettik” derken samimiydi. Bir gerçeği tabir ediyordu. İstanbul’u betona gömdüler, yalnızca 135 proje üzerinde yaptığımız araştırmada hukuka karşıt imar uygulamaları ve emsal artışlarıyla yaklaşık 85 milyar dolarlık bir rant üretildiğini gördük. Elon Musk Twitter’ı yalnızca 44 milyar dolara aldı. Bu parayla İstanbul’da değil Türkiye’de riskli bir tane konut kalmaz.
Aynı istikamette bir TOKİ raporu da var. O raporda da yalnızca 76 mega projede 12 milyon 400 bin metrekare fazladan inşaat yapıldığı ortaya konuldu. Bu türlü bir rant trafiğine ve kente karşı kabahat işlenmesine müsaade vermeyen, kent hakkını koruyan herkes de AKP’nin maksadına girdi.
Yani AKP diyor ki kentlere ihanet edip rant üretmemize mahzur olanlar hedeftedir. Biz de diyoruz ki kent hakkını koruyacağız. Milletimiz büyüktür. Kendisine hizmet edenlerin de ardında sapasağlam duruyor.
“MİLLET BU KAMBURU SIRTINDAN ATACAK”
—İstanbul Planlama Ajansı, halkın gerçek meselelerine odaklandı ve sistemli olarak datalar açıkladı. İstanbullunun gerçek durumunu gözler önüne serdi. Rant haritasından konuta giren sebze-meyve ölçüsüne kadar detaylı araştırmalar yaptınız. Büyük hatalarınızdan biri de bu aslında. O araştırmaların size anlattığı İstanbul’u tasvir eder misiniz?
Mithat Cemal Kuntay meşhur romanında “Üç İstanbul”dan bahseder. Okumayan herkese de öneririm. Mütareke periyodunun çıplak ve gerçekçi bir tablosu vardır.
Şimdi artık “İki İstanbul” var. Bir tarafta gitgide fakirleşen, barınma, besin krizleri ile boğuşan, zelzeleye karşı teminatsız konutlarda yüksek bedeller ödeyerek yaşamak zorunda kalan insanların İstanbul’u var. Bu İstanbul’da orta sınıf da eriyor, konut sahipliği oranı düşüyor, ellerindeki konutları ve geleceklerini satarak, gelecekten yiyerek bugünü geçirmeye çalışıyor. Bu İstanbul’da küçücük çocuklar okula aç gidiyor, emekliler günü tek öğünle geçirmeye çalışıyor, üniversite öğrencileri ne yazık ki karınlarını doyuramıyor. Garantisiz meslek kolları yaygınlaşıyor, beşerler adeta açlık kıymetine günlerce çalışıyor. Gelecek umutları kırılmış günün yükü altında ezilmiş milyonlar var.
Diğer tarafta ise küçük bir kümenin yaşadığı İstanbul var. Bunlar varsıllar. Bu kümenin içerisinde de kent rantlarından geçinen, siyasi kontaklarla sahip oldukları imkanlar ve zenginlik ile hayatını sürdüren bir küme var. KKM de bunlar için, rant da faiz de… Bu küme siyasi iktidarın yönetici zümresini de kapsıyor. Bu kümenin çıkarlarıyla İstanbul’da yaşayan milyonların çıkarları çatışma halinde. Bu küme zenginleşmek, gücünü ve iktidarını sürdürmek için kent rantını yönetmek, kendisine transfer etmek, İBB’nin ve kamunun sahip olduğu imkanları kullanmak zorunda. İşte vakıflara kamu binaları tahsis ediliyor, emsal artışları ve işlev değişiklikleri ile zelzele toplanma alanlarına plazalar, AVM’ler inşa ediliyor, “Otel, AVM, Barok Opera Binası” üzere projeler üretilip vatandaşın parkına konulmaya çalışılıyor.
Bu küçük zümrenin artık teşhir olduğunu düşünüyorum. Milletimiz sırtındaki kamburu görüyor..
Ve bu büyük millet bu kamburu sırtından atacak. Sırtından zenginleşen, kendisine yoksulluğu reva görenlere daha fazla prim vermeyecek.. Umut burada!
“DÜNYA DEMOKRASİ TARİHİNE GEÇECEK GÜNLERDEN GEÇİYORUZ”
—Bu operasyonun akabinde sizlere verilen takviyenin bu ölçülere varacağını, Türkiye genelinde milyonların sokağa çıkacağını -zira Türkiye’de bunu neredeyse hiç görmedik- bekliyor muydunuz? Sizlere yönelik operasyonun halkta bu türlü reaksiyon yaratacağını öngörmüş müydünüz?
Bu vesile canım gençlere, meydanlara çıkan emeklilere, Yozgat’ta tarih yazan çiftçilerimize, çocuğunun geleceği için dayanışma sandıklarına koşan annelere, babalara, 7’den 70’e “egemenlik milletindir” diye ayağa kalkan hakikaten aziz, sahiden ulu, erdemli milletimize teşekkür ederim. Milletimize hayran olmamak mümkün değil. Dünya demokrasi tarihine geçecek günlerden geçiyoruz. Otoriter bir rejimi demokratik formüllerle değiştirip hak ettiği geleceği kuran bir millet nasıl olunur bunu da dünyaya göstereceğiz.
Heyecanımız yüksek, gençliğimiz var. Ve inanıyorum bu gençler, bu mazlum halk uğradığımız haksızlığı görüyor. Haklı ve günahsız olmanın kıvancıyla alnımız açık başımız dik duruyoruz. Bu halka ve onun yüksek ferasetine hem hayran, hem minnettarız. Bu mecnun gömleğini yırtıp atacak bu halk..
Gelecek hoş günler yakın, asın bayrakları asın…
-Buradan sonrasına ait planlarınız nedir? Ne hayal ediyorsunuz?
Bu yalnız lakin eşsiz hoş ülkeyi aydınlık günlere kavuşturmak. Ülkemizin hukuk ve adaletin hakim olduğu özgür ve demokratik normlara oturmasını sağlamak, fakirin da yüzünün de güldüğü, çocukların yatağa aç girmediği, kentlerin yağmalanmadığı bir ülkeyi kurmak için daima birlikte çalışmak zorundayız. Hayalim bu.. Bu eşsiz ülke, bu hoş ve asil halk çok daha uygununu hak ediyor. İnanıyorum ki başaracağız. Biz kazanacağız. Bu asil halk kazanacak!
