İstanbul’da beklenen büyük zelzele hakkında kamuoyundaki tartışmalar devam ederken Jeoloji Mühendisi ve zelzele uzmanı Prof. Dr. Osman Bektaş’tan çarpıcı açıklamalar geldi. Bektaş, toplumsal medya hesabından yaptığı açıklamada, Marmara Denizi’ndeki Kuzey Anadolu Fay Hattı’nın özelliklerini paylaştı ve bilhassa fayın doğu ve batı kısımları ortasındaki farklı dinamiklere işaret etti.
“DOĞU BÖLÜMÜNDE FAY TAM KİLİTLİ”
“Marmara Denizi’nin altından geçen Kuzey Anadolu Fayı’nın kuzey kolu, yılda yaklaşık 20-25 milimetrelik bir hareket sergiliyor.” tabirlerini kullanan Bektaş, bu hareketin batı bölgesinde sürüklenme (creep) formunda geliştiğini iletti. Bektaş, doğu kısmında ise fayın “tam kilitli” olduğunu vurgulayarak doğuda fayın hareket etmediğini ve bu durumun büyük bir zelzele gücünün birikmesine yol açtığını kaydetti.
“DOĞU SEYREK LAKİN BÜYÜK ZELZELELER ÜRETİYOR”
Bektaş, Marmara’daki fayın farklı kısımlarının farklı karakteristiklere sahip olduğunu aktardı ve “batı Marmara bölgesindeki fay segmentleri yaklaşık her birkaç on yılda bir 7’nin altında zelzeleler üretirken doğu Marmara’daki kilitli segment ise 200-250 yıl ortayla daha büyük ve yıkıcı sarsıntılar meydana getiriyor.” dedi. “Bu iki dinamik farklılık, Marmara fayının her noktasında tıpkı büyüklükte ve sıklıkta sarsıntı üretmediğini gösteriyor” açıklamasında bulunan Bektaş, İstanbul için yapılan büyük felaket senaryolarının bu ayrım göz önüne alınmadan hazırlandığını iletti.
TARİHSEL KIRILMALAR: 1912’DEN 1999’A KADAR ZİNCİRLEME ETKİ
Marmara Denizi etrafındaki tarihi sarsıntılara de işaret eden Osman Bektaş, 20. yüzyılda Marmara Fayı’nın batıdan doğuya hakikat sırasıyla 1912, 1963, 1999 İzmit ve 1999 Düzce zelzeleleriyle kırıldığını belirtti. Kelam konusu zelzelelerin Kuzey Anadolu Fayı’nın segment segment kırıldığını ve gücünü kesim parça boşalttığını belirten Bektaş, bu kırılmaların akabinde İstanbul’u tehdit eden fay segmentinin orta-batı Marmara’da yer aldığını kaydetti.
Bektaş, bu segmentin daha küçük lakin daha sık sarsıntılarla faal olduğunu ve bu sebeple İstanbul için “büyük lakin ani bir yıkım” beklentisinin bilimsel olarak yine kıymetlendirilmesi gerektiğini tabir etti.
İSTANBUL İİÇİN MUHTEMEL TEHDİDİ AÇIKLADI
İstanbul’da yaşayan milyonlarca vatandaşın aklındaki en değerli soru, “Ne vakit ve ne büyüklükte bir zelzele olacak?” sorusuyken bu soruya net bir karşılığı verilemeyeceğini ileten Bektaş, İstanbul’u tehdit eden mümkün sarsıntının 7’den küçük büyüklükte olma ihtimalinin daha yüksek olduğunu söyledi.
“İstanbul için temel tehdit, büyüklüğü 7’nin altında fakat daha sık meydana gelen sarsıntılar olabilir. Bu cins sarsıntılar yapı kalitesi zayıf bölgelerde önemli riskler oluşturabilir” açıklamasında bulunan Bektaş, büyük felaket senaryoları yerine şuurlu ve gerçekçi risk idaresi siyasetlerinin benimsenmesi gerektiğini kaydetti.
“HALK BİLGİLENDİRİLMELİ, YAPI STOKU GÜÇLENDİRİLMELİDİR”
Bektaş, açıklamasına Marmara’daki fay çizgilerini gösteren bir harita da eklerken harita üzerinde doğu ve batı fay segmentlerinin farklı özellikleri net biçimde iletti. Kelam konusu bilimsel dataların, yalnızca akademik etraflarda değil, kamuoyunda ve kent planlamasında da dikkate alınması gerektiğine dikkat çeken Bektaş, “Afet idaresi için bilimsel bilgiye dayalı kararlar alınmalı, halk bilgilendirilmeli ve yapı stoku güçlendirilmelidir” sözlerini kullandı.
UZMANLARDAN NET İHTAR: ENDİŞE DEĞİL, HAZIRLIK ŞART
Deprem biliminin popülerleşmesiyle birlikte kamuoyunda sıklıkla yer bulan spekülatif açıklamalara karşı temkinli olunması gerektiğini vurgulayan Bektaş, kelamlarını şu sözlerle noktaladı:
“Depremler tabiatın bir gerçeğidir. İstanbul üzere metropollerde kıymetli olan paniğe kapılmak değil, güçlü kentler ve şuurlu toplumlar oluşturmaktır. Bilim ışığında hazırlanırsak, zelzeleler felakete dönüşmez.”
