Marmara Denizi Silivri açıklarında meydana gelen 6,2 büyüklüğündeki zelzele sonrası oturduğu binanın riskli olduğunu düşünen vatandaşların kentsel dönüşüm için inşaat firmalarına talepleri arttı.
Uzmanlar, vatandaşların konutlarını yenilemek isterken mağdur olmamaları için dikkat etmeleri gereken konuları değerlendirdi.
ORKENT AŞ Yönetim Kurulu Lideri ve Kentsel Dönüşüm Uzmanı Mimar Dr. Nihat Şen, her zelzele sonrasında vatandaşların panikle süratli tarama testi için laboratuvarlara, müteahhit firmalara başvurduklarını, bunu daha evvel tekraren yaşadıklarını söyledi.
İstanbul’daki zelzele sonrasında da vatandaşların panik halinde binalarını müteahhide vermek için arayışlara girdiğini belirten Şen, “Burada en değerli süreç, bu işin yasaya uygun yürütülmesi. Fırsatçılar da arka niyetliler de olabilir. Bilhassa bu süreçte aracı firmalar ortaya çıkıyor. Bu aracı firmalar bu türlü krizlerden faydalanarak vatandaşları yanlışa sürüklüyor, uzun müddetli sorunlara sebebiyet verebiliyorlar. Ferdî menfaatler sağlıyor hatta kimileri ortadan kayboluyor.” diye konuştu.
– “VATANDAŞLARIN HAK VE HUKUKUNU BİLEREK YOLA ÇIKMALARI ÇOK ÖNEMLİ”
Şen, mağduriyet yaşamamaları için vatandaşlara şu ikazlarda bulundu:
“Mülkiyet sahiplerine tavsiyemiz, bu işleri bilen bireylerle yol almaları, onlara müracaat etmeleri, onların nezaretinde ve bilgisi dahilinde bu işleri sürdürmeleri. Zira esasen beşerler panik, zahmet içindeler. Yılana sarılır üzere çabucak birilerine sarıyorlar. ‘Bu işi bitirir mi bitirmez mi, ehli mi, kâfi kriterlere sahip mi değil mi?’ sorgulamıyorlar. Laflarla, aldatıcı bilgilerle yola çıkıyorlar. Sonunda da mağduriyet yaşıyorlar. Bu bahiste tecrübeli, bilgili bireyler vasıtasıyla sürece başlamaları çok kıymetli. Onların bilgisi dahilinde yürürlerse hem sorun yaşamazlar hem de yasanın tüm imkanlarından faydalanıp kısa müddette sonuca sarfiyatlar.”
Bir orta emlakçı ofisi enflasyonu yaşandığını, müteahhit firmaların da bu türlü çoğalmaya başladığını aktaran Şen, vatandaşların ekseriyetle binalarını yenileme, “Yarısı Bizden” kampanyasından faydalanma talebiyle müteahhit firmalara başvurduklarını anlattı.
Şen, “Karşı taraf da bazen ‘Yarısı Bizden’ takviye kampanyasının üstünden de bedel talep ediyor, ön avans alıyor ve vatandaşa mağduriyet yaratıyorlar. Onun için vatandaşların hak ve hukukunu bilerek yola çıkmaları çok değerli.” dedi.
Şen, Türkiye’de müteahhitlik yasasının değiştiğini, belirli kümelere ayrıldığını belirterek, “Herkes her istediği inşaatı yapamıyor. Bir değerli konu, kentsel dönüşüm yasası kendi başına bir derya zati. Her bir hususunun altında, bir bendinde bir şey var. Bu uygulamayı, maddeyi bilen danışmanlarla yahut teknik bireylerle mülkiyet sahiplerinin yol almaları çok daha yanlışsız olur.” değerlendirmesinde bulundu.
– “HEM MÜTEAHHİT ARAMASINDA HEM DE BİNA TESPİTLERİYLE İLGİLİ BİR YIĞILMA KELAM KONUSU OLACAKTIR”
Anadolu Yakası İnşaat Müteahhitleri Derneği (AYİDER) Başkanı Hakan Şişik de her sarsıntı sonrası müteahhit firmalarına talebin artmasının doğal olduğunu, evvelki zelzelelerde de bunun sıklıkla yaşandığını lisana getirdi.
Endişe etmenin tedbir alma gerekliliğini getirdiğini, her periyot olduğu üzere bu devirde de müteahhitlere karşı bu yaklaşımın olağan olduğunu söyleyen Şişik, şöyle konuştu:
“Müteahhitlerin mağduriyet yaratmamasıyla ilgili tedbirler aslında alındı. Belediyelere teminat vermek üzere enstrümanlar devreye sokuldu. Buna karşın mağduriyet yaşanmaz mı? Yaşanabilir. Vatandaşlarımıza bölgelerinde rüştlerini ispat etmiş, mesleğe hürmet duyan, işini seven müteahhit kümelerle görüşmelerini tavsiye ediyoruz. Alışılmış artık hem müteahhit aramasında hem de bina tespitleriyle ilgili bir yığılma kelam konusu olacaktır.”
Şişik, binanın test edilme süreci başladığında orada oturma imkanı kalmadığını anlatarak, şöyle devam etti:
“Binanın riskli yapı tespiti piyasada en çok yaygın olan uygulama biçimi Bakanlığın ve onun lisanslandırdığı laboratuvarlarda yapılan müracaatlar, onlar biraz daha uygun fiyatlı o raporların sonuçlarında ‘Risklidir yahut riskli değildir.’ tabiri geçer. Riskli tabiri geçiyorsa bu büsbütün zati oranın nüfustan arındırılması ve sürecin başlatılması manasına geliyor. Bunu engelleyecek bir faktör yok. Onun dışında bir de piyasada daha az yaygın olan, daha çok kamu kurum ve kuruluşlarının kullandığı, birtakım hali vakti yerinde yapıların sahiplerinin yaptırdığı performans tahlili var. Performans tahlilinde diğer bir tespit daha ortaya çıkıyor. ‘Risklidir, riskli değildir yahut güçlendirme yapılabilir.’ notu konuluyor. Aslında buradaki en kıymetli şeylerden biri de o. Zira 1999 sarsıntısından sonra bugüne kadar yapılmış binaların güçlendirilmesi kelam konusu. Yani bu kadar bütçe ayrılamaz, her bina yıkılmak zorunda değil. O bağlamda da yapı stokunun incelenmesi açısından baktığınızda bu ikinci safhasını oluşturuyor.”
Kentsel dönüşüm konusunda karar vericilerin, siyasi partilerin, bakanların, büyükşehir ve ilçe belediye liderlerinin, sivil toplum kuruluşlarının ve vatandaşların bir ortaya gelmesi gerektiğini vurgulayan Şişik, bunun bir master plan çerçevesinde kıymetlendirilmesi, planlama ve finansman safhasının konuşulması, dönemsel tedbirlerle geçiştirilmemesi gerektiğini kelamlarına ekledi.
