DİSK Basın-İş Sendikası, freelance çalışan gazetecilerin karşı karşıya olduğu güvencesizlik, düşük fiyatlar ve hak kayıplarına dikkat çekerek yasal düzenleme davetinde bulundu. Sendika Genel Başkanı Turgut Dedeoğlu, bu meselelerin masaya yatırılacağı “Freelance Emek Çalıştayı”nın eylül ayında düzenleneceğini duyurdu.
Dedeoğlu, yaptığı açıklamada Türkiye’de hür çalışanlara yönelik net bir yasal düzenleme bulunmadığını vurgulayarak, “Zaman vakit tahminen hepimizin kısa müddetli olarak çalıştığı freelance işler olmuştur. Fakat sigortasızlık, güvencesizlik ve hak gaspları bu sistemin temel problemleri ortasında. Artık diyoruz ki bu yasal boşlukları ortadan kaldıracak bir düzenlemeyi daima birlikte oluşturalım” dedi.
“1,1 MİLYAR KİŞİ FREELANCE ÇALIŞIYOR, KAYIT DIŞILIK YÜZDE 87”
Basın açıklamasında, Milletlerarası Çalışma Örgütü’nün (ILO) datalarına de yer verildi. Açıklamada, dünya genelinde yaklaşık 1,1 milyar kişinin freelance çalıştığı ve bu bireylerin global işgücünün yüzde 35’ini oluşturduğu belirtildi. 2030 yılında bu oranın yüzde 80’e çıkmasının beklendiği vurgulandı. Ayrıyeten meskenden çalışma sisteminde kayıt dışılığın yüzde 87 üzere önemli oranlara ulaştığı kaydedildi.
Türkiye’de konutta çalışma biçiminin bilhassa bayanlar açısından farklı bir yük oluşturduğuna dikkat çekilen açıklamada, “Kadınlar, ‘zaten evde’ olma haliyle birlikte hem iş üretmek hem de meskenin bakım yükünü taşımak zorunda bırakılıyor” denildi.
“24 SAAT ÇEVRİMİÇİ ÇALIŞMAYA ZORLANAN BİR İŞÇİ ORDUSU”
Freelance çalışmanın, bilhassa medya kesiminde tercih değil mecburilik haline geldiğini söz eden DİSK Basın-İş, bu sistemin yaratığı baskıya dikkat çekti:
“Uyku ve yemek dışında durmaksızın çalışan, 7/24 çevrimiçi olmak zorunda kalan bir teminatsız işçiler ordusu yaratılmıştır. Freelance çalışan gazeteciler, belirsizlik içinde bir çaba verirken, takımlı istihdamın yerini proje bazlı ve garantisiz işler almıştır.”
“TELİFLER SEMBOLİK KALDI, ÖDEME TAKVİMİ BELİRSİZ”
Açıklamada, hür çalışan gazetecilerin telif ödemelerindeki düzensizliğe de değinildi. Telif fiyatlarının giderek düştüğü, birtakım yayıncıların ödemeleri erteleyerek gazetecileri belirsizliğe mahkum ettiği belirtildi. Türkiye’de geçerli, bağlayıcı bir telif tarifesi bulunmadığı vurgulandı.
Basın-İş, freelance çalışan içerik üreticilerini de çalıştaya katılmaya ve çabaya ortak olmaya çağırdı:
“Güvencesizliğe, düşük fiyatlara, hak gasplarına ve sendikasızlığa karşı Freelance Emek Çalıştayı’nda birlikte çaba etmeye çağırıyoruz.”
SİYASİ PARTİLERLE GÖRÜŞÜLECEK, ÖRNEK YASALAR İNCELENECEK
Gazetecilerin sorularını da yanıtlayan Dedeoğlu, çalıştay sonrası ortaya çıkacak sonuçların bir yasa teklifine dönüşeceğini belirtti. Bu sürecin 10-11 aylık bir yol haritası çerçevesinde ilerleyeceğini söyleyen Dedeoğlu, siyasi partilerle görüşmelerin de yapılacağını açıkladı:
“Bu yasa teklifi toplumun tüm bölümünü kapsadığı için siyasi görüş ayrımı yapmadan Meclis’te kümesi olan ya da olmayan tüm partilerle görüşeceğiz.”
Dedeoğlu, dünyanın farklı ülkelerinde uygulanan freelance maddelerini da değerlendirdiklerini tabir etti. Fransa, Kanada ve ABD’deki modellerin inceleneceğini belirten Dedeoğlu, “Buna karar verecek olanlar yalnızca biz değiliz. Akademisyenler ve hukukçuların görüşleriyle yol alacağız” dedi.
