Mart ayı enflasyon bilgilerinde giysi harcamalarındaki düşüş, uzmanların dikkatinden kaçmadı. TÜİK tarafından açıklanan giysi enflasyonu, İTO, KKTC ve BKM üzere kurumların datalarıyla önemli halde ayrıştı. Bilhassa banka ve kredi kartı harcamaları incelendiğinde, TÜİK’in giysi kalemindeki düşüşünün piyasadaki gerçek eğilimleri yansıtmadığı tarafında tenkitler yükseldi. Prof. Dr. Hakan Kara başta olmak üzere birçok ekonomist, bu datalar ortasındaki farkın sebeplerine odaklandı.
TÜİK’in mart ayı enflasyon bilgileri beklentilerin üzerinde bir düşüşle açıklanırken, ekonomistlerin merceğinde bu kere “giyim” harcamaları vardı. Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) kalemleri ortasında aylık bazda düşüş gösteren tek kalem olan giysi, başka bilgi kaynaklarıyla olan uyumsuzluğu nedeniyle tartışma sebep oldu.
Giyim fiyatlarındaki düşüş, TÜİK datalarıyla KKTC, İstanbul Ticaret Odası (İTO) ve Bankalararası Kart Merkezi (BKM) bilgileri ortasında önemli bir farklılık olduğunu ortaya koydu. Prof. Dr. Hakan Kara da toplumsal medya paylaşımında “Kendi kendine konuşan grafikler serisi bugün…” diyerek TÜİK ve İTO’nun giysi datalarını karşılaştırdı. Grafikteki ayrışma, dikkat alımlı boyutlara ulaştığı görüldü.
Hakan Kara’nın paylaştığı öteki bilgiler:
Son 1 yılda giysi enflasyonu
TÜİK (TÜFE): %14,8
İTO (geçinme endeksi): %63,8
İTO (yeni fiyat endeksi): %61,1
FATİH ÖZATAY
“Elinize sıhhat. Ancak bir dakika… Bir yanlışlık olmasın? TÜİK’in ve sizin (Web-TÜFE) Türkiye için ölçtüğünüz giysi ve ayakkabı endeksleri mi? Yoksa çok farklı iki farklı ülkenin fiyat endeksleri mi? 🙂” sözlerini kullandı.
ÖZLEM DERİCİ ŞENGÜL
“Giyimdeki anomali çok dikkat cazip. Hem anektodal bilgilerle teyit edilemiyor hem de genel talep şartları canlı seyrederken yalnızca giyside yılın birinci 3 ayında %12.2’lik bir düşüş görülmesi çok gerçekçi değil.” dedi.
SERDAR PAZI
“enflasyona dair, tüik hesaplamalarına nazaran giysi ve ayakkabı daima geriliyor, İTO ile bu ay da farkın açıldığını görüyoruz.” sözlerini kullandı
BKM DATALARI HANGİSİNE YAKIN?
2017’den bu yana giysi endekslerine hem TÜİK hem de KKTC datalarında bakıldığında; 2022 Ekim sonrasında ayrışma başlıyor.
TÜİK ve KKTC bilgilerindeki farklar, Bankalararası Kart Merkezi (BKM) bilgilerinin de dahil edilmesiyle daha da belirginleşiyor. BKM bilgilerine nazaran, “giyim ve aksesuar” harcamalarındaki süreç başına fiyatlarda yılın birinci iki ayında yüzde 3‘lük bir artış gözlemlenirken, TÜİK dataları ise giysi fiyatlarının 3 ayda yüzde 12 düştüğünü gösteriyor.
KKTC’de ise yılbaşından bu yana giysi fiyatları yüzde 1,02 oranında artış gösterirken, TÜİK bilgilerindeki değişim, giysi fiyatlarının büyük bir düşüş yaşadığını ortaya koyuyor. Bu durum, TÜİK’in giysi enflasyonunu ölçme konusunda geride kaldığını ve farklı data kaynaklarının daha şimdiki datalar sunduğunu gösteriyor.
Son bir yılda giysi fiyatlarındaki değişim, KKTC, TÜİK ve BKM dataları ortasında kıymetli farklar gösteriyor. KKTC’de giysi fiyatları yüzde 43, TÜİK’te yüzde 15 ve BKM süreç başına meblağlarda ise yüzde 50 oranında bir artış yaşanıyor.
Üç yıllık periyoda bakıldığında ise farklar daha da belirginleşiyor. KKTC, TÜİK ve BKM bilgilerine nazaran giysi fiyatlarındaki değişim sırasıyla yüzde 493, yüzde 102 ve yüzde 396 oranında bir artış göstermekte. Bu datalar, farklı kaynakların giysi bölümüyle ilgili büyük farklılıklar sunduğunu ve TÜİK’in geride kaldığını gösteriyor.
Türkiye’deki banka ve kredi kartlarıyla yapılan giysi ve aksesuar harcamalarındaki süreç başına düşen ortalama harcama meblağlarının, TÜİK bilgilerinden çok KKTC datalarına daha yakın olduğu dikkatleri çekiyor.
TÜİK bilgilerindeki alt kalemlerdeki dönemsel değişiklikler ise şu halde:
