“Hararet nardadır, Sac’da değildir
Keramet baştadır, Tac’da değildir
Her ne arar isen kendinde ara
Kudüs’te Mekke’de Hac’da değildir.”
Hacı Bektaş Veli
Her yıl, daha doğrusu 1964 yılından bu yana 16-18 Ağustos tarihleri ortasında Nevşehir’in Hacıbektaş ilçesinde Türkiye’nin kutup yıldızı olan Hacı Bektaş Veli’yi anma merasimleri yapılmaktadır. Bu merasim Hacıbektaş Belediyesi ile Alevi örgütlülüğü ile birlikte gerçekleştirilmektedir.
Bu yıl 16-18 Ağustos tarihlerinde yapılacak olan 62. Ulusal, 36. Memleketler arası Hacı Bektaş Veli Anma Merasimleri Anadolu Alevileri’nin akın akın geldikleri bir buluşma olacaktır.
Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde kurulan Alevi Bektaşi Kültür ve Cemevi Başkanlığı (ABKCB) son iki yıldır devletin tüm imkanlarını kullanıp alternatif aktiflik yaparak ve klasik tarih olan 16-18 Ağustos’u 12-13 Ağustos’a kaydırarak Alevileri bölmeye çalışmaktadır.
Türk İslam Sentezci bir asimilasyon merkezi olan ABKCB’nın bu teşebbüsü her yıl büyük reaksiyonlara neden olmaktadır. Provokasyona yol açacak olan AKP-MHP iktidarının bu kararı, bölücü, asimile edici tarihî hafızanın uygulanmaya konmasıdır.
Aleviler hiçbir devirde siyasi erke biat etmemiştir.
Toplumsal barışın konuşulduğu bugünlerde Hacı Bektaş Veli Anma Törenleri’nin müdahale edilerek klasik yapısının bozulmasını öngören AKP-MHP iktidarının bu teşebbüsü Aleviler ortasında büyük huzursuzluklara neden olmaktadır.
Aleviler AKP-MHP iktidarının bu provokatif teşebbüsüne meydan açmayarak, prestij etmeyecektir.
Alevi Düşünce Ocağı Başkanı Doğan Bermek, ABKCB’nın anma merasimlerinin tarihini bir devlet kuruluşu olarak 12-13 Ağustos’a kaydırmak istediğine bir mana veremediğine dikkat çekerek şöyle dedi:
“Türkiye’de artık klasikleşmiş olan ‘16-18 Ağustos Hacı Bektaş Buluşmaları’ Kültür ve Turizm Bakanlığı nezdinde kurulan Alevi Bektaşi Daire Başkanlığı düzenlemeleri ve ağır bir idari idare dayanağı ile 12-13 Ağustos’a kaydırılmak isteniyormuş.
Dışlanmış, ezilmiş ve hakları verilmemiş, 1983’ten bu yana çocukları mecburî olarak DİN derslerinde SÜNNİ eğitime maruz bırakılmış bir toplumun 16 yahut 12 Ağustos’ta bir ortaya gelmesi neyi değiştirecek bilmiyorum lakin bir geleneği kırmış olmayı başaracaklar herhalde. Hani bir ucunu kıralım gerisi gelir, ‘bunları da Cuma namazına getirir, bayanlarının başını örteriz’ üzere bir beklenti ile mi yapılmış bu değişiklik anlamak mümkün değil.
Tüm problemlerimizi çözmüş bir ülkeymişiz üzere, 12 ve 16 Ağustos üstüne bir çatışma açılıyor. Tartışmayı başlatan da devletin Alevi toplumuna hizmet edecek diye açtığı bir devlet kurumu. “EL İNSAF!” diyorum.”
Tarihçi-Yazar Av. Cihan Söylemez; Alevi Modernitesi, Hacı Bektaş Veli Anma Merasimleri ve Çoğulcu Alevilik üzerine kaleme aldığı görüşleri ise şöyle:
“1) Hacı Bektaş Veli Anma Aktiflikleri çok uzun yıllar Türk-İslam Milliyetçiliği gölgesinde yapıldı.
2) Temel gaye Aleviler’in “Türk” kimliği içerisinde “Sünni” niyet yapısına, tarihine yakınlaştırılması ve Alevi kelamlı hafızasının asimilasyona uğratılmasıydı.
3) Son 25 yıl zarfında Alevi Modernitesi hem Avrupa’da hem de Anadolu’da etnik milliyetçilik temelli “Alevilik” okumalarını reddedince ve Türk-İslam Milliyetçi kanıya karşı “Alevi Hafızasının” korunması için çaba sarf ettikçe Hacı Bektaş Veli Anma Merasimleri çoğulcu, demokratik bir niteliğe bürünme eğilimindeydi. Ki “Devlet-i Osmani Aklı” olaya “Ali’siz Alevilik” mazereti ismi altında el attı ve “Aleviler’i Türkleştirme ve Alevi Tarihî Hafızasını Yok Etme Başkanlığını” (Alevi Bektaşi Kültür ve Cemevi Başkanlığı) kurdu.
4) Bu “Alevi Hafızasını Yok Etme ve Alevileri Kapıkulu Sünni Bektaşisi” yapma kurumu kısa vakitte iki atanmış lider tarafından yönetildi. İkinci atanmış lider esasen Alevileri “Türkleştirme ve Sünnileştirme” ile birlikte “Sol-Sosyal Demokrat Niyetten Koparma ve Bozkurtçu Ülkücü bir Alevilik İnşaası” için çalıştı.
5) Son Lider bir Bayan. AKP’li bir siyasetçi. Zihin dünyasında “Aleviler’i Türkleştirme ve Sünni Bektaşi Yeniçeri” yapma niyeti var mı yok mu? Bugüne kadar bu hanımefendinin niyet dünyasını anlatır, bir yazılı kaynağa rast gelmedim. Fakat kendisinden evvelki iki atanmış lider üzere Alevi toplumunda temsiliyet bedeli olmadığı açık.
6) Hacı Bektaş-ı Veli Anma Etkinliklerinde Alevi Modernitesi kurumlarının dışlanması da gösteriyor ki, “Aleviler’i Türkleştirme ve Sünni Bektaşi Yeniçerisi” yapma “Başkanlığı”; Türkiye’de hiçbir sorunu çözme hüneri olmayan, kurumsal tarihî kültürün bir yansıması.
7)Sultan 2. Bayezid’in Safeviler’e karşı “Sünni Bektaşiliği Hamlesi”, 2. Abdülhamid’in Alevi-Kızılbaşlar’a karşı “Hamidiye Alayları” atağı neyse mevcut devlet refleksi de o denli bir atılım ile işliyor; Alevileri kendi içlerinde böl-parçala-yönet.
8 ) Alevi İnancına mensup beşerler tarihte kendilerine en yakın yönetimleri Büveyhiler, Fatimiler, İran İsmailileri, Safeviler’in devlet periyotlarında bulmuşlardır. Buna rağmen Aleviler’in en çok dışlandıkları, görmezden gelindikleri, toplu olarak kırım, pogrom ve tehcirlere maruz kaldıkları yönetimler ise Türk ve Arap tarihinin modülü kabul edilen Emeviler, Abbasiler, Selçukiler, Eyyübiler, Osmanlılar ve Türkiye Cumhuriyeti olmuştur.
9 ) Türkiye Cumhuriyeti’nin “kurucu babaları” 1924’ten sonra hukukî nizamı “Laiklik” üzerine inşa etmeye çalışıp, tarihî “Türk” kimliğinden soyut, zihni Araplaşmamış bir “Türklük” hayal etmişseler de, bu hayal 1950 seçimleri ile birlikte yerini “Türk-İslam” odaklı tarihi realiteye bırakmıştır.
11) Akademi dünyasının lisanı dahi bilimsellikten kopmuş, Türk-İslam merkezli kanıya teşne akademi topluluğu “Aleviler’in Has Türk lakin kendince Müslüman” oldukları temelli geçmişin inşasına çalışmışlardır. “Alevi; Türk olabilir, Alevi; Öz Müslüman olabilir. Lakin Alevi; Alevi olamaz ve olmamalıydı”. Bu nedenledir ki Aleviliğin etno-dinsel çok lisanlı yanı hem akademi hem de siyaset tarafından şuurlu olarak görmezden gelinmiştir.
12) Hacı Bektaş Veli Anma aktiflikleri de bugüne kadar “Osmanlı Türklüğüne” yedeklenmek üzerinden kabul edilecek bir “Türk-İslam Aleviliği” boyutunda ele alındı. Bu anma aktifliği bugüne kadar seküler yahut İslamcı Türk Milliyetçiliği’nin inşası için kullanıldı ve kullanılmaya devam ediyor. Alevi Modernitesi Kurumları ise bu dayatmayı aşmaya, çoğulcu bir Alevi kimliğini görünür kılmaya çalışıyorlar. Alevi Modernitesi şunu istiyor: Alevilere 20. yüzyıldaki etnik ve fanatik milliyetçilikleri temelinde pragmatist yaklaşılmamalı. Aleviler’in konuştukları tüm etnik lisanlarla bir etno-dinsel küme oldukları görülmeli ve anlaşılmalı.
13) 2025 yılında Alevi Modernitesi Kurumlarının Hacı Bektaş Veli Anma Törenleri’nde ‘Var Olma’ hakkını, Alevi Tarihi Klasik Hafızasını baz alan “Çoğulcu Sivil Alevilik” fikrini, üstteki izahatlarım doğrultusunda destekliyorum. ”
Aleviler vardır…
Alevilik haktır…
