NASA (Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi) tarafından Almanya’da yürütülecek deneyde, iştirakçiler mikro yerçekiminin astronotlar üzerindeki tesirlerini anlamak için 60 gün boyunca yataktan kalkamayacak, yemek yemeleri, içmeleri ve hatta tuvalete gitmeleri yatarken gerçekleşecek.
“OTURMALARINA MÜSAADE VERİLMİYOR”
NASA’nın uzun periyodik uzay seyahatlerinin astronotlar üzerindeki tesirlerini incelemek için tasarladığı bu deneyde, gönüllüler başları sabit bir açıda aşağı eğik halde yatacak. İştirakçiler bilgisayarda çalışacak, yemek yiyecek, içecek ve tuvalet gereksinimlerini yatarken karşılayacak. Tek cümbüş olarak ayaklarıyla görüntü oyunları oynayabilecekler. NASA’nın Houston, Teksas’taki insan araştırma programından Dina Fine Maron, deneyin uzay seyahatini simüle ettiğini belirterek “Katılımcılar, neredeyse iki ay boyunca başlarının yatağın başlığına gerçek kaydığı eğimli bir durumda yatıyor ve hiçbir şey için -hapşırmak için bile- oturmalarına müsaade verilmiyor.” dedi.
“SÜPER EĞLENCELİ”
Daha evvel emsal bir deneyde yer alan istekli denek Andreas Joshi, deney sürecini ‘süper eğlenceli’ ve ‘güçlendirici’ olarak nitelendirdi. NASA’nın bir podcast’ine konuşan Joshi, birinci saatlerin ‘yönetilebilir’ olduğunu, lakin gece boyunca ağır sırt ağrısı ve zahmetle nefes alma yaşadığını “Ağrı, organların başa hakikat kayması ve üst göğse ani baskı yapması nedeniyle oluştu. Bu bölge, bu tartısı desteklemek için tasarlanmamıştı.” kelamlarıyla anlattı.
Joshi, ikinci günün güç geçtiğini, lakin üçüncü günde şartların güzelleşmeye başladığını ve beşinci günde ‘yeni normale’ alıştığını belirtti.
“SÜREKLİ KAYDEDEN BİR KAMERA VARDI”
Deney mühletince, gönüllüler 7/24 kameralarla izleniyor ve yataktan kalkmaları yahut dizlerini bükmeleri yasak. Joshi, “Yatağın yanında bizi daima kaydeden bir kamera vardı. Bu, deneyi etkileyebilecek hareketleri yapmadığımızdan emin olmak içindi.” dedi. Toplamda 600’den fazla deney gerçekleştirildi ve bunlar, kısa kan alımlarından uzun müddetli bilişsel testlere ve MRI taramalarına kadar çeşitlilik gösterdi.
“YÜRÜMEKTEN DAHA GÜÇ OLAN OTURMAKTI”
Deneyin akabinde 48 saat tekerlekli sandalyede kalmak zorunda kalan Joshi, “Vücutlarımız yavaşça yerçekimine yine alışmak zorundaydı. Yürümekten daha güç olan oturmaktı. Birinci iki ay kuyruk sokumum ağrıyordu.” dedi.
Bu tecrübenin kendisine “Kendisiyle yine bağ kurmayı” öğrettiğini vurgulayan Joshi “33 yılımdaki tüm hayatımı, yalnızca bir startup kurucusu gözünden değil, daha geniş bir bağlamda görmeye başladım. Bu inanılmaz derecede güçlendiriciydi.” dedi.
“MARS’A SEYAHATİ SİMÜLE EDİYOR”
Nöromüsküler nörolog Seward Rutkove ise deneyin ‘oldukça rahatsız edici’ olduğunu kabul ederek “Gerçekten hiçbir nedenle ayağa kalkamıyorsunuz. Yatarken yemek yemeli, içmeli, bilgisayarda çalışmalı ve tuvalete gitmelisiniz. Bu, Mars’a altı ay süren bir seyahati simüle ediyor.” dedi.
NASANIN AMACI SAĞLIKLI UZAY YOLCULUKLARI
NASA, bu deneylerden elde edilen dataları, Ay ve Mars’a planlanan uzun vadeli seyahatlerde astronotların sıhhatini korumak için kullanmayı hedefliyor. Maron, 2028’e kadar üç düzine istekli kümesiyle benzeri testler yapılacağını belirtti. Araştırmacılar, uçuş sırasındaki istikrar eğitimi ve elektriksel kas uyarımı üzere tekniklerin, astronotların Dünya’ya döndüklerinde istikrar ve yürüme yeteneklerini daha süratli toparlamasına yardımcı olabileceğini düşünüyor. Ayrıyeten, astronotların Ay yahut Mars’a indiklerinde misyon açısından kritik işlere süratle başlamasını sağlamayı amaçlıyorlar.
