Gazeteci Murat Yetkin tarafından kaleme alınan yazıda New York’ta BM Genel Merkezi’nde yapılan Filistin için iki-devletli tahlil hakkındaki konferansa değindi. Batının İsrail’i, Müslüman ülkelerin ise Hamas’ı kınamış olması bakımından yayımlanan bildirinin değerli olduğunu savunan Ehil, Türkiye’nin bu bildiriyi imzalamasını Bogota bildirisinde yaşanan sürece bağladı.
BM ve Bogota bildirilerine Türkiye tarafından imza atılmasının akabinde ise MİT Lideri İbrahim Kalın ve Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın Hamas’ı İsrail ile ateşkese ve Filistin İdaresi ile uzlaşma ve silah bırakmaya yönelik ikna etmeye çalıştığını öne süren yazının ilgili kısmında şu sözlere yer verildi:
“Nitekim Türkiye 29-30 Temmuz’da New York’ta BM Genel Merkezi’ndeki Filistin konferansında imza attığı bildiriye de “oy açıklaması” halinde bir şerh koydu.
BM bünyesinde Fransa ve Suudi Arabistan’ın sponsorluğunda üç gün süren ve yalnızca ABD ile İsrail’in katılmadığı konferans sonunda yayınlanan bildirinin imzacıları şunlar oldu: Türkiye, Fransa, Suudi Arabistan, Brezilya, Kanada, Mısır, Endonezya, İrlanda, İtalya, Japonya, Ürdün, Meksika, Norveç, Katar, Senegal, İspanya, İngiltere, Avrupa Birliği ve Arap Birliği.
Bu bildiriyle ilk kez Arap Birliği, Hamas’ın sivil İsraillilere şiddet kullanmasını Avrupa Birliği de birinci sefer İsrail’in Filistinlilere orantısız şiddet kullanımını kınamış oldu.
Başka türlü söylersek;
1- Birinci defa ABD dışındaki Batı dünyası temsilcileri İsrail’i,
2- Birinci defa Müslüman dünya da Hamas’ı kınamış oldu.
Bu hem İsrail hem Hamas’ın sivilleri öldürmesinin BM tabanında kınamakta birleşilen ve Filistin Devletinin otoritesine atıfta bulunan birinci metindir. BM Güvenlik Konseyi’nin öteki iki daimi üyesi Rusya ve Çin’in de (konferansa katılmalarına rağmen) imza atmamaları da kaydedilmeli.
ATEŞKES GARANTÖRÜ MODELİ
Türkiye’nin bildirinin 11’inci unsurunda, Hamas’ın silah bırakıp Mahmud Abbas idaresindeki Filistin Devletinin denetimine devretmesi davetine şerh niyetine koyduğu “oy açıklaması” ise şöyle:
“On yıllardır süregelen İsrail uygulamaları dikkate alındığında, Filistinli silahlı kümelerin silah bırakması; lakin bağımsız, hâkim ve bütünlüğü haiz bir Filistin devletinin 1967 sonları temelinde mümkündür ve başşehri Doğu Kudüs olacak biçimde ya da uzlaşı süreci kapsamında Filistinli kümeler ortasında varılacak bir mutabakata dayanarak kurulması kaidesine bağlı olmalıdır.”
İngiltere, Fransa üzere İsrail’e takviye veren BM Güvenlik Kurulu daimi üyelerinin bu Konferans müddetinde Filistin Devletini tanıma kararlarını ilan etmeleri de memleketler arası toplulukta İsrail’in saldırganlığına karşı yükselen reaksiyonun göstergesi.
Yine de metinde “Filistin Devletinin toprakları” değil, “Filistinlilere ilişkin topraklar” deniyor. Oraya vermek içinse birinci adım İsrail ile Hamas ortasında ateşkesin sağlanması. Türkiye, BM bünyesinde bir ateşkes garantörlük düzeneği kurulmasını önererek, buraya katılacağını, Filistinlilerin saldırmayacağını sağlayabileceğini, ABD’nin de birebirini İsrail için sağlaması gerektiğini söylüyor.
HAMAS VE PKK’NIN SİLAH BIRAKMASI
Türkiye, Hamas’ı İsrail’le ateşkese, Filistin İdaresi ile uzlaşmaya ve şartların sağlanmasıyla silah bırakmaya ikna edebilir mi? Son aylarda hem Dışişleri Bakanı Hakan Fidan hem MİT Lideri İbrahim Kalın üzerinden sıklaşan temasların ana konusu bu esasen.
Filistin’de ABD’nin iki devletli tahlile ikna olması ve İsrail’i buna zorlamasıyla Hamas ve gibisi kümelerin silah bırakması süreçleri paralel. Nitekim Türkiye’de MHP lideri Devlet Bahçeli’nin çağrısıyla PKK önderi Abdullah Öcalan’ın örgütünden silah bırakıp yasal siyasete dönmesini istediği günlerde, ABD Başkanı Donald Trump’ın Ortadoğu Özel temsilcisi Steve Witkoff, Hamas’ın silah bırakması halinde Filistin siyasetinde yer alabileceğini söylemişti.
PKK’nın silah bırakıp siyasete entegrasyonu için atılan adımlar bu nedenle yalnızca Türkiye için değil, tüm Ortadoğu coğrafyası için değerli.
Türkiye’deyse tek demokrasi sorunu -belki en büyüğü olan- Kürt sorunu ve PKK sorunu değil. O nedenle gözler CHP ve DEM Parti’nin haftaya çalışmaya başlayacak TBMM Komitesine bu istikamette yapacağı tesirde.”
