CHP Genel Lider Yardımcısı Aylin Nazlıaka, parti genel merkezinde düzenlediği basın toplantısında, iktidarın 2025’i “Aile Yılı” ilan etmesine ait tenkitlerde bulundu.
Nazlıaka, şu tabirleri kullandı:
“Aile yılı ilan ettiğinden bu yana 145’i kuşkulu olmak üzere 281 kız kardeşimiz hayattan koparıldı, katledildi, cinayete kurban gitti. Müdafaa kararları, uzaklaştırma kararları bunların hiçbiri işe yaramadı. Kız kardeşlerimiz göz nazaran göre devletin nezareti altında canice öldürüldü. Şiddet canavarı elini kolunu sallayarak dolaşırken iktidar tek bir gecede tek adamın kararıyla İstanbul Sözleşmesi’ni feshetti. Yetmedi 6284 sayılı kanuna karşı olanlar Mecliste palazlandı, Uygar Kanun için ‘Sil baştan yazacağız’ denildi. Bayanın üç kuruşluk nafaka hakkına göz konuldu, boşanmada arabuluculuk sistemi getirilmeye çalışıldı.”
“‘DUYGU SÖMÜRÜSÜ YAPMA’ DEDİLER VE KAPI DIŞARIYA KOYDULAR”
Ayşe Tokyaz isimli genç bayanın eski polis Cemil Koç tarafından öldürüldüğünü hatırlatan Nazlıaka, şöyle konuştu:
“Kız kardeşi olanların farkındaydı ve onu korumak için çırpındı durdu, elinden ne geldiyse yaptı. 22 yaşında bir genç kız olan Esra, tekraren polise başvurdu, yaşananları anlattı, adres verdi, yardım istedi. Ne oldu? ‘Duygu sömürüsü yapma’ dediler Esra’ya ve kapı dışarıya koydular. Söylediklerini ciddiye almadılar. Üstelik Esra’nın verdiği tabirler cani tarafından Esra’ya tekrarlandı. Cani, Esra’nın verdiği tabirlere nasıl ulaştı? Bu denli polis başvurusu, Esra’nın epey eforu ne oldu? Ayşe katledildi, bir valize konuldu ve çöp üzere bir yol kenarına bırakıldı. Cinayetin işlendiği mesken çabucak temizlendi. Duvarlardaki kan lekesi ortaya çıkmasın diye duvarlar kırmızıya boyandı. Cinayetin kanıtları ortadan kaldırılsın diye önlem alınmaya çalışıldı. Neyseki kamuoyu baskısı oluştu, siyasetçilerin, bayan örgütlerinin, bayan hareketinin emeğiyle cani, yani Cemil Koç ve 8 kişi tutuklandı.”
“KADIN KATİLLERİNİN SIRTI SIVAZLANMASAYDI AYŞE HAYATTA OLACAKTI“
Bu yaşananların münferit olmadığını vurgulayan Nazlıaka, “Sistematik ve politik bayan cinayetlerinin gerisi ardı kesilmiyor. Her gün en az iki kız kardeşimiz katlediliyor. Hasebiyle bu anlattığım içinde yaşadığımız karanlığın ta kendisi. Şayet İstanbul Kontratı yürürlükte olsaydı, şayet 6284 sayılı yasa uygulansaydı, bayanın ömrü bu kadar bedelsiz olmasaydı, bayan katillerinin sırtı sıvazlanmasaydı, cezasızlıkla ödüllendirilmeseydi bugün Ayşe hayatta olacaktı” dedi.
“TOKYAZ AİLESİNİN TEK TALEBİ ADALET”
CHP Hatay Vilayet Lider Yardımcısı Aydan Koyuncu ile Ayşe Tokyaz’ın ailesini ziyarete gittiklerini anımsatan Nazlıaka, şunları söyledi:
“Ailenin tek bir talebi yalnızca adalet, ‘Suçlular en ağır cezayı alsın, bir daha bu türlü cinayetler olmasın’ diyorlar. CHP olarak Ayşe Tokyaz cinayetinin sonuna kadar takipçisi olacağız. Hatalılar hak ettikleri cezayı alıncaya kadar uğraş edeceğiz. Ayrıyeten Cemil Koç’un öteki bir cinayet sanığı olduğu ve 8’inci kattan düşerek hayatını kaybeden Ejegül Ovezova’nın da evrakını yakından takip edeceğiz. Kuşkulu vefat diye bir şey yoktur, üstü kapatılan evraklar vardır.
“KADINLARI KAMUSAL TOPLUMSAL HAYATTAN KOPARMAK İSTİYORLAR”
Memleketimiz acılar yumağına dönüşmüşken bu yaşananları görmezden gelen bir iktidar var ve iki gün evvel müjde verdi. Memurlar, çocukları ilkokul çağına gelinceye kadar yarı vakitli çalışma imkanına sahip olacaklarmış. Bu yönetmelikle bayanları kamusal hayattan, istihdamdan ve toplumsal hayattan koparmak istiyorlar. Bakım emeğini yalnızca bayanların omuzlarına yüklemek istiyorlar. Bayanları konuta hapsetmek, klâsik roller içerisinde kısıtlamak istiyorlar. Bu yönetmelik, AKP’li Bakan’a iş aradığını ve çalışmak istediğini kameralar karşısında söyleyen bir kız kardeşimize, ‘Evdeki işler yetmedi mi?’ diyen zihniyetin eseridir. Bir öbür iktidar temsilcisinin söylediği üzere ‘Annelik en düzgün kariyerdir’ anlayışının tekrar hortlamasıdır.
“KADINLARIN KAMUSAL GÖRÜNÜRLÜĞÜ SİLİKLEŞECEK”
Yönetmeliğe nazaran doğum yapan bayan memurlar analık yahut fiyatsız müsaadeleri sonrasında, eşi doğum yapan erkek memurlar da babalık müsaadeleri sonrasında bu haktan yararlanmak için başvurabilecek. Bu düzenleme birinci bakışta ‘aile dostu’ üzere görünüyor. Meğer bu uygulama, toplumsal eşitsizliğini derinleştirecek, hatta kurumsallaştıracak. Yönetmelikte yarı vakitli çalışma ‘anne ve baba’ için eşit uygulama içeriyor üzere sunuluyor. Fakat hepimiz çok güzel biliyoruz ki Türkiye’de, çocuk bakımı yalnızca annenin üstlenmesi gereken bir sorumluluk üzere görülüyor. Bu nedenle yarı vakitli çalışacak olan aile bireyi çoğunlukla bayanlar olacak. Böylelikle bayan hem ekonomik garantiden hem toplumsal hayattan hem de mesleksel gelişimden uzaklaşacak. Bu uygulama ile ‘aileyi koruma’ ismi altında bayanların kamusal görünürlüğü silikleşecek.
“TEREYAĞINDAN KIL ÇEKERCESİNE BİR HAKKIMIZ DAHA ALINIYOR”
Hiç kimse bizden susmamızı beklemesin. İktidar utanmazca bayanları tercih yapmaya zorlayan bir ikilemin içine çekmektedir: Ya çocuk ya meslek demektedir. Biz bayanlar hem çocuklarımıza garantili şartlarda bakmak hem de cam tavanlara çarpmadan çalışma hayatında yükselmek istiyoruz. Çocuk bakımını, kamusal sorumluluktan çıkararak büsbütün hane içine ve bilhassa de bayanların omzuna yükleyen bu uygulamayı yanlışsız bulmuyoruz.
Bu düzenleme ile yarı vakitli çalışılan mühlet, kademe ve derece ilerlemesinde tam müddet olarak değerlendirilmeyecek. Yani, emeklilik ve kademe ilerlemesi gecikecek. Zati çalışma hayatı erkek hâkim bir yapıya sahip. Bayanlar cam tavana çarpıyor, terfi edemiyor. Bu uygulama nedeniyle mesleksel yükselişler neredeyse imkânsız hale gelecek. Bayanlar ikame edilebilir işlerde çalışacak. Yetmedi bir de yarı vakitli çalışacak olan bayan memurların süt müsaadesi hakkı iptal ediliyor. Kazanılmış olan bir hak daha ortadan kaldırılıyor. Her fırsatta bayanların kazanılmış haklarını budamaya çalışanlar, adeta tereyağından kıl çekercesine bir hakkımızı daha elimizden alıyor. Buna müsaade vermeyeceğiz. Kazanılmış haklarımızdan asla vazgeçmeyeceğiz.
“MAAŞ VE TOPLUMSAL HAKLARI YARI YARIYA DÜŞECEK”
Ayrıca yarı vakitli çalışmaya geçen memurların maaş ve toplumsal hakları yarı yarıya düşecek. Bu durum çocuk sahibi olmayı teşvik etmek bir yana ekonomik baskıyı artıracak. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, bu imkândan 20-30 bin memurun faydalanacağını söylüyor. Lakin aşikâr ki memurun yoksulluk hududunun altında yaşadığından haberdar değiller. Düşünün, 50 bin 503 lira alan bir memur, yarı vakitli çalıştığında 25 bin 250 lira alacak. Pekala, bu maaş ile nasıl geçinilecek? Yurttaşın ferdi borç yükü 7 ayda 799 milyar lira yükseldi. Yılbaşından bu yana ferdî kart borçları 420 milyar lira arttı. Borçlanan memurlar borcunu yeniden borçla kapatmaya çalışıyor. Geçinemeyenler mecburen kredi kartına yükleniyor. Kredi kartı olan 39 milyon vatandaşın toplam borcu 2,1 trilyon liraya ulaşmış durumda. Yani kişi başına 54 bin lira borçluyuz. Bu tablonun özeti şu: Yarım hak tam yük.
“KAMUDA KREŞ YOK DENECEK DÜZEYDE”
Bir öbür sorun da kamuda kreş imkanının yok denecek seviyede olmasıdır. Meğer 1987 yılında çıkarılan kamu kurumlarında Çocuk Bakım Konutları açılması hakkındaki yönetmelik gereği 0 ile 6 yaş ortası en az 50 çocuğun bulunması halinde kreş açma zaruriliği var. Lakin kamu kreşleri kemer sıkma siyasetlerinden nasibini aldı ve yıllar içerisinde sayıları yeterlice azaldı. 2008 yılında 497 olan kamu kreşleri sayısı, 2016 yılında 56’ya geriledi. Kamudaki kreş sayısına ait daha aktüel bilgi veremiyorum zira datalar gizleniyor. Lakin Ofis İşçileri Sendikası Araştırma Birimi’nin (BES/AR) 49 vilayette gerçekleştirdiği kapsamlı çalışmaya nazaran, kamu kurumlarında vazife yapan çalışanların büyük çoğunluğu çocuk bakım hizmetlerine erişimden yoksun bırakılıyor. Araştırmaya, Türkiye genelinde toplam 343 bin 121 ofis çalışanını temsilen seçilen 3 bin 702 kamu işçisi katılmış. İştirakçilerin yüzde 56,94’ü 0-6 yaş aralığında çocuğu olduğunu, yüzde 99,2’si çalıştığı kurumda kreş bulunmadığını tabir etmiş.
“HER MAHALLEYE FİYATSIZ, NİTELİKLİ KREŞLER AÇIN”
Araştırmada dikkat çeken bir başka bilgi ise ebeveynlerin gelir yetersizliği nedeniyle çocuklarını kreşe göndermekte zorlandığı gerçeği oldu. Biliyoruz ki özel kreşler cep yakıyor. Bayanlar ya maaşlarının büyük kısmını özel kreşlere verecek ya da çalışmayı bırakıp meskende çocuk bakımını üstlenecek. Bu tablo, kamu çalışanlarının çocuk bakımına ait taleplerinin yıllardır görmezden gelindiğini ve kamusal hizmetlerin sistematik olarak geri çekildiğini ortaya koyuyor. 2025’in ‘Aile Yılı’ ilan edilmesiyle birlikte şekillenen bu yeni istihdam siyaseti, bayanları hem iş gücünden hem de toplumsal teminatlardan kademeli biçimde dışlamayı amaçlayan bir sürecin modülü. Bu bir ‘müjde’ değildir. CHP olarak teklifimiz ise çok net: Her mahalleye fiyatsız, nitelikli kreşler açın. Bayanın bakım yükünü hafifleterek toplumsal devlet anlayışını hakim kılın. Babalık müsaadesini artırarak çocuk bakımını ortak sorumluluk haline getirin. Bakım emeğini kamusallaştırın. Doğum müsaadesini AB ve OECD ülkeleri ortalamasının üstüne çıkarın. Bayan örgütlerinin de görüşünü alın. Gölge Çalışma Bakanımızın da belirttiği üzere toplu iş sendikaları görüşmelerinde bayanları masaya dahil edin. Bayanların sesi, talebi ve emeği o masada temsil edilsin.
“YÖNETMEK, DEĞİŞTİRMEK VE DÖNÜŞTÜRMEK İÇİN VARDIR”
Tekrar söylüyorum, bu yönetmelikte ne toplumsal cinsiyet eşitliği ne de bayanı güçlendirme anlayışı var. Tersine, bayanları mesken içine hapseden, anneliği kutsarken bayan emeğini değersizleştiren bir zihniyet var. Unutulmamalıdır ki aileyi sadece bayan emeğine dayandırmak bayanları yalnızlaştırır. Çocukları nitelikli bakım hakkından yoksun bırakır. Toplumsal ilerlemeyi yavaşlatır. Meğer güçlü aile, lakin güçlü bireylerle mümkündür. Yapılması gereken çok nettir. Devletin asli misyonu, bakım hizmetlerini bireylerin sırtına yıkmak değil, kamusal toplumsal hizmetleri güçlendirmektir. CHP olarak bu düzenlemeyi bir toplumsal devlet uygulaması değil, toplumsal mühendisliğin bir kesimi olarak görüyoruz. Aile içinde bayanı görünmez kılan, ekonomik ve toplumsal teminattan yoksun bırakan bu anlayışı reddediyoruz. Biz eşit, özgür ve onurlu bireylerden oluşan bir toplumun savunucusuyuz. Kadın-erkek eşitliğini temel alan bir aile siyasetinin çabasını veriyoruz. Bu yönetmelik için tekrar bayanların fikri alınmadı. Her vakit olduğu üzere “Ben bayanlar ismine düşündüm, ben yaptım, oldu” mantığıyla hareket edildi. Bayanlar sadece çocuk doğurmak ve büyütmek için değil; topluma paha katmak, yönetmek, değiştirmek ve dönüştürmek için vardır. Bayanlar vardır, bayanlar her yerde.”
