Türkiye’nin önde gelen meyve üretim bölgelerinde tesirli olan ani don olayları, çiftçiler ortasında önemli tasaya yol açtı. Bilhassa elma, fındık, kiraz, kayısı ve üzüm başta olmak üzere birçok eserde risk artarken, gece saatlerinde eksi 14 dereceye kadar düşen hava sıcaklıkları kayıplarında tehdidini beraberinde getirdi. Kimi eserlerde ise kayıbın yüzde 100 olduğu, bu kayıpla itibaren eserlerin birçoğunda artırımın tesirli olacağı lisana getiriliyor.
Hasarın gerçek boyutu ise hava kurallarının olağana dönmesiyle netlik kazanacak.
KAYSERİ MEYVE AĞAÇLARINI ‘ZİRAİ DON’ VURDU; ELMADA YÜZDE 100 ZİYAN, KAYISI HİÇ KALMADI
Yeşilhisar ilçesinde 11 Nisan gecesi yaşanan zirai don, elma üretimi yapan çiftçilerin ağaçlarına ziyan verdi. Mağdur olan çiftçiler bir ortaya gelerek, yetkililerden yardım istedi. Yeşilhisar Ziraat Odası Başkanı Murat Demirel, “11 Nisan gecesi bölgemizde olan ağır dondan ötürü bilhassa meyve bahçelerimiz soğuk aldı. Elma ağaçlarında yüzde 100’e ulaşan ziyan var. Kayısılar hiç kalmadı. Meyvecilik üzerine randıman alabileceğimiz bir durum yok. Ağaçlarımızın yüzde 100’ünü soğuk aldı.
Bizim yalnızca Yeşilhisar ilçemizde, 33 bin dekar üzerinde elma bahçemiz, 4 bin dekar kayısı bahçemiz, bunun yanında kiraz ve vişne üretimi yapılıyordu. Türkiye’de bu mevzuda üretimde 5’inci sıradayız. 250 bin ton üretim kapasitesine sahip bir bölge. Şu anda yiyeceğimiz elma bile yok” diye belirtti.
TRABZON FINDIKTA İKİLİ TEHDİT: 200 BİN TON KAYIP BEKLENİYOR
Türkiye’nin dünya ticaretinde önder olduğu fındıkta randıman ve kalite kaybına yol açan, fındık başta olmak üzere bahçelerde yapraklarını yiyip, suyunu emdiği bitkilerin kökünü kurutan ‘kahverengi kokarca’ isimli böceğe karşı başlatılan kimyasal ve biyolojik uğraşlar sürüyor. Kahverengi kokarca dadandığı fındık bahçelerinde yayılarak tehdidini sürdürürken, hava sıcaklıklarının düşmesi, nisan karı ve zirai don da üreticiyi tedirgin etti.
UFK Yönetim Kurulu Üyesi Sebahattin Arslantürk, son günlerde yaşanan zirai don olaylarının fındık tarımını olumsuz etkilediğini tabir ederek, “Bu sene de şubat ve mart aylarında soğuk hava dalgalanması oldu. Bunun sonucunda de fındık belirli bir oranda olumsuz etkilendi. Yaptığımız ön çalışmalara nazaran yüzde 10 civarında bir ziyan olacağını öngörüyoruz” dedi.
SİVAS’TA ZİRAİ DON, KAYIP YÜZDE 70 İLE 100 ARASINDA
Sivas’ta nisan ayında görülen kar yağışı ile birlikte hava sıcaklığı evvelki gün gece sıfırın altında 15 dereceye kadar düştü. Soğuk hava nedeniyle vilayet genelinde zirai don yaşandı. Meyve bahçelerinin ağır bulunduğu başta Gürün, Suşehri, Gölova, Koyulhisar, Akıncılar ve Kangal‘da ziyan oluştu. Tarım ve Orman İl Müdürlüğü grupları tarafından meyve bahçelerinde yapılan incelemede zararın yüzde 70 ile 100 ortasında olduğu belirlendi.
ZİRAİ DON TESİRİ BÜTÜN YURDU VURDU
Birçok bölgede başta elma, fındık, üzüm, kiraz ve kayısı olmak üzere meyve üretimi büyük darbe aldı. Kimi bölgelerde ziyan oranı yüzde 100’e ulaştı.
İşte ziyan alan eserler:
Tekirdağ – Üzüm
Bursa – Şeftali, Üzüm
Yalova – Kivi, Erik, Trabzon hurması
Sakarya – Meyve, Sebze
Bilecik – Şeftali
Bolu – Meyve, asma
Düzce – Fındık, Meyve
Kastamonu – Meyve
Karabük – Meyve, Bağ alanları
Çankırı – Erik, badem
Kırşehir – Ceviz
Çorum – Meyve, ceviz
Samsun, Ordu, Giresun, Trabzon – Fındık
Tokat – Meyve ağaçları
Malatya – Kayısı
Tunceli – Dut
Rize – Çay
Erzurum – Arpa Kayısı
Çanakkale – Elma, üzüm, Trabzon hurması
İzmir – Üzüm, kiraz
Manisa – Üzüm, kiraz, tarım alanları
Denizli – Elma, üzüm
Uşak – Meyve
Eskişehir – Kiraz, ceviz
Konya – Tarla ürünleri
Karaman – Elma
Aksaray – Domates, biber seraları, ayçiçeği, şeker pancarı
Niğde, Amasya – Elma
Kahramanmaraş – Tarım alanları
Adıyaman – Badem
Erzincan – Meyve, sebze
Elazığ – Badem, üzüm, kayısı
BAKAN YUMAKLI’NIN YAPTIĞI AÇIKLAMANIN BİR KISMI İSE ŞU HALDE:
“Özetle; 206 çeşit tarım eseri üretimiyle dünyada bu manada ender örneklerden biri olan ülkemizde, son yaşanan don olayı sonrasında stratejik eserlerle ilgili olarak besin arz güvenliğine ait rastgele bir sorun olmadığını belirtmek istiyorum. Meyve kümesindeki hasarın boyutu da halihazırda devam eden çalışmalar sonucu ortaya çıkmış olacak. Hava kaidelerinin mevsim normallerine dönmeye başladığı ve üretim süreçlerinin devam ettiği dikkate alındığında, üretimin devamlılığına dönük Tarım ve Orman Bakanlığı olarak her türlü gerekli çalışmayı yürütüyoruz. Bu olay da göstermiştir ki; don, dolu, sel ve kuraklık üzere olumsuz durumlardan etkilenmemek için Tarım Sigortalarının (TARSİM) yaptırılması son derece hayatidir. Bunun poliçe beledinin yüzde 70’i devletimiz tarafından karşılanmaktadır. Ayrıyeten kayıtlılık da son derece değerlidir. Dolasıyla Çiftçi Kayıt Sistemi’ne kayıt olanların hasar tespitleri çok daha kolay ve süratlice yapılmaktadır. Buradan bütün çiftçilerimize kesinlikle bir ziraî üretim yapıyorsanız tarım sigortasını yaptırın ve Çiftçi Kayıt Sistemi’ne kesinlikle kayıt olun. Bu vakte kadar olduğu üzere Tarım ve Orman Bakanlığı olarak gıda arz güvenliğimizi sağlayan çiftçilerimizin çabucak yanında olmaya devam edeceğiz.”
