Kamu hizmeti toplumsal ömrün ortaya çıkardığı genel gereksinimlerin giderilmesi için yapılan çalışmalardır.
Bu çalışmalar kamu kurumları tarafından gerçekleştirilir.
Ancak son yıllarda bilhassa 1980’lerden sonra neoliberalizmin de tesiriyle birçok kamu hizmeti tekrar kamunun kontrolünde özel bölüme ihale edildi.
Kamunun finanse ettiği özel bölüm kamu hizmeti vermeye başladı.
Dünyada ve Türkiye’de özelleştirme siyasetinin yaygınlaşmasıyla kamu hizmetlerinin şirketler tarafından verilmesi doğallaştı.
Özel dalca yerine getirilemeyecek “tam kamu hizmeti” olarak tanımlanan iki hizmet vardır ki bu hizmetlerin kamu kontrolünde de olsa özel dal tarafından yapılması hizmetin niteliğiyle uyuşmaz.
Bu hizmetlerin başında yargı ve ulusal savunma gelir.
Özel dal mahkeme kuramaz, yargılama yapamaz.
Yargı hizmeti tam kamu hizmetidir.
Ülkenin savunulması da tam kamu hizmetidir. Bu nedenle özel kesim ordu kuramaz.
Son devirde savunmada ve güvenlikte bile az da özel bölüme de alan açıldığı gözleniyor. Paralı asker ve iç güvenlikte özel güvenlik şirketleri üzere uygulamalar savunma ve güvenlik hizmetlerinin de tam kamu hizmeti olmaktan çıkmaya başladığının işaretleri sayılabilir.
Kamu hizmetleri ülke seviyesinde merkezi kamu kurumları, mahallî seviyede ise belediyeler tarafından verilir.
Ülke seviyesindeki birçok kamu hizmetinin özel bölüme verilmesi üzere mahallî seviyede de belediyelerin tıpkı yolu izledikleri görülüyor.
Ülke seviyesinde yol, köprü, havaalanı, elektrik santrali, barajlar evvelce devlet tarafından yapılırdı.
Şimdi bu hizmetler özel kesime ihale ediliyor.
Ulaşım, sıhhat, paklık, çöp toplama üzere kamu hizmetleri de lokal seviyede belediyeler tarafından verilirdi. Bu hizmetlerin de belediyeler tarafından özel dala ihale edildiği ve bu uygulamanın giderek yaygınlaştığı görülüyor.
Eğer bir ülkede demokratik şuralar tam olarak işlemiyorsa, kontrol kurumları yeterli çalıştırılmıyorsa, yargı tam bağımsız değilse, liyakatın yerini biat almışsa, kamu kaynakları iktidara yakın şirketlere aktarılıyorsa, haksız zenginleşmeye göz yumuluyorsa, kamu faydası değil sermayenin, eşin, dostun çıkarı gözetiliyorsa o ülkede yolsuzlukların, hırsızlıkların sonu gelmez.
Kamu hizmetinin özel kesim eliyle yürütülmesi; kamu faydası, aktiflik ve verimlilik açısından denetlenmeden yapılıyorsa ülke genelinde de mahallî seviyede de kamu kaynaklarının torpille, rüşvetle dağıtılması riski büyüktür.
Bugün aktif pişmanlıktan yararlanarak cezaevinden çıkan iş insanı Aziz İhsan Aktaş’ın suçlamalarıyla CHP’li belediye liderleri ve belediye yöneticileri cezaevine gönderildi, gönderiliyor.
Aktaş’ın şirketinin 500 civarında belediyeden iş aldığı, bunların 400’nün AK Partili belediyelere ilişkin olduğu bilgisi milletvekilleri tarafından kamuoyuna duyuruldu.
Şimdi bu kişinin sözlerinden, öteki bir ispat olmadan CHP’li belediye liderlerinin tutuklanması, misyondan uzaklaştırılmaları ve kimilerinin yerine kayyım atanması demokratik, hukuk devleti unsurlarıyla bağdaşmıyor.
Hukuk sistemimizde tutuklu yargılama istisna, tutuksuz yargılama temel olmasına rağmen, belediye liderleri ve yöneticilerin kanıta dayanmayan sözlerle tutuklanması da yargının en azından bir kısmının siyalaştığının göstergesi.
İktidar gücü kullanılarak CHP’li belediye liderleri ve belediyeler cezalandırılıyor.
Türkiye’nin bu türlü bir süreci bir daha yaşamaması için atılması gereken birinci adım kamu hizmetlerinin kamu kurumları tarafından verilmesidir.
İkinci adım ise bakanlıkların ve belediyelerin iktidar partisi, muhalefet partisi ayırımı yapılmadan ihale süreçlerinin çok önemli biçimde incelenmesi ve denetlenmesidir.
Tabii maksat sahiden kamu kaynaklarının, kamu yaranının korunması, vatandaşa en kaliteli hizmetin en ucuz halde sağlanmasıysa.
