Türk siyaseti epey sancılı ve hareketli bir periyottan geçiyor. Bu sancılı sürecin en kıymetli gündem hususlarının başında ise erken seçim ve cumhurbaşkanlığı için adaylık süreci geliyor. Anayasa’ya nazaran vazife müddeti 2028 yılında sona eren Erdoğan’ın yine aday olabilmesi için Anayasa’da değişiklik yahut 360 milletvekili tarafından erken seçim kararı alınması gerekiyor.
“ANAYASADA ASLINDA BU BAHİSTE İMKAN VAR”
Son günlerde siyaset arenasında sık sık tartışılan yeni Anayasa ile ilgili Erdoğan’ın yine aday olabilmesi için değişiklik yapılacağı argümanı gündemdeki yerini korurken Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Mehmet Uçum’dan dikkat çeken bir açıklama geldi.
Uçum toplumsal medya hesabından 1 Aralık 2024 tarihinde kalem aldığı yazıya atıf yaptığı paylaşımında ‘erken seçimi’ işaret ederek şu tabirlere yer verdi:
“Yeni anayasa ile Cumhurbaşkanı Erdoğan’a önümüzdeki genel seçimlerde adaylık yolu açılmak isteniyor” palavrasından vazgeçilinceye kadar hatırlatmaya devam edelim:
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bir kere daha aday olması için yeni anayasaya yahut mevcut anayasayı değiştirmeye gereksinim yoktur. Mevcut anayasada aslında bu hususta imkan vardır. İstisnai adaylık dediğimiz bu imkan TBMM’nin 7 Mayıs 2028’de yapılması gereken genel seçimlerden muhakkak bir müddet evvel alabileceği seçimlerin yenilenmesi kararıyla devreye girer.
Örneğin 2027 yılının son çeyreğinde yahut 2028’in başında TBMM en az 360 milletvekilinin oyuyla seçimlerin yenilenmesi kararı alırsa ve Cumhurbaşkanı Erdoğan da tercih ederse son defa aday olur. Mevzuya ait ayrıntılar alıntılanan yazıdadır.
Uçum, paylaşımında atıf yaptığı 1 Aralık 2024 tarihli yazısında ise şu sözlere yer vermişti:
PAZAR YAZISI
CUMHURBAŞKANI SEÇİMİNDE İSTİSNAİ ADAYLIK
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde demokratik işleyiş açısından halkın önüne daha fazla seçenek çıkması ve demokratik iradeyi temsil edenlerin yenilenmesi için, devir sınırlaması manalıdır.
Buna karşılık devir sınırlaması bir ülkeyi, liderlik deneyimine ve yetkinliğine daha fazla muhtaçlık duyulan vakitlerde, dezavantajlı duruma sokabilir. Bunun için demokrasi içinde istisnai bir önlem alınması isabetli olur. Gerçekten bizim sistemde, TBMM’nin seçimleri yenilemesi yoluyla bu türlü bir önlem alınmıştır.
Anayasaya nazaran Cumhurbaşkanının ikinci periyodunda Meclis tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde Cumhurbaşkanı bir kez daha aday olabilir (Anayasa m. 116/3). Bu adaylık hali iki periyot kuralının istisnasıdır. Bu nedenle ‘istisnai adaylık’ denir.
Görüldüğü üzere istisnai adaylık bir anayasa normundan doğuyor. Bu norm iki devir vazife yapmış bir Cumhurbaşkanı için bir kez daha adaylık imkanı getiriyor. Yani Cumhurbaşkanı Erdoğan’a mahsus bir durum değildir. İki devir cumhurbaşkanlığı yapacak herkes için bir hukukî istisna kelam mevzusudur.
Cumhurbaşkanı Erdoğan için istisnai adaylık imkanı lakin ilgili anayasal kararın işletilmesiyle olabilir. Buna karar verme yetkisi TBMM’dedir. Meclis 7 Mayıs 2028 tarihinde yapılacak genel seçimlerden evvel, örneğin 2027’nin ikinci yarısında, 360 milletvekili ile seçimlerin yenilenmesi kararı alırsa Cumhurbaşkanı Erdoğan bir sefer daha, yani son sefer aday olabilir.
Hal böyleyken Cumhurbaşkanımız Erdoğan’a son kere adaylık imkanı verilmesi teklifimizi; anayasaya terslik, bireye has imtiyaz ve sınırsız sayıda istisnanın önünü açmak üzere itirazlarla eleştirmek akıl,mantık ve hukuk dışıdır.
Bazıları bu anayasal karar işletilmesin diyebilir, bu da bir görüştür. Lakin bu türlü bir tüzel imkan yokmuş, keyfi bir teklif yapılıyormuş üzere mevzuyu ele almak tam bir cehalettir ve kötüniyetli bir tutumdur.
Bir mevzunun hakikat bilgilerle tartışılmasını beklemek demokratik kamuoyunun hakkıdır. Tartışanlar bakımından ise yanlışsız bilgiyi kullanmak bir ödevdir.
Anlaşılan o ki; Cumhurbaşkanı Erdoğan’a son kere adaylık imkanı verecek anayasal kararın işletilmesi ihtimali, iç ve dış kimi etrafları ve odakları çok huzursuz ediyor.
Emperyalist odakların dehşetinin nedeni belirli: Onlar, Erdoğan’sız Türkiye’de emperyalist operasyonlar için daha fazla imkana sahip olacaklarını düşünüyorlar. Bu nedenle 2028’i iple çekiyorlar ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın son sefer de olsa aday olmasını istemiyorlar.
İçeride ise Cumhurbaşkanı Erdoğan’la seçimlerde son kere demokratik rekabete ve yarışa girilmesi ihtimali kimilerini şiddetli bir biçimde ürkütüyor. Sonuçta adaylık imkanından, seçime girmekten kelam ediliyor. Demek ki adaylık imkanı açılırsa ve Cumhurbaşkanı Erdoğan aday olursa, Cumhurbaşkanı Erdoğan’la yarışmaktan korkuluyor. Tekrar ve son kere Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın seçileceği korkusu, tüzel bir yol olan adaylık imkanına abes itirazların ana sebebidir.
Muhalefet şununla yüzleşmelidir: Hukuken adaylık imkanı olmasına karşın Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın önünü keserek 2028 seçimlerine girmek demokratik yarış açısından kendilerine güç mü kazandırır yoksa zaafa mı uğratır. Büyük mümkünlük zaaf imajı ağır basar, bu da seçmen nezdinde muhalefetin korkaklığı olarak kıymetlendirilebilir.
Oysa Cumhurbaşkanı Erdoğan’a anayasal kararı işleterek adaylık imkanı verip yarışa girmek, seçmen nezdinde muhalefetin demokratik rekabete yürek göstermesi halinde görülebilir.
Belirtelim ki; Cumhurbaşkanlığı Hükümet sisteminde seçimlerin yenilenmesi kararı da istisnai bir durumdur.
İşte bu noktada Ülke Liderliği müktesebatı ve dünyadaki siyasi tesiri açısından Türkiye’nin büyük bir kazanımı ve ulusal bedellerinden biri olan Cumhurbaşkanı Erdoğan’a önümüzdeki genel seçimlerde son kere adaylık yolu açmak bu istisnai durumlardan sayılabilir. Bu imkanı kullanmanın Türkiye’nin hayrına olacağı güçlü bir öngörüdür.
