Temel bir protein büsbütün görünmüyordu. O vakitten beri, hadise “çözülmemiş” olarak dosyalandı… ta ki sonunda, her şeyin yeni bir kan kümesi, kelamda MAL sistemi nedeniyle olduğu keşfedilene kadar.
Peki bu neden kıymetli? Aslında göründüğünden daha fazla. Şayet bu uzak bir tıbbi husus üzere geliyorsa okumaya devam edin zira bu kan nakillerini, gebelikleri ve hatta kimi hastalıklara nasıl reaksiyon verdiğimizi etkiliyor. Lakin evvel adım adım gidelim.
KAN NEDİR VE NEDEN BU KADAR DEĞERLİDİR?
İşte bu yüzden, bilhassa kan nakli yahut hassas tıbbi prosedürler kelam konusu olduğunda, özelliklerini anlamak çok kıymetlidir, zira uyumsuz bir kan kümesiyle yapılan bir kan nakli, bunu alan kişi için çok riskli olabilir. Ve işte tam burada, en âlâ bilinenleri 8 (A+, A-, B+, B-, AB+, AB-, O+ ve O-) olmasına karşın, 40’tan fazla kan kümesi devreye girer.
47 KAN KÜMESİ MU? EVET, VE ARTIK BİR TANE DAHA VAR: MAL
Çoğumuz temelleri biliyoruz: A, B, AB ve O, ayrıyeten ünlü Rh faktörü (pozitif + yahut negatif -). Fakat gerçekte, her biri kendine mahsus özelliklere sahip 47’ye kadar kan kümesi sistemi var. Ve MAL sistemi artık bu listede 47 numaraya yükseldi, yıllar süren araştırmaların akabinde keşfedildi. Bu sistemle ilgili en merak uyandırıcı şey, eksik formda görünen proteini hangi genin ürettiğinin hala tam olarak bilinmemesi. Tek net şey, bu yapının farklı olması ve bunun makul tıbbi durumlarda büyük fark yaratabilmesidir.
PEKİ MAL SİSTEMİ NEDİR?
Bilinen ABO sistemi yahut Rh faktöründen farklı olarak bu yeni küme, kırmızı kan hücrelerinin yüzeyini kaplayan AnWj ismi verilen bir antijenin varlığına (veya yokluğuna) dayanmaktadır.
Normalde nüfusun %99,9’unda bulunur. Lakin 1972’de bu davayı başlatan bayan üzere kimi bireylerde bulunmaz. Bu, kanlarını eşsiz ve makus yönetilen bir transfüzyonda potansiyel olarak tehlikeli hale getirir.
AnWj’nin yokluğu, bu antijenin üretimini engelleyen bir mutasyondan kaynaklanmaktadır lakin bu sistem kıymetli bir rol oynamaktadır; hücre zarlarının stabilitesini korur ve hücresel nakliyatı düzenler.
BU KEŞİF NEDEN BU KADAR DEĞERLİ?
Çünkü tüm bedenler bir transfüzyona, bir nakle yahut bir gebeliğe birebir formda reaksiyon vermez. Bazen, kandaki küçük bir fark redde yahut önemli bir komplikasyona neden olabilir. Ve tüm muhtemel kan kümelerini bilmek bu riskleri en aza indirmeye yardımcı olur.
Bu kan kümesi inanılmaz derecede enderdir. İngiltere Ulusal Sıhhat Hizmetleri’nde hematolog ve projenin önderlerinden biri olan Dr. Louise Tilley’e göre, bu kan kümesine sahip sırf üç canlı kişi doğrulandı.
BU TIPTA BİR ŞEYİ DEĞİŞTİRİR Mİ?
Evet, zira bundan sonra bu küme genetik testlerde tespit edilebilecek ve negatif olmasından ötürü mı yoksa kişinin sistemindeki bir hastalıktan ötürü mı MAL olduğunu bilmek mümkün olacak. Ve doğal ki, az bilinen kan bozuklukları hakkında yeni araştırmalara kapı aralıyor ve benzeri bir sisteme sahip şahıslar ortasındaki transfüzyonlarda doğruluğu artırıyor.
PEKİ YENİDOĞANLARI ETKİLİYOR MU?
Hamile bayanın durumu inanılmaz bir araştırmaya kapı araladı lakin AnWj antijeni yeni doğan bebeklerde bulunmuyor; doğumdan sonra ortaya çıkıyor, hasebiyle tabiplerin gebe bayanlarda bu geni tespit etmek için testleri ayarlamaları gerekecek (özellikle anne ile fetüs ortasında kan uyuşmazlığı varsa).
İnsan bedeni bizi şaşırtmaya devam ediyor. Ne kadar çok kan kümesi bilirsek kan nakli, gebelik ve başka tıbbi prosedürler o kadar inançlı olacak. Fakat 50 yıllık sorulardan sonra, çember sonunda tamamlandı!
