“Kişi, bildiğini sandığı her şeyin çöküşüyle karşılaştığında, kendi boşluğunu görür. Bu boşluk, yok oluş değil; yeni kıymetlerin, yeni manaların doğabileceği verimli bir topraktır…”
“Zirve, ışıltılı olduğu kadar sessizdir. Nietzsche’nin ideolojisi, bize şu hakikati hatırlatır: Gerçek özgürlük, sürünün dayattığı pahaları yıkma cüretinde; gerçek büyüklük ise “Ich bin dumm”(Ben aptalım) diyebilip tekrar öğrenme iradesinde ve yalnızlığın yükünü taşıyabilmektedir.”
Nietzsche, Bu türlü Buyurdu Zerdüşt isimli yapıtında, “üst insan”ın seyahatini, çoğunluğun bedellerinden kopuş ve toplum normları ve maddelerinden kurtulup kendi maddelerini yaratma yüreği olarak tanımlar. Bu seyahate çıkmak kararlılık ve hamasetle başlayan lakin birebir vakitte yalnızlıkla sonlanan bir yoldur.
Nietzsche için ömrün özü, hayatta kalma içgüdüsünden çok, kendini aşma ve varoluşu biçimlendirme iradesidir. Güç istenci, yalnızca dışsal bir egemenlik isteği değil; bireyin kendi sonlarını zorlayarak kendine yeni manalar katmasıdır. Bütün bedelleri değiştiriş denemesidir. Bu, hayatı olduğu üzere pasif bir formda kabulleniş değil, etkin bir yaratım sürecidir. Münasebetiyle güç istenci, üst insanın olma yolunda hem itici güç hem de varoluşun temelidir.
Öz Farkındalık ve Sürünün Ötesine Geçmek
Üst beşere giden yol, sadece dışsal bir tırmanış değil, tıpkı vakitte içsel bir uyanıştır. Öz farkındalık, bireyin kendini sürüden ayıran birinci adımdır. İnsan, oburlarının bedellerini sorgulamaya başladığında, kendi benliğini inşa etme sorumluluğu ile yüzleşir. Bu yüzleşme ise her vakit sancılıdır.
Sürüye ilişkin olmak inançlıdır; kurallar hazırdır, yollar evvelce çizilmiştir. Halbuki benlik ortaya koymak, daha evvel kimsenin geçmediği bir patikaya adım atmaktır. Bu, hem bir kayboluş hem de bir yine buluştur. Nietzsche’nin üst insanı, işte bu sancılı ayrışmayı göze alabilen kişidir: sürüden kopmanın acısını da, kendi benliğini yaratmanın özgürlüğünü de birebir anda taşır.
“Ich bin dumm” (Ben aptalım) Metaforu ( Yıkım ve Tekrar Doğuş)
Bu ayrılışın en keskin boyutu, bireyin kendi yetersizliğini fark etmesidir. İşte burada “Ich bin dumm” (Ben aptalım) kelamı, sıradan bir aşağılanma değil, bir metafora dönüşür. Kişi, bildiğini sandığı her şeyin çöküşüyle karşılaştığında, kendi boşluğunu görür. Bu boşluk, yok oluş değil; yeni pahaların, yeni manaların doğabileceği verimli bir topraktır.
“Ben aptalım” demek, sürüden kopan bireyin eski hakikatlere sırtını dönmesi, hazır bilgeliği reddetmesi ve kendini sıfırdan kurmaya hazır hale gelmesidir. Nietzsche’nin üst insanı, tam da bu yüreği gösteren kişidir: her şeyi unutarak tekrar öğrenmeye, varoluşu kendi iradesiyle yine inşa etmeye hazır olan.
Yalnızlık: Bu, dünyanın en eski asaletidir.” Nietzsche
Bu seyahatin bedeli, kaçınılmaz bir yalnızlıktır. Nietzsche’ye nazaran insan, sürünün inançlı konforunu geride bırakmalı, kendi maddelerini yaratacak kadar yavuz olmalıdır. İşte bu noktada, “Ne kadar yükseğe tırmanırsan, tepe o kadar yalnızdır” kelamı mana kazanır. Yüksekliğe ulaşmak, yalnızlığın yoğunluğunu da beraberinde getirir. Çoğunluk, sürü içinde kalmanın güvenliğine sığınırken, üst insan kendi doruğunda tek başına durur.
Nietzsche’nin yalnızlık anlayışı, kolay bir yalıtılmışlık değil, yaratıcı bir zorunluluktur. Tepede yalnız kalmak, insanı kendi iç dünyasıyla yüzleştirir; niyetlerini, tutkularını ve iradesini ağırlaştırır. Bu yalnızlık, güçsüzleştiren değil, bilakis güçlendiren bir tecrübedir. İnsan, diğerlerinin onayına muhtaçlık duymadığında, gerçek manada özgürleşmeye başlar. Zira insanın yüzleşeceği tek büyük mertebe vicdanıdır.
Üst İnsanın Nirvanası Nedir?
Üst insanın seyahati, bitmeyen bir tırmanıştır. Bu yol, ödül olarak huzur değil; daima bir dönüşüm, daima bir yaratı sürecidir. Tepeye varmak, tamamlanmış bir nihayet değil, daha da ileriye gitme davetidir. Fakat her adımda yalnızlığın yoğunluğu artar. Bu yüzden üst insan, hem özgürlüğün hem de yalnızlığın taşıyıcısıdır. Her şeyden vazgeçme özgürlüğü ve seçilmiş bir yalnızlık.
Zirve Işıltılı olduğu kadar sessizdir
Nietzsche’nin güç istenci öğretisi, insanın varoluşunu dönüştürme hamasetine vurgu yapar. Lakin bu cüret, beraberinde yalnızlığı getirir. Doruğa çıkan birey, toplumun bedellerinden uzaklaşarak kendi pahalarını yaratır; lakin bu yaratım, kalabalıkların paylaştığı bir seyahat değildir. Tepe, ışıltılı olduğu kadar sessizdir. Nietzsche’nin ideolojisi, bize şu hakikati hatırlatır: Gerçek özgürlük, sürünün dayattığı kıymetleri yıkma yüreğinde; gerçek büyüklük ise “Ich bin dumm”(Ben aptalım) diyebilip yine öğrenme iradesinde ve yalnızlığın yükünü taşıyabilmektedir. Türkiye Hepimizin, Eğitim Hepimizin…
