Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan 9 Ağustos’ta ABD Başkanı Donald Trump’ın ev sahipliğinde Beyaz Saray’da muahede imzalamıştı.
Anlaşmanın imzalanmasının akabinde üç ülkenin önderleri biraraya gelerek muahede ile hatıra fotoğrafı çektirmişti.
PAŞİNYAN TARİHİ KARELERİ BAŞKÖŞEYE ASTI
Tüm bunların akabinde Paşinyan, kelam konusu kareleri ABD Başkanı Donald Trump’a imzalatarak Ermenistan Başbakanlık Ofisi’ndeki odasının başköşesine astı.
O anları toplumsal medya hesabından paylaşan Peşinyan, şu not ekledi:
“Meşhur olan fotoğraflar ve Lider Trump’ın “Teşekkür ederim” yazısı.”
ERMENİSTAN-AZERBAYCAN ORTASINDA İMZALANAN ANLAŞMA
Azerbaycan ve Ermenistan dışişleri bakanlıklarınca eş vakitli olarak paylaşılan ve 17 unsurdan oluşan muahede metni ise şöyle:
Madde 1 – Taraflar, eski Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği’nin cumhuriyetleri ortasındaki hudutların, ilgili bağımsız devletlerin memleketler arası hudutları haline geldiği ve memleketler arası toplum tarafından bu biçimde tanındığı teyit ederek birbirlerinin egemenliğini, toprak bütünlüğünü, milletlerarası hudutlarının dokunulmazlığını ve siyasi bağımsızlığını tanıyor ve bunlara hürmet gösteriyor.
Madde 2 – Taraflar, Unsur 1’e tam uyarak, birbirlerine karşı hiçbir toprak tezlerinin olmadığını teyit ediyor ve gelecekte de bu türlü bir tezde bulunmayacaklarını onaylıyor. Taraflar, başka tarafın toprak bütünlüğünü yahut siyasi birliğini büsbütün yahut kısmen bölmeyi ya da zayıflatmayı amaçlayan rastgele bir hareketi planlamak, hazırlamak, teşvik etmek ve desteklemek dahil hiçbir harekette bulunmayacaktır.
Madde 3 – Taraflar, karşılıklı bağlantılarında, öbür tarafın toprak bütünlüğüne yahut siyasi bağımsızlığına karşı güç kullanmaktan yahut güç kullanma tehdidinde bulunmaktan ya da Birleşmiş Milletler Kuralı’na karşıt rastgele bir formda hareket etmekten kaçınacaktır. Taraflar, kendi topraklarının üçüncü bir tarafça öteki tarafa karşı BM Kuralı’na karşıt biçimde güç kullanımı hedefiyle kullanılmasına müsaade vermeyecektir.
Madde 4 – Taraflar, birbirlerinin iç işlerine karışmaktan kaçınacaktır.
Madde 5 – Taraflar, bu muahedenin her iki tarafça onaylanmış hallerini teati etmesinden sonra _____ gün içinde, 1961 ve 1963 tarihli Viyana Diplomatik ve Konsolosluk Bağlantıları Kontratları kararlarına uygun olarak ortalarında diplomatik bağlar tesis edecektir.
Madde 6 – Taraflar, bu mutabakatın 1. unsuru kapsamındaki yükümlülüklerini tam olarak yerine getirerek, devlet sonunun belirlenmesi ve işaretlenmesine ait mutabakatın sonuçlanması için ilgili kurullar aracılığıyla âlâ niyetle müzakereler yürütecek.
Madde 7 – Taraflar, ortak sonları boyunca üçüncü bir tarafın kuvvetlerini konuşlandırmayacaktır. Taraflar, ortak sonlarının belirlenmesi ve akabinde işaretlenmesi süreci tamamlanana kadar, hudut bölgelerinde güvenlik ve istikrarı sağlamak gayesiyle, askeri alan da dahil olmak üzere, karşılıklı olarak üzerinde anlaşılmış güvenlik ve itimat artırıcı önlemleri uygulayacaktır.
Madde 8 – Hoşgörüsüzlük, ırkçı nefret ve ayrımcılık, ayrılıkçılık, şiddet içeren aşırılık ve terörizmin tüm biçimlerini kınayan taraflar, kendi yetki alanlarında bu üzere durumlarla çaba edecek ve ilgili milletlerarası yükümlülüklerine uyacaktır.
Madde 9 – Taraflar, her iki tarafın da dahil olduğu silahlı çatışmalardan kaynaklanan kayıp şahıslar ve zorla kaybetme hadiselerini çözmek için, direkt yahut uygun olduğu durumlarda ilgili milletlerarası kuruluşlarla işbirliği yaparak, kelam konusu bireyler hakkında mevcut tüm bilgilerin paylaşımı da dahil olmak üzere tedbirler alacaklardır.
Bu bağlamda, taraflar, ilgili şahısların akıbetinin açıklığa kavuşturulmasının, uygun olduğu durumlarda kalıntılarının aranması ve iade edilmesinin ve gerekli soruşturma önlemleri yoluyla onlar için adaletin sağlanmasının, uzlaştırma ve inanç oluşturma aracı olarak değerini kabul etmektedirler. Bu mevzudaki ilgili formüller, başka bir mutabakatta detaylı olarak görüşülecek ve kararlaştırılacaktır.
Madde 10 – Taraflar, iktisat, transit ve ulaştırma, etraf, insani ve kültürel alanlar da dahil olmak üzere çeşitli alanlarda işbirliği kurmak hedefiyle karşılıklı çıkarlara ait ilgili bahislerde başka mutabakatlar akdedebilirler.
Madde 11 – Bu muahede, tarafların memleketler arası hukuk ve Birleşmiş Milletlerin öteki üye devletleriyle akdettikleri antlaşmalar kapsamındaki hak ve yükümlülüklerine halel getirmeyecektir. Her bir taraf, kendisi ile rastgele bir üçüncü taraf ortasında yürürlükte olan milletlerarası mutabakatların, bu mutabakat kapsamındaki yükümlülüklerine halel getirmemesini sağlayacaktır.
Madde 12 – Taraflar, ikili münasebetlerinde memleketler arası hukuka ve bu mutabakata nazaran hareket edeceklerdir. Taraflardan hiçbiri, bu muahedeyi uygulamamak için kendi iç hukukunun kararlarını münasebet olarak kullanmayacaktır. Taraflar, bu mutabakatın yürürlüğe girmesinden evvel, Viyana Antlaşmalar Hukuku Kontratı (1969) uyarınca, bu muahedenin gayesine ve maksadına alışılmamış rastgele bir aksiyonda bulunmaktan kaçınacaklardır.
Madde 13 – Taraflar, bu mutabakatın tam olarak uygulanmasını garanti eder ve bu mutabakatın uygulanmasını izlemek üzere ikili komite kuracaklardır. Bu komite, taraflar ortasında kararlaştırılacak metotlara nazaran faaliyet gösterecektir.
Madde 14 – Taraflar, milletlerarası hukuk ve karşılıklı bağlantılarında kendilerini bağlayan antlaşmalar kapsamındaki hak ve yükümlülüklerine halel gelmeksizin, bu mutabakatın yorumlanması yahut uygulanmasıyla ilgili her türlü uyuşmazlığı, 13. hususta belirtilen komite aracılığıyla da dahil olmak üzere direkt istişareler yoluyla çözmeye çalışacaklardır. Bu istişareler altı ay içinde karşılıklı olarak kabul edilebilir bir sonuç vermezse, taraflar uyuşmazlığın barışçıl yollarla çözülmesi için öbür yollara başvuracaklardır.
Madde 15 – Taraflar, 14. hususa halel gelmeksizin, bu mutabakatın imzalanmasından evvel ortalarında rastgele bir hukuksal temele dayalı olarak var olan tüm devletlerarası savları, şikayetleri, itirazları, talepleri, yargılamaları ve uyuşmazlıkları, bu muahedenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir ay içinde geri çekecek, sonlandıracak yahut öbür bir formda tahlile kavuşturacak ve birbirlerine karşı bu cins savları, şikayetleri, itirazları, talepleri ve yargılamaları başlatmayacaktır ve taraflardan rastgele birine karşı rastgele bir üçüncü tarafça başlatılan bu çeşit argümanlara, şikayetlere, itirazlara, taleplere ve yargılamalara hiçbir biçimde dahil olmayacaklar. Taraflar, bu mutabakata karşıt olarak birbirlerine karşı diplomatik, enformasyon ve öbür alanlarda düşmanca adımlar atmayacak, bunları teşvik etmeyecek yahut öbür bir biçimde bu tıp aksiyonlarda bulunmayacak ve bu gayeyle tertipli olarak birbirleriyle istişare edeceklerdir.
Madde 16 – Bu mutabakat, tarafların ulusal mevzuatlarına uygun olarak iç prosedürlerin tamamlandığını bildiren evrakların teati edilmesinden sonra yürürlüğe girecektir. Bu muahede, Birleşmiş Milletler Kaidesi’nin 102. Unsuru uyarınca tescil edilecektir.
Madde 17 – Bu mutabakat, Azerbaycanca, Ermenice ve İngilizce lisanlarında düzenlenmiştir ve tüm metinler tıpkı derecede geçerlidir. Rastgele bir geçerli metin ortasında kararın manasında farklılık olması durumunda, İngilizce metin temel alınacaktır.
