Azerbaycan ile Ermenistan ortasındaki münasebetleri düzeltiğinde Nobel Barış Mükafatı alacağına kendini üzücü halde inandırmış olan Donald Trump için tam bir fiyasko oldu Alaska Tepesi. Zirve’den barış muahedesi çıkmadığı gibi Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin propaganda savaşının galibi oldu katiyen.
Birçok ABD’li eleştirmen Trump’ın bu türlü bir tepe düzenleyerek “kendi kendine gol attığını” savunuyor. Lakin Trump ya olan bitenin farkında değil ya nitekim zafer kazandığını düşünüyor ya da her türlü rezaleti yeterli gösterme konusunda nitekim usta. Zira Trump, Truth Social sayfasında yazdığı yazıda, “Alaska’da kusursuz ve çok başarılı bir gün! Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yapılan görüşme çok güzel geçti, Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy ile gece geç saatlerde yapılan telefon görüşmesi ve NATO Genel Sekreteri de dahil olmak üzere çeşitli Avrupa başkanlarıyla yapılan görüşmeler de öyle” diye yazdı.
Trump daha sonra, birkaç gün evvel Rusya’nın ateşkes mutabakatını kabul etmemesi halinde “ağır sonuçlar” uygulayacağını söylemesine karşın, ateşkes muahedesi yapılmaması konusunda sorun olmadığını belirtti. Trump’a yapılan tenkitlerden biri de savaşı sona erdirme yükünün tamamını Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy’e yüklemiş olması.
Trump idaresinin gayriciddiliğinin de ortaya saçıldığı bir tepe oldu Alaska buluşması. Rusya doruğa bahisle ilgili tüm uzmanlarını getirdi, yüzlerce belgeyi da olağan. Fevkalâde bir hazırlık yaptıkları anlaşılıyordu. Rusya’nın yıllardan beri her ortamda konuşmaya hazır olduğunu bilmeyen yoktu. Trump’in uzmanları ise “bir iki gün kala” hazırlanmışlar izlenimi verdi.
NEDEN ALASKA?
Putin aslında tepede kendisini konuk değil bir manada konut sahibi üzere hissetmiş de olmalı. Son derece rahat, bazen alaycı görünmesinin nedeni eski bir Rus kolonisi olan Alaska’da bulunması olabilir pekala. Kendi genişlemesi nedeniyle çok yük altında kalan Rusya, Alaska’yı 19. Yüzyılda, 1860’larda, 7,2 milyon dolara ABD’ye satmıştı, bilindiği üzere. Alaska’nın Rusya’yla ilgili hala çok derin bağları var.
ABD ile Rusya ortasındaki en yakın nokta olan Alaska Bering Boğazı ile ayrılır. Alaska, iki ülke ortasında, kısmen Rus imparatorluğundan satın alınmasıyla başlayan, hem işbirliğine, hem de çatışmaya da sahne oldu çokça.
Bugün, ABD’nin en kuzeyindeki bu eyalette Rus tesirinin izleri hala görülür. Anchorage ile Sitka kentlerinde Rus Ortodoks kiliseleri bulunur örneğin. Ruslar ile Alaska yerlilerinin torunları olan Alaska Kreolleri de eyalette hala yaşamaktadır. Ayrıyeten kimi Alaska kasabaları, Ninilchik üzere Rus kökenli isimlere sahiptir.
Bu durum Rus milliyetçilerini oldukça öfkelendirmeye devam ediyor. Siyasetçiler da dahil olmak üzere birtakım Rus milliyetçileri, ABD’nin Alaska’yı Rusya’ya iade etmesi davetinde bulundu. Bu millyetçi Ruslar “Rusya’nın Alaska’yı hiç kaybetmemesi gerektiğini, bu muahedenin yüzde 100 yasal olmadığını” ileri sürüyorlar.
Hem barışın hem de kimi çatışmaların konusu olan Alaska’nın tepe için seçilmesi Putin için sembolik manada oldukça kıymetli. Ona yapılmış dolaylı bir jest olarak da görülebilir. “Asında vatanında gibiydi” dememin nedeni bu.
Tabii Alaska’nın seçilmesinin nedeni yalnızca Putin’e jest yapmak değildi. Malum, Milletlerarası Ceza Mahkemesi’nin hakkında milletlerarası tutuklama kararı çıkardığı Putin, bu mahkemeyi tanıyan tam 125 ülkeye giremiyor. O nedenle Alaska her açıdan epey uygun bir seçim oldu.
Sonuçta, mevzuyu yakından izleyenlerin havanda su dövüleceğini varsayım ettikleri Zirve’den bir sonuç çıkmadı. Trump koskoca bir fiyaskoyla başbaşa kalmış oldu. Bu cins şovları seven biri olarak önemli manada “incinmiş” olduğuna kuşku yok.
Çok aşikâr ki en rahat olan da Putin’di. Memleketinden kalkıp, evvelden de olsa “memleket toprağı” olan bir yere gelmişti.
Trump’ın “gösteriyi” başarması artık öbür bahara kaldı.
Rusya-Ukrayna savaşı daha çok tepe kaldırır zira.
