Antalya’nın Kaş ilçesi açıklarında Doç. Dr. Hakan Öniz ve 20 kişilik dalış grubu, Akdeniz açıklarında su altı hafriyatı yaptı.
Kaş ilçesi Besmi Adası’nda denizin metrelerce derinliğinde robotlar yardımıyla hafriyat sonucunda yaklaşık 45-50 metre derinlikteki gemi batığından ağzı kapalı amfora çıkarmayı başaran grup, büyük heyecan yaşadı.
Direkt karaya çıkarılmadan makul kademelerden geçirildikten sonra Kemer’deki Akdeniz Üniversitesi Sualtı Arkeolojisi Laboratuvarına götürülen amfora, evvel mikroskop ve özel büyüteçler yardımıyla incelendi. Akabinde, keski, çekiç ve küçük aparatlar yardımıyla bir saat süren titiz çalışmayla amforanın ağzı açıldı.
Uzmanlar, amfora içindeki gereçten numuneler alarak, çıkarılanların ne olduğunun belirlenmesi için tahlil çalışmasına başladı. Amforanın ağzı açılırken heyecanlı anlar yaşayan bilim insanları, gerecin dokusuna, içeriğine, kokusuna bakarak ne olduğunu anlamaya çalıştı.
Kazı heyeti lideri Doç. Dr. Hakan Öniz, 1100 sene evvel Filistin’in Gazze kıyılarından çıkan ticaret gemisinin olası fırtınayla Akdeniz kıyılarında battığını varsayım ettiklerini söyledi.
O periyotta Gazze’nin kıymetli ihraç eserinin zeytinyağı olduğunu, Tekirdağ Şarköy-Gaziköy’den de muhtemelen şarap ihraç edildiğini anlatan Öniz, “Bu ticaret gemisi birden fazla limana uğrayan bir gemi. 9. ve 10. yüzyıl Abbasi egemenliğinin yani İslam egemenliğinin olduğu periyot. Gemideki beklenen şarap taşıyan amforalara bakarak Filistin’de halkın şarap tükettiğini düşünmüyoruz lakin bölgede göçmenlerin, Hristiyan hacıların ya da Kudüs’ü ziyarete gelenlere armağan olarak yollanan gereç olabileceğini düşünüyoruz.” diye konuştu.
“İÇİNDE NE VAR, TAHLİL SÜRECİNDEN SONRA BELİRLİ OLACAK”
Bunun dünyada çok ender olan bir durum olduğunu belirten Öniz, şunları kaydetti:
“Amforanın ağzının bin küsur sene boyunca kapalı olarak beklemiş olması ünik bir durum. Zeytin çekirdekleri, zeytinyağı, şarap yahut balık sosu olabilir diye düşünüyorum lakin farklı bir şey de olabilir. Sahiden çok heyecanlı bir süreç zira ağzı kapalı bir amfora. 1100 sene sonra amforanın ağzı açıldı ve içinde ne var, tahlil sürecinden sonra belirli olacak. Açılması heyecan vericiydi, sonucu beklemek çok daha heyecanlı.”
”SONUCU BİLİM VE ARKEOLOJİ DÜNYASINA SUNACAĞIZ”
Prof. Dr. Meltem Asiltürk Ersoy da meslek hayatında birinci defa kapalı amforanın içindeki malzemeyi inceleyeceğini söyledi.
Çamurumsu örnekler gözüktüğünü anlatan Ersoy, “1100 yıllık süreçte deniz ortamında, hem basınç altında hem de sıcaklık değişimlerine bağlı olarak neler olduğunu anlamaya çalışacağız. Bilimsel çalışmalar tek tahlille olmuyor, pek çok tahlilin birbirini doğrulaması gerekiyor. O yüzden bu süreç uzun olacak. O periyoda ilişkin bilgilerle tahlil sonuçlarını birleştirerek sonucu bilim ve arkeoloji dünyasına sunacağız.” tabirini kullandı.
Amforanın tuzdan arındırma ve kapağının açılma süreçlerini gerçekleştiren restoratör konservatör Rabia Parıltı Akyüz
