İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) İzmir Şubesi Başkanı Bengi Atak, 30 Ekim 2020 zelzelesinde en büyük hasarın yaşandığı Bornova ve Bayraklı ilçelerinde yapılan envanter çalışmalarında, 60 bin yapının yüzde 35’inin “depreme dayanıksız olma ihtimali yüksek” olarak raporlandığını açıkladı.
İzmir’de toplam 950 bin 490 yapı bulunuyor. Atak, kent genelinde yapı stokunun yüzde 70’inin soru işareti taşıdığına dikkat çekerek, bakanlık ve belediyenin bu mevzuda farklı sayılar söylem ettiğini belirtti.
İMO ve İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından yürütülen envanter çalışmalarına nazaran, bilhassa 2000 öncesinde inşa edilen binaların zelzeleye karşı daha savunmasız olduğu görülüyor. Atak, bu durumu 1999 zelzelesi sonrası getirilen hazır beton mecburiliği ve yönetmelik değişikliklerine bağlıyor.
Karşıyaka’da envanter çalışmalarına başlanması için belediye meclisinden karar çıktığını belirten Atak, burada 23 bin binanın inceleneceğini ve yıl içinde çalışmaların tamamlanacağını söyledi.
Atak şöyle konuştu:
“Karşıyaka’da yaklaşık 23 bin bina var. Envanter çalışmalarına yakın vakitte başlanarak, bu yıl içinde biteceğini düşünüyorum. Envanter çalışmalarına başladığımız ilçelerdeki yapılar karakteristik ve yıkıma maruz kalması en çok beklenen bölgede. Karşıyaka’dan sonra Konak’ta da envanter çalışmaları bittiğinde İzmir geneline dair büyük bir fikir elde etmiş olacağız. Her ilçeyi tek tek tamamlamayı beklemeden bu datayla İzmir’e dair bir şey söyleyebilir hale geleceğiz”
İMO İzmir Şubesi Yönetim Kurulu Lideri Bengi Atak, “İzmir’in zelzeleye dayanıksız yapılar için bakanlık ve belediye çeşitli sayılar zikretti. İzmir’deki yapı stokunun yüzde 70’inin soru işareti taşıdığı biliniyor” dedi.Atak, Konak ilçesinin de dahil edilmesiyle İzmir’in genel yapı durumuna dair daha net datalar elde edileceğini tabir etti.
“İMAR BARIŞI CİNAYETTİR”
Atak, İzmir’de imar affından faydalanan yapıların sayısının bilinmediğini ve bu yapıların hemen denetlenmesi gerektiğini vurguladı.
Atak, bina taşıyıcı sisteminde bilinçsizce yapılan değişikliklerin önemli risk oluşturduğunu belirterek şunları tabir etti:
“Araçların trafiğe çıkabilmesi için her yıl muayeneye giriyor. Buna misal biçimde yapılar da yasal prosedürlerle denetim altına alınarak, 3-5 yılda bir bakılabilir. Binalar dış tesirler nedeniyle durup dururken de ziyan görebiliyor. İzmir’de nemli havadan, denizden ötürü sülfata dayanıklılığı olmayan betonlarda aşınmalar daha fazla oluyor. O nedenle periydik denetimler şahısların cahilce yaptıkları değişikliklerin önüne geçecektir. Kat eklemeleri ya da kolay bir duvar tadilatı üzere görünen şeyler taşıyıcı sisteme büyük bir ziyan verebiliyor. Pencereleri büyütmek, odaları ortasındaki duvarları yıkmak yahut binanın kullanım hedefini değiştirmek tek başına verilebilecek bir karar değil. Konut olarak kullanılmak üzere üretilmiş bir binayı dershaneye ya da okula çevirmek binanın zelzele performansını zayıflatıyor. Binanın taşıyıcı sisteminde değişiklik yapmak, cinayetle eş bedel tutulmalı.”
“İZMİR SARSINTIYA HAZIR DEĞİL”
İzmir’in sarsıntıya hazır olmadığını söyleyen Atak, kentsel dönüşümün daha çok ekonomik gücü yüksek bölümlerde yapıldığını, riskli bölgelerde ise gereğince ilerleme sağlanamadığını tabir etti. Atak şöyle konuştu:
“Atılan somut adımlar epeyce az. Kentsel dönüşüm ekonomik gücü yüksek olan kısımlarda yapılıyor. Örneğin sarsıntıdan sonra Karşıyaka’da kıyı konutlarında daha çok dönüşüm oldu. Temel gereksinim sahiplerinde bunu yapacak güç yok. Devlet kurumlarının da desteklemeye çok fazla niyeti yok. Tekrar unutma eğilimindeyiz. İzmir’de yapılan envanter çalışmaları, Sarsıntı Master Planı, çalıştaylar umut verici lakin somuta dönüştüğü vakit daha doyurucu hale gelecek. Acil durum aksiyon planlarının süratli biçimde ortaya koyulması lazım. Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, belediye, sivil toplum örgütleri, AFAD üzere kurumlar bu mevzuda tıpkı lisanı konuşmalı. İzmir’de yalnızca zelzele değil, ağır yağışları ya da denizin kabarmasını afet olarak hissediyoruz. Hasebiyle da kent bize daha hazırlıklı ve iş birliği halinde olmamız gerektiğini söylüyor. Gayret var fakat maalesef kâfi değil”
