ECA kontrolünü yürüten üye Annemi Turtelboom, yarı iletkenlerin, AB’nin gayelerine ulaşabilmesi için üretim kapasitesini neredeyse dört katına çıkarması gereken, jeopolitik rekabetin ağır olduğu, süratli büyüyen bir bölüm olduğunu, fakat mevcut ilerlemenin kâfi olmadığını söyledi.
Avrupa Komitesi’nin kendi iddiası de karamsar beklentileri doğruluyor: The Register’ın belirttiğine nazaran, 2030 yılına kadar AB’nin çip pazarındaki hissesi sadece %11,7 olacak; bu da 2022’de %9,8’in biraz üzerinde olacak. Avrupa’da çip üretimi artarken, Çin, Güney Kore, Tayvan ve ABD üzere başka bölgeler çok daha süratli gelişiyor.
DENETÇİLER CHİP MADDESİ’NDE DÖRT TEMEL SORUN TESPİT ETTİ:
- 1. Başlangıçta belirlenen %20 gayesi çok iddialıydı.
- 2. AB, kendisiyle değil, dinamik olarak gelişen Asya ülkeleriyle rekabet ediyor. Bu ülkeleri yalnızca yakalamakla kalmayıp, birebir vakitte geçmek zorunda (mevcut strateji bunu hesaba katmıyor). Ayrıyeten AB’nin sağladığı fonlar, TSMC ve Samsung üzere devlerin yatırımlarıyla karşılaştırıldığında çok sönük kalıyor.
- 3. Parçalanmış yetkinlikler, Turtelboom’un işaret ettiği üçüncü sıkıntıdır. Ana fonlar Avrupa Kurulu bütçesinden değil, ferdi AB üye ülkelerinden geliyor; bu da yarı iletken sanayisinin gelişiminin uyumunu ve denetimini zorlaştırıyor. 2030 yılına kadar yatırılması planlanan 86 milyar avronun yalnızca 4,5 milyar avrosunu (5,1 milyar dolar) AB karşılıyor. Yani yüzde 5. Bu durum, üye devletlerin Çip Yasası kapsamında fon sağladıkları projelerin ilerleyişi hakkında rapor verme mecburiliği olmaması nedeniyle bir bilgi sorunu yaratıyor.
- 4. Bir öteki zorluk ise kaynakların eşitsiz dağılımıdır. Fonların büyük kısmı Almanya başta olmak üzere çeşitli ülkelere gitti. Tıpkı vakitte Intel üzere büyük oyunculara da kıymetli ölçüde para aktarılıyor. Lakin Intel yakın vakitte Almanya’nın Magdeburg ve Polonya’nın Wroclaw kentlerindeki iki Avrupa projesini dondurdu; bu da yatırım getirisinin sorgulanmasına yol açtı.
Avrupa Ekonomik Topluluğu (ECA), Avrupa Komitesi’nin stratejiyi ivedilikle gözden geçirmesini, sistematik bir izleme başlatmasını ve daha gerçekçi bir plan ve net teslim tarihleri içeren ikinci bir yasa olan Chip Yasası 2.0’ın hazırlanmasına başlamasını öneriyor. Kimi Avrupa yarı iletken üreticileri de bu fikri destekliyor.
