Ocak ayında ABD başkanlık koltuğuna tekrar oturan Donald Trump’ın attığı politik adımlar ve getirdiği keskin değişiklikler, bilim dünyasında kaygı ve kaygı yarattı.
Trump idaresinin aldığı kararlar sonucunda ülkedeki birtakım laboratuvarlar kapatıldı ve birtakım araştırma alanlarındaki fonlar kesildi.
TOPLUCA İŞTEN ÇIKARILDILAR
Fon kesintilerinden etkilenen iklim, biyolojik çeşitlilik, kirlilik ve bayan çalışmaları üzere araştırma alanlarında çalışan yüzlerce kişi de toplu olarak işten çıkarıldı.
İşten çıkarılanların ortasında ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Yönetimi (NOAA) bünyesinde bir yıldan daha kısa müddettir çalışan ve deneme sürecinde bulunan yaklaşık 800 ve Çevre Koruma Ajansı (EPA) bünyesinde misyon yapan yaklaşık 400 işçi de yer aldı.
ABD Savunma Bakanlığı da mart ayında ortalarında iklim değişikliğinin tesirleriyle ilgili araştırmaların da yer aldığı portföyündeki 90’dan fazla çalışmada kesintiye gittiğini duyurdu.
4 MİLYON DOLARLIK FON KESİLDİ
Ayrıca ABD Ticaret Bakanlığı, Princeton Üniversitesi’nin, Ulusal Okyanus ve Atmosfer Yönetiminin (NOAA) maksatlarıyla uyuşmadığı gerekçesiyle iklimle alakalı 3 araştırma projesine sağlanan yaklaşık 4 milyon dolar kıymetindeki fonun kesileceğini açıkladı.
İklim araştırmaları konusunda ortaya koydukları datalarla alanda yapılan araştırmalara katkı sunan en kritik kurumlar ortasında yer alan NOAA ve EPA da dahil araştırmacıların toplu işten çıkarılmaları, kimi laboratuvarlarının kapatılması, bilimsel araştırma yürütülen alanlarının kısıtlanması, yalnızca ABD’de değil birebir vakitte ABD’deki kurumlarla çalışan global işbirlikçileri için de belirsizlik oluşturdu.
4 ARAŞTIRMACIDAN 3’Ü ABD’DEN GİTMEK İSTİYOR
Bilimsel araştırma dergisi Nature’un anketine nazaran, ABD’de 4 araştırmacıdan 3’ü, hükümetin kısıtlayıcı önlemlerinin akabinde ülkeyi terk etmeyi düşünüyor.
1650 kişinin yanıtladığı ankette iştirakçilerin 1200’den fazlası Kanada, Avrupa ya da Avustralya’ya gitmeyi düşündüğünü söyledi.
Öte yandan ABD’nin önde gelen üniversitelerinde profesör ya da kıdemli akademisyen olarak vazife yapan isimlerin de farklı bir ülkede çalışmak için müracaatta bulundukları istikametindeki haberler basına yansıdı.
2025’in birinci 3 ayında İngiltere’de iş müracaatında bulunan yabancıların ortasında Amerikalıların oranı geçen yıl birebir periyoda kıyasla yüzde 2,5 artarak yüzde 8,5 oldu.
AVRUPA FIRSATA ÇEVİRMEK İSTİYOR
Düzensizlik, belirsizlik, fon kesintileri, göç kısıtlamaları ve Trump idaresinin azalan memleketler arası işbirliği, ülkedeki bilim insanları için olumsuz hava yaratırken Avrupa, ABD’yi terk edecek beyinlere kapılarını açmak için kolları sıvadı.
Alman Der Spiegel mecmuasında 8 Alman profesör ve araştırmacı yayımladıkları ortak açıklamada, “Almanya için 100 parlak beyin” daveti yaptı. Akademisyenler, Albert Einstein ve Lise Meitner üzere bilim insanlarının Nazi Almanyası’ndan kaçarak göç ettiklerini hatırlatarak, Almanya’nın ABD’li araştırmacılara kucak açarak o devir yaşadığı beyin göçünü bilakis çevirme fırsatı yakalayabileceğini belirtti.
Öte yandan Almanya, Fransa ve İspanya dahil birtakım Avrupa hükümetleri, ABD’de işinden olan ve yeni fırsatlar arayan akademik çalışanı çekmek için Avrupa Komisyonu’nu süratle harekete geçmeye çağırdı.
AB Kurulunun “Startup, Araştırma ve İnovasyon”dan sorumlu üyesi Ekaterina Zaharieva, ABD’de hükümetin siyasetlerinden etkilenen araştırmacılara ait, “Bu global görüntü, Avrupa’nın bilim ve araştırma için inançlı bir yer olmaya devam edeceğini dünyaya göstermek için bir fırsat.” dedi.
Avrupa’nın hem milletlerarası hem Avrupalı araştırmacıları çeken bilim için en güzel yer olması gerektiğini vurgulayan Zaharieva, ABD’li bilim insanlarını çekmek için birliğin bilimsel araştırma kuruluşu olan Avrupa Araştırma Konseyi tarafından sunulan mali takviyesi artıracaklarını duyurdu.
Zaharieva, 13 AB ülkesinin Brüksel idaresini ABD’nin beyin göçü için harekete geçmeye çağırdığı mektup yazdığını, Avrupa Komitesinin ABD’nin “en yeteneklileri” için özel vize sağlama konusunda çalıştığını kaydederek, Avrupa’nın akademik özgürlüğü savunmada tarihi sorumluluğunun bulunduğunu vurguladı.
Uzun yıllardır yükseköğretime yatırım konusunda ABD’nin gerisinde kalan Avrupa’nın, Amerikalı araştırmacılara kapılarını açması için bu bölümde önemli yatırım yapması ve fon artışına gitmesi gerekiyor.
