Şişli’nin göbeğine her biri 37 katlı 4 tane rezidans dikmeye çalışan Taş Yapı’nın sahibi Emrullah Turanlı, tutuklu bulunan Ekrem İmamoğlu ve Resul Emrah Şahan’ı ‘çetecilikle’ suçladı. Bunu da Ekol TV’de geçen hafta canlı yayında yaptı. Bir ekip evraklar gösterdi ve yasa dışı halde ‘ceza kılıfı’ altında kendinden 100 milyon dolar istendiğini ileri sürdü. Açık açık Şahan’ı da ‘irtikapla’ itham etti.
Peki gerçek o denli mi? Savların dayandırıldığı dokümanlarda ne yazıyor?
Turanlı’nın açıklamalarından sonra halktv.com.tr kelam konusu evraklara ulaştı. ‘Rüşvetin belgesi’ olarak sunulan evraklar ilgili tüm kurumlarda bulunan, belediyenin resmi tutanaklarını içeren, mahkemeye sunulmuş para cezalarından oluşuyor.
Peki kelam konusu para, Turanlı’nın ileri sürdüğü üzere ‘ceza kılıfı’ altında istenen bir rüşvet mi? Yoksa, kanunlara nazaran belediyenin yapması gereken bir sürecin sonucu mu?
Gelin resmi dokümanlardan adım adım inceleyelim artık.
***
Öncelikle Turanlı’nın sav ettiği üzere husus yalnızca CHP’li belediye ile ortasındaki bir sıkıntı değil. Taş Yapı’nın heyula üzere rezidanslarına karşı Şişlililer neredeyse 10 yıldan fazla müddettir uğraş ediyor. Mimarlar Odası, Kent Plancıları Odası ve pek çok istekli avukat, uzman da davalar açtı. Belediyenin dava sayısı tam 16.
Bugüne kadar yürütmeyi durdurma kararları verildi, inşaat mühürlendi vs..
Yani ortada Turanlı-belediye ortasında yaşanan bir arbede yok. Üstelik İmamoğlu 2019, Şahan 2024 yerel seçimlerinde iş başına geldi. Taş Yapı’nın projesi ise çeyrek asrı buluyor.
BELEDİYE HAYATİ EKSİKLİKLER TESPİT ETTİ
Şişli Belediyesi geçen yıl projenin inşaatını denetledi. 26 Nisan 2024 tarihli 003928 Sayılı 1 No’lu Yapı Tadil Tutanağı ile eksiklikler kayıt altına alındı. Akabinde Şişli Belediye Encümeni’nin 9 Mayıs 2024 tarihli 2024/199 sayılı kararı ile Taş Yapı’ya, 967 milyon 56 bin 966 lira 67 kuruş idari para cezası kesildi.
Ceza size fazla mı geldi? Çabucak mahkeme kararına bakalım. Cevabı orada.
Turanlı karara itiraz etti. İstanbul 5. Yönetim Mahkemesi’nde yürütmeyi durdurma ve iptal davası açtı. Münasebet olarak da ihtilafa mevzu parseller için şirketin ‘iksa ruhsatı’ aldığını, yetkinin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nda bulunduğunu, kelam konusu ‘iksa ruhsatının’ belediyeye bildirilmesine karşın yasa dışı biçimde ceza kesildiğini ileri sürdü.
Bu ortada ‘iksa ruhsatı’ şu demek: Temel açma sırasında yerin ve yapı inşaatı alanının özelliklerine nazaran birinci hafriyat evresi olan derin hafriyat sırasında iksa sistemleri kullanılır. İksa sistemleri, ekseriyetle yeraltı suyu geçemeyen ve kuru olan yerlerde kayma riskini ortadan kaldırmak için uygulanır.
Belediye ise yasaya nazaran yetkinin kendilerinde olduğunu hatırlatıp, ‘iksa ruhsatı’nın da gönderilmediğini belirtti. Belediye ne tıp yanlışlıklar tespit etti?
Doğrudan yapı tadil tutanağından aktaralım:
“İstanbul ili, Şişli ilçesi, Merkez Mahallesi, 10619 ada, 3 parsel sayılı taşınmazda yapılan yapıdaki incelemede kazık çapının 80 cm olması gerekirken 100 cm olarak, etriye aralıklarının 12/10 cm olması gerekirken 10/15 cm olarak imal edildiği, hafriyat çapı 80 cm olan kazıklarda, etriye aralıklarının 12/10 cm olması gerekirken 10/15 cm aralıkla imal edildiği…”
BİLİRKİŞİ DE HAKLI BULDU
Mahkeme hususun teknik olması sebebiyle uzman tayin etti. Heyet inşaat alanında incelemeler yaptı ve mahkemeye şu görüşü sundu:
“Dava evrakına sunulan karşıtlıklara ait fotoğraflarda etriye aralıklarının 10 cm olması gerekirken 19-20 cm olduğu görülmektedir. Bu haliyle kelam konusu etriyelerin direkt kazıkların taşıyıcı sistem güvenliğini sağlayan bileşenlerden olması nedeniyle en azından bu öge tarafından yapı tadil tutanağında belirlenen tespitin teknik açıdan uygun olduğu bedellendirilmektedir.”
Haliyle uzman de belediyeyi teknik bahislerde haklı buldu.
Şimdi Turanlı’nın “100 milyon dolar istediler” derken kastettiği para cezasının nasıl hesaplandığını mahkemeye sunulan eksper raporundan okuyalım…
Bilirkişi, İmar Kanunu’nun ilgili hususlarına nazaran para cezasının nasıl hesaplandığını en ince detayına kadar anlatıyor. Ve sonunda tek tek hesap yapıp cezasının yasal fiyatını 963 milyon 703 bin 11 lira 60 kuruş olarak buluyor. Özetle eksperin hesabı ile belediyenin hesabı ortasında sırf 3 milyon 353 bin 955 lira 7 kuruş fark bulunuyor.
Mahkeme ne karar veriyor?
Eksiklikler münasebetiyle 3194 sayılı yasa uyarınca imar cezası verilmesi gerektiğinin açık olduğu belirtilirken, yalnızca cezanın dayandırıldığı husus kusurlu bulunuyor. Bu yüzden cezanın yürütmesinin durdurulmasına, yapı tadil tutanağının iptali isteminin reddine oy çokluğu ile karar veriliyor. Bir üye karara itiraz ediyor.
Dolayısıyla mahkeme kararından da anlaşıldığı üzere belediyenin ceza kesmesi ve kesilen cezanın fiyatı yasal gereklilik. Mahkeme kararında uzun uzun teknik açıklama yapılıyor lakin cezanın yürütmesinin durdurulmasının sebebinin, cezanın yasa dışı olması değil fiilen ortada bir yapı olmadığı için hesaplamanın dayandırıldığı hususun uygun bulunmadığını tekrar edelim.
BELEDİYE DİREKT YETKİLİ
Gelelim Turanlı’nın öteki tezine. Belediyenin yetkisi yok mu?
Bir defa daha mahkeme kararına bakıyoruz. Orada motamot şu yazıyor:
“Her ne kadar davacı (Turanlı) tarafından yapı ruhsatının Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nca veriliği, münasebetiyle kontrolün de tıpkı idarece yapılarak para cezasının bu idarece kesilmesi gerektiği, belediyenin bu alanda yetkisinin bulunmadığı argüman edilmişse de; 3194 Sayılı yasanın 5. hususu ilgili yönetim olarak belediyelerin belirtildiği, 32. hususunda imara karşıt durumun belediyelerce tespit edilerek yapı tadil tutanağı tutulacağının karara bağlandığı, para cezasına dair birebir kanunun 42. hususunda de cezanın belediye encümenince verileceğinin karar altına alındığı, hasebiyle imara tersliklerle ilgili olarak birinci derecede belediyelerin yetkili olduğu…”
5 YILDIR MÜSAADESİZ KULLANIYOR
Turanlı’nın ‘irtikap’ tezini dayandırdığı öbür bahis da ecrimisil cezası. Onu da inceleyelim…
Denetim yapıldığında Taş Yapı’nın belediyeye ilişkin iki farklı alanı inşaat alanı olarak müsaadesiz kullandığını da belirliyor. Bunu da 24 Temmuz 2024 günü tutanak ile tespit ediyor. Müsaadesiz kullanılan birinci alan 6429,13 m2. Ve Taş Yapı’ya bu alanı 24 Temmuz 2019 gününden beri müsaadesiz kullandığı için her yılın rayiç bedeli üzerinden 5 yıllık toplam 471 milyon 43 bin 860 lirs 34 kuruş ecrimisil bedeli çıkarılıyor. 1483,49 m2 olan ikinci alan için ise 108 milyon 691 bin 44 lira 73 kuruş ecrimisil kesiliyor. Turanlı bunu da mahkemeye taşıyor ve eksper birinci alan için cezayı 66 milyon 180 bin 174 lira 44 kuruşa, ikinci alan için 18 milyon 47 bin 248 lira 90 kuruşa düşürüyor.
Olay bu türlü işte. Son olarak şunu da hatırlatmak lazım. Sayıştay, yıllardır denetlediği belediyeleri imar konusunda yetkilerini kullanmamakla, ecrimisil bedellerini almamakla eleştiriyor. Kısaca Şişli Belediyesi, Sayıştay’a nazaran Turanlı’nın inşaatını denetlemese ve kamunun hakkı olan ecrimisil parasını almasa cürüm işlemiş olacaktı.
