Sanayici bir yandan istihdamı korumak ve üretimi sürdürmek için finansman arayışını sürdürürken bir yandan da yüksek faizler ve siyasi belirsizlikler karşısında darboğazı atlatmaya çalışıyor. Ayakta durmakta zorlanan işletmeler kapısına kilit vurmak zorunda kalıyor.
Resmi enflasyon oranının yüzde 32.95’e inmesi Merkez Bankası’nın (TCMB) faizinin yüzde 43 düzeyinde olmasına rağmen bankalarda ve faktoring şirketlerinde faiz oranları yüzde 70’ye kadar ulaşıyor.
TEFECİ FAİZİNE MECBUR KALIP İFLASIN EŞİĞİNE GELDİLER
Sözcü’den Tolga Uğur’un haberine nazaran; iktisat darboğazdayken iktidar tüm dikkatini muhalefete veriyor. Maliye’nin tek tahlili ya borçlanarak, ya fahiş vergilerle para bulmak. Merkez Bankası’nın rezervi ise dövizi tutmak için heba ediliyor. Endüstriciler yüzde 70’lik tefeci faizine varan faktoringe yöneliyor.
Finansmana erişmek isteyen gerçek kesim temsilcileri, hem yüksek faizlerden hem de kredi limitlerinden şikayetçi. Ankara Sanayi Odası Başkanı Seyit Ardıç, “KOBİ’ler yüksek faiz ve kredi limitleri nedeniyle bankaların kapısından bile giremiyor. Parasını faize yatıran rahat uyurken biz uykusuz geceler geçiriyoruz” tabiriyle reaksiyon göstermişti.
TCMB’ye nazaran yıllık TL ticari kredi faizleri ortalama yüzde 53.85 düzeyinde bulunuyor. Kamu-özel bankalar ve faktoring şirketlerinde faiz oranları yüzde 48’den başlayarak daha yüksek düzeylere ulaşabiliyor. İki özel bankanın ticari kredi faizleri yüzde 55 düzeyinde bulunurken, birtakım kredilerde bu oranlar yüzde 67’ye kadar ulaşıyor. Bu senaryoda 12 ay vadeli 2 milyon liralık kredinin aylık taksidi 218 bin lirayı, geri ödemesi ise 2 milyon 617 bin liraya çıkıyor. Gerçek bölüm, yüzde 24’lük yıl sonu enflasyon gayesinin 2.5 katı düzeyinde olan kredi faizlerinin düşürülmesinin gerektiğini kaydediyor. Öteki yandan 1 yıllık TL mevduatın faizi yüzde 44, 1 yıldan uzun periyodik mevduatın faiz getirisi ise sırf yüzde 24 düzeyinde bulunuyor. Mevduat ve kredi faizleri ortasındaki fark bankaların kârını artırıyor.
‘YÜKSEK FAİZ ENFLASYONİSTTİR’
Ekonomistler, uzun mühlet boyunca yüksek düzeyde kalan faizlerin enflasyon yaratacağını vurguluyor. İris Cibre, “2024 Eylül’den beri, faiz indirilmeli yazıyorum. Uzun periyodik yüksek faiz enflasyonisttir” sözünü kullandı. İktisatçı Ali Çufadar faizlerin yüksek olduğunu belirterek “Faizler fahişken; TL kredi kısıtı gerçek bir ‘taktik’ değildi. Krediye erişim zorlaştı, arz olumsuz etkilendi. Kısmen enflasyonisttir” dedi.
‘İFLASLARI ÖNLEMEK İÇİN FAİZLER DÜŞMELİ’
Sanayicilerin ‘gerçeklikten kopan faiz oranlarına’ isyanına ekonomistler de takviye veriyor. Karadeniz Teknik Üniversitesi’nden Prof. Dr. Yakup Küçükkale, ‘yanlış reçeteyi düzeltme çalışıyoruz’ tabirini kullanarak “Firmalar, kredi faizi yüksek olduğu için iflas ediyorlar. Gerçek ekonomiyi toparlamak, iflasları önlemek için kredi faizlerinin düşmesi gerekiyor” dedi. Küçükkale, siyaset faizinin, piyasa faizlerine tesiri olmadığını, sırf sıcak para talebinde değişim yaratabildiğini söyledi. İris Cibre ise Türkiye’nin ‘erken sanayisizleşme’ periyodunda olduğunu belirtti
