Meteoroloji Genel Müdürlüğünün hazırladığı Standartlaştırılmış Yağış İndeksi (SPI) datalarına nazaran ülke genelinde şiddetli yahut harikulâde kuraklık tesirleri görülüyor.
AA muhabirine değerlendirmelerde bulunan Kadıoğlu, Türkiye’nin yüzde 70’inin şiddetli yahut inanılmaz kuraklık şartları altında olduğunu, Ağustos 2024-Temmuz 2025 devrinin son 65 yılın en kurak yıllarından biri olarak kayıtlara geçtiğini belirtti.
Kuraklığın kısa periyodik dönemlerde tarımı ve günlük hayatı etkilerken, uzun periyodik dönemlerde su kaynakları, iktisat ve toplum üzerinde kalıcı krizlere yol açtığını vurgulayan Kadıoğlu, “3 aylık dönemde kuraklıklar ziraî üretimi, 6 aylıkta içme suyu ve ırmak akışlarını, 9 aylıkta su rezervlerini, 12 aylıkta ise iktisat ve toplumsal hayatı direkt etkiledi.” dedi.
– En kurak bölgeler ve iller
Kadıoğlu, 3 aylık dönemde kuraklığın daha çok batı ve iç bölgelerde görüldüğünü, bilhassa İç Anadolu’da Ankara, Kırşehir, Afyon ve Konya’da şiddetli kuraklık yaşandığını bildirdi.
6 aylık dönemde kurak alanların genişlediğini ve kuraklığın şiddetinin arttığını kaydeden Kadıoğlu, Batı Anadolu ve Ege’de Kütahya, Uşak, Afyon ile Marmara’nın güneyinde fevkalâde kuraklık, İç Anadolu’da Ankara, Çankırı ve Aksaray’da orta şiddetli kuraklık, Doğu ve Güneydoğu’da ise Van, Ağrı, Iğdır ve Siirt’te çok kuraklık görüldüğünü aktardı.
9 aylık dönemi gösteren haritada Doğu Anadolu’daki kuraklığın da belirginleştiğini, bununla birlikte Karadeniz’in nemli kaldığına işaret eden Kadıoğlu, “Batı Anadolu’da Afyon, Kütahya ve Denizli inanılmaz kurak. Bu, hidrolojik kuraklığın başladığının göstergesi. Güneydoğu Anadolu’da Şanlıurfa, Mardin, Siirt ve Diyarbakır çok ve şiddetli kurak.” diye konuştu.
En kapsamlı tablonun 12 aylık dönemde ortaya çıktığının altını çizen Kadıoğlu Kütahya, Uşak, Afyon, Balıkesir’in güneyi, Şanlıurfa, Diyarbakır, Siirt ve Mardin’in inanılmaz kurak, Konya, Karaman, Mersin, Isparta ve Kayseri’nin şiddetli kurak olduğunu lisana getirdi.
Kuraklıkta en kritik bölgeleri, 12 ay boyunca fevkalâde kuraklık yaşayan İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu olarak sıralayan Kadıoğlu, şu tespitleri paylaştı:
“En fazla yağış azalması yüzde 74’le Ege’de, yüzde 65’le Güneydoğu Anadolu’da, yüzde 55’le Doğu Anadolu’da ve yüzde 48’le İç Anadolu’da yaşandı. En sert kuraklık Doğu ve Güneydoğu’da tesirli olurken Ege ve İç Anadolu’da da tarım ve içme suyu için alarm verici bir tablo oluşmuş durumda. Marmara, Ege ve Akdeniz’in büyük kısmı son bir yılda şiddetli yahut harika kuraklık yaşadı. Karadeniz, bilhassa de batı kesitleri görece daha güzel durumda.”
Türkiye genelinde yüzde 70’lik alanın şiddetli yahut harikulâde kurak kategorisinde yer aldığını belirten Kadıoğlu, “Kuraklık, kısa vadede lokal bir sorun üzere algılansa da, uzun vadede ülke genelinde tarımı, ekonomiyi, su kaynaklarını ve toplumsal hayatı tehdit eden bir krizdir. SPI bilgileri Türkiye’de kuraklığın boyutunun önemli ve yaygın olduğunu açıkça ortaya koymaktadır. 2024-2025 devri, Türkiye’nin birçok bölgesinde meteorolojik, ziraî ve hidrolojik kuraklığın üst üste bindiği en kritik yıllardan biridir. Bu tablo, ulusal su idaresi, erken ihtar sistemleri ve kuraklığa sağlam tarım siyasetlerinin hemen devreye girmesi gerektiğini göstermektedir.” halinde konuştu.
– Kuraklığın neden olabileceği sonuçlar ve alınması gereken önlemler
Şiddetli kuraklığın tahıl ve zerzevat randımanında yüzde 40 ila 60’a varan kayıplara yol açabileceği ve buna bağlı olarak besin fiyatlarının artabileceği ihtarında bulunan Kadıoğlu, baraj doluluk oranlarının yüzde 30’un altına inebileceğini, içme suyu kesintileri yaşanabileceğini, yer altı su düzeylerinin kıymetli oranda gerileyebileceğini, kuyuların kuruyabileceğini, ırmak ve akarsu debilerinin yüzde 30 ila 50 azalabileceğini söyledi.
Tarımda suyu az olan bölgelerde yüksek su isteyen eserlerden vazgeçilmesi, yırtıcı sulamanın yasaklanarak çağdaş sulama tekniklerinin gündeme alınması ve lokal, kuraklığa güçlü cet tohumlarının desteklenmesi gerektiğini söz eden Kadıoğlu, endüstride atık suların arıtılarak tekrar kullanılması, su verimliliği teknolojilerinin mecburî hale getirilmesi, deniz suyu arıtma yatırımlarının desteklenmesi ve su tüketimi yüksek sanayi tesislerinin sistemli denetlenmesinin değerli olduğuna değindi.
Kuraklıkla gayret için lokal idarelere, “Kent Su Bütçesi” hazırlayarak su kaynaklarını gelir–gider hesabıyla yönetmeleri, şebekelerde kayıp-kaçak oranlarını süratle düşürmeleri ve yağmur sularını sarnıçlarda depolamaları tavsiyesinde bulunan Kadıoğlu, vatandaşlara da suyu tasarruflu kullanmaları daveti yaptı.
Kadıoğlu, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Kuraklıkla uğraş lakin mahallî idarelerin altyapıyı güçlendirmesi, tarımda suya nazaran eser ve çağdaş sulama anlayışına geçilmesi, endüstrinin geri kazanım ve verimlilik teknolojilerine yatırım yapması, vatandaşların günlük hayatta tasarruf alışkanlıklarını benimsemesi ile mümkündür. Aksi halde, 2030’da su gerilimi, 2050’de su fakirliği riski kaçınılmazdır.”
