Yangın faciasının ardından 7 ölümcül sorun acil çözümleri

Bolu’da Kartalkaya Kayak Merkezi’ndeki Grand Kartal Otel’de 79 kişinin hayatını yitirmesinin akabinde alınmayan tedbirler ve ihmalkarların durumu tartışılmaya devam ediyor.

İstanbul Planlama Ajansı Lideri ve kent planlamacısı Buğra Gökçe, felaketin yaşanmasına neden olan meseleleri hususlar halinde açıkladı.

Sosyal medya platformu X üzerinden yapılan “7 ölümcül sorun, 7 acil çözüm” başlıklı açıklamada Gökce, şunları söyledi:

Bolu’da yaşadığımız acı felaket ile 78 vatandaşımızı kaybettik. 2000 yılından sonra dünyada tek bir binada çıkan yangında yaşanan en ağır kayıplardan birini yaşadık. Bu felaketi yaşamamıza neden olan 7 değerli sorun var.

1. Yetki ve Denetim: Büyükşehir olmayan Vilayet Belediyelerinin mücavir alanlardaki yapıların, konaklama tesislerinin yangın yönetmeliği açısından kontrolünde boşluk var. Bu sebeple Vilayet Belediyeleri buradaki tesisleri denetleyemiyor. Tertipli kontrol olmayınca da bu bölgelerdeki yapıların yangın güvenliği zayıflıyor.

   Çözüm: Vilayet Belediyelerinin itfaiye teşkilatları Belediye ve mücavir alan hudutları dışında da yetkilendirilmeli ve onayları olmadan vilayet özel yönetimleri tarafından rastgele bir ruhsat verilmemelidir.

2. Mevzuat: Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik’teki “mevcut yapı” tarifi, eski binaların yangın tedbirleri için zorunlulukları kaldırmış durumda. 29 Haziran 2017 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanan değişiklikle 2007’den evvel yapı ruhsatı başvurusu yapılmış ve o tarihten evvel tamamlanmış binalar, “mevcut yapı” olarak kabul edilmiştir. Bu değişiklik, geçmişte mevzuat eksiklikleri nedeniyle alınması gereken yangın tedbirlerinin eksik uygulanmasına yol açıyor.

   Çözüm: Yürürlükteki mevzuata nazaran mevcut yapı olarak tanımlanan fakat yangın yönetmeliğine nazaran yetersizlikleri olan binalara gerekli mühlet verilerek yangın yönetmeliğinde belirtilen kuralları sağlayarak inançlı yapılar haline gelmeleri sağlanmalıdır.

   

3. İtfaiye Yetkilerinin Azaltılması: 5 Nisan 2012 günü Resmi Gazete’de yayınlanan Bakanlar Kurulu kararı ile itfaiyelerin uygun görüşü verme kaidesi kaldırıldı. “Projeler; ruhsat vermeye yetkili merciler tarafından onaylanarak uygulanır.” biçiminde bir karar getirildi. Bu düzenleme ve Etraf, Şehircilik Bakanlığı’nın yayınladığı genelge sonucunda yangın projelerinin itfaiye elemanlarınca incelenmesi ve iskan denetimleri itfaiye tarafından yapılması süreci kaldırıldı. Binaların yangın güvenliği zaafiyete uğradı.

   Çözüm: Bilhassa kamusal hizmet sunan yapılar başta olmak üzere her cins ölçek ve yapıda İtfaiyelerin yangın güvenliği raporu verilmeden hiçbir ruhsat verilmemelidir.

4. Turizm Bakanlığı’nın Yetki Genişlemesi: Turizm Bakanlığı yeterli donanım ve takımı bulunmamasına karşın her türlü ruhsat verme yetkisine kavuştu. Donanımı olmayan kurumun ruhsat düzenleyemeyeceği ruhsatı veren kurumun da denetlemekle sorumlu olduğu unsuruna ters bu düzenleme ile bilhassa vatandaşların toplu halde bulunduğu turistik konaklama tesisleri açısından büyük bir risk ortaya çıktı.

   Çözüm: Bu yetkinin kaldırılması. İtfaiye Teşkilatı’nın onayı olmadan hiçbir ayrıca kurumun ruhsat veremeyeceği istikametindeki düzenlemenin hayata geçirilmesi.

5. Elektronik algılama ve söndürme sistemleri: Bu sistemler insanların toplu halde bulunduğu yurtlar, okullar, hastaneler, oteller, cezaevleri, metro istasyonları, ibadethaneler üzere tüm binalarda bulunmamaktadır.

   Çözüm: Bu sistemler yaygınlaştırılmalı, bakımının ve yıllık denetimlerinin sağlanabilmesi için hemen mevzuat değişikliği yapılmalı, sistemlerin fonksiyonlarını tam olarak yerine getirip getirmediğine ait denetimler ise, yıllık dönemlerle bu alanda uzmanlaşmış elektrik-elektronik mühendisleri tarafından gerçekleştirilmelidir.

6. Elektrik, elektronik tesisatları, mutfak ve bacaların sistemli bakımı ve periyodik kontrolleri: Ülkemizde yangınların en kıymetli çıkış sebebi elektrik ve elektronik tesisatlarda yaşanan sıkıntılarla, mutfak ve bacaların bakımıyla ilgilidir.

   Çözüm: İtfaiyeler ve akredite kuruluşlarca mutfak ve bacaların denetlenmesi ve temizlenmesi, elektrik tesisatlarının memleketler arası standartlara uygun formda kurulabilmesi için ‘Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği‘ndeki eksiklerin giderilmesi, Yapı Elektronik Sistem ve Tesisatları İşletme Sorumlusu‘na ait düzenlemelerin, Elektrik Mühendisleri Odası‘nın öngördüğü standartlarla uyumlu hale getirilmesi, elektrik tesisatları, topraklama sistemleri ve yıldırımdan korunma sistemlerinin nizamlı olarak uzman mühendislerce denetim edilmesi ve raporlanması.

7. Düzenli ve Periyodik Denetim: İskan sonrasında kamusal hizmet sunan binalar ve toplu bulunulan yerler başta olmak üzere tüm yapıların sistemli ve periyodik kontrolü yapılmamaktadır. Bu nedenle çeşitli eklentiler ve ek yapılarla iskan koşulları bozulmaktadır.

   Çözüm: Kamusal hizmet sunan binalar başta olmak üzere tüm yapılarda kaçak eklenti, ek kat, gereç değişimi, yangın ve alarm sistemlerinin çalışır halde tutulmaması, elektrik ve tesisatların öngörülenden fazla yükleme yapılması, baca temizliğinin geciktirilmesi yahut yapılmaması üzere uygunsuzlukların tertipli ve periyodik olarak denetlenmesi, raporlanan eksikliklerin belirlenen müddet içerisinde giderilmemesi halinde ticari işletmenin faaliyetine son verilmesine kadar varan ağır yaptırımlar getirilmelidir.