ABD Başkanı Donald Trump’ın ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell’a sataşmaları sürüyor.
Trump bilhassa 2 Nisan’da karşılıklı ek gümrük tarifelerinin akabinde Fed’e faiz indirimine gitmesi istikametinde baskı yapıyor. Fed Başkanı bu baskıya karşılık, olumsuz yanıt verirken, geri adım atması halinde Fed’in bağımsızlığının sarsılacağı yorumları yapılıyor.
Trump ise tavrını sürdürüyor. Başkanı Jerome Powell’i yine amaç alan Trump misyona gelişinin 100. gününde tüm dünyayı sarsan yeni iktisat siyasetlerini savundu.
Trump, düşük faiz ve enflasyona karşın Powell’ın işini düzgün yapmayarak faizi indirmediğini savunmaya devam etti.
Trump isim vermeden Powell’a “Faiz oranlarını benden az biliyor” dedi.
Trump şöyle konuştu:
“Aslında Fed’i eleştirmemek ve işini yapmasına müsaade vermek gerekiyor. Lakin faiz oranları konusunda ondan çok daha fazla bilgim var.”
Peki, Trump neden faiz indirimi istiyor ve isteği neden karşılık bulmuyor?
Trump, Fed’in bağımsız bir kurum olması gerektiği unsuruna karşın, sık sık kamuoyunda ve Twitter üzerinden Fed Başkanı Jerome Powell’ı eleştiriyordu.
Trump’ın Fed’e yönelik kurduğu siyasi baskıları şöyle:
Faiz indirimi davetleri: Trump, Powell’ı tekraren faizleri “çok süratli artırmak” ve “yavaş indirmekle” suçladı.
Açık tehdit: 2019’da Powell’ı misyondan alma fikrini kamuoyunda gündeme getirdi.
Borsa takıntısı: Trump, faizlerin düşmesiyle birlikte borsaların yükseleceğine inanıyor ve bunu kendi muvaffakiyet hanesine yazmak istiyordu.
Fed, bu baskılara karşın görece bağımsız kararlar aldı lakin bağımsızlık algısı önemli halde zedelendi.
Trump periyodunda Fed’in hareket alanı daraldı; piyasalar “Trump ne derse Fed onu yapacak mı?” telaşıyla hareket etmeye başladı.
Öte yandan Joe Biden devrinde, Fed’in bağımsızlığına açık halde hürmet gösteren bir tavır sergilerken bu tavır Fed’e karşı itimadı de tesis etti.
Biden, bilhassa enflasyonun yükseldiği 2021–2023 ortası devirde Fed’e hiçbir direkt baskı uygulamadı.
“Fed işini yapar, benim misyonum iktisadın başka taraflarını yönetmek.” telaffuzuyla kurumsal sonları vurguladı.
BIDEN, TRUMP’IN ATADIĞI POWELL’LA YOLA DEVAM ETMİŞTİ
Trump’ın atadığı Powell’ı 2021’de tekrar misyona atayarak, “parti farkı gözetmeden liyakat” iletisi verdi.
Bu da piyasalar tarafından olumlu karşılandı, Fed’in bağımsız kararlar alabileceği ortam güçlendi.
Biden’ın Fed’e yaklaşımı ile Trump’ın yaklaşının farklı sonuçları oldu.
Fed 2022–2023’teki süratli faiz artışlarıyla enflasyonu baskı altına aldıktan sonra 2024 sonu prestijiyle faiz indirim sürecine yavaşça girdi.
Bu süreçte piyasa, Fed’in kararlarını siyasi değil, dataya dayalı olarak aldığına güvendi lakin Trump’ın baskısı sonrası, Fed’in aşacağı indirim kararı hakikat da olsa, Powell’ın baskıya boyun eğdiği halinde yorumlanacağı için, Fed Başkanı büyük bir baskı altında.
Öte yandan anketler, seçmenlerin Trump’ın iktisat gündeminden kaygılı olduğunu ve gümrük vergilerinin resesyon ve enflasyon konusunda tasaları tırmandırdığını gösteriyor.
ABD’de dün açıklanan nisan ayı Conference Board tüketici inancı verisi de beş yılın en düşük düzeyine geriledi. Trump ise anketlerin taraflı olduğu görüşünü savundu tarifeleri, yaklaşan vergi yasasının maliyetini dengelemek için gerekli bir adım olarak niteledi.
